■51:7 Зәб. 36:31; 117:6-7; Йәш. 51:12
□51:9 «Ойған, ойған, күчни өзүңгә кийим қилип кийгәйсән, и Пәрвәрдигарниң Билиги!... Раһабни қийма-чийма қилип чепивәткән, әҗдиһани санҗип зәхимләндүргән әсли сән әмәсму?» — (1) мошу айәттә «Пәрвәрдигарниң Билиги»гә қаритилған бир дуа көрситилиду. Мошу дуаға болған биринчи җавап бизниңчә 12-айәттә хатирилиниду — демәк, Мән һәрдайим сәгәк туримән, саңа тәсәлли һәм күч бәргүчидурмән. Бизниңчә иккинчи җавап 53-бапта ашкарилиниду. (2) «Раһаб» — Мисирниң башқа бир исми, мәнаси «һакавурлуқ»тур». Бабиллиқларниң һәм Пәләстинликләрниң әпсанилиригә асасән, Худа дунияни яритип тәртипкә селиш үчүн, авал деңизда турған бәзи яман күчләр үстидин ғәлибә қилиши керәк еди. Мошу күчләрниң бирисиниң исми «Раһаб» еди. Айәткә қариғанда мошу кона «әпсаниләр»ниң мәлум асаси бар; мошу йәрдә Худа Өз хәлқини Мисирдин чиқирип қутқузғанда, деңизни қурутқан, шундақ қилип деңиздики барлиқ «яман күчлирини» асанла идарә қилидиғанлиғини көрсәткән. (3) Бизниңчә мошу йәрдики «әҗдиһа» 27-бап, 1-айәттики «левиатан»дур. «Мисирдин чиқиш» вақтида, Худа уни «санҗиған», бирақ техи өлтүргән әмәс. «Левиатан» Шәйтанниң бир ипадиси болуп, (27-бапта дейилгәндәк) ахирқи заманларда пүтүнләй бир тәрәп қилиниду.
□51:12 «Өлүш алдида турған бир инсан» — ибраний тилида «өлүватқан бир инсан» дегән қизиқ сөз билән ипадилиниду. Бизниңчә буниң мәнаси, Худани тонумиғанларниң һаятиму өлгән адәмгә охшаш болиду дегәндин ибарәттур. «Силәргә тәсәлли бәргүчи ... Өзүмдурмән; ... (сениң) тени от-чөпләргә айлинип кетидиған инсан балисидин қорқуп кәткиниң немиси?» — мошу айәттики «силәр» ибраний тилида «әрәнчә род»та ишлитилгән болуп, бәлким барлиқ хәлиқләрни, «сән» болса «аялчә род» шәкилдә болуп, бәлким «Зион»ниң өзини көрситиши мүмкин.
■51:12 Зәб. 117:6-8; Йәш. 51:7
□51:13 «Асманларни кәргән, йәр-зиминниң улини салған Ясиғучиң Пәрвәрдигарни унтуп жүрисән, шундақла күн бойи һалакәт жүргүзмәкчи болған залимниң қәһридин тохтавсиз қорқуп жүрисән...» — мошу айәттики «сән» ибраний тилида «әрәнчә род»та болуп, бәлким Зиондин сүргүн болғанларни (ят әлләрниң бозәк қилишиға учриғанларни) көрситиши мүмкин; 14-айәтни көрүң.
■51:13 Аюп 9:8; Зәб. 103:2; Йәш. 40:22; 42:5; 44:24
□51:14 «У һаңға чүшмәйду, шуниң билән өлмәйду» — башқа бир хил тәрҗимиси: «Униң өлүги (җинайәтчидәк) ориға ташливетилмәйду».
□51:15 ««Самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигар» Мениң намимдур» — ибраний тилида ««Самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигар» Униң намидур».
□51:16 «Асманларни тикләшкә, йәр-зиминниң улини селишқа, вә Зионға: «Сән Мениң хәлқимдур» дейишкә, Мән сөзүмни ағзиңға қуйғанмән, сән қулумни қолумниң сайиси билән япқанмән» — мошу айәттики «Сән» болса әсли 9-10-айәттики «Пәрвәрдигарниң Билиги», йәни «Пәрвәрдигарниң қули»ға ейтилған гәп болуши керәк; шуңа биз «сән қулумни япқанмән» дәп тәрҗимә қилдуқ. Әнди 16-айәткә қариғанда Худаниң униңға тапшурған вәзипилири арисида, йеңи асман-зиминни бәрпа қилишму болған болиду.
□51:19 «Мәнму саңа тәсәлли берәләймәнмекин?» — башқа бир хил тәрҗимиси: — «Мәндин башқа һеч ким саңа тәсәлли берәлмәйду».