17
Ikki bürküt toghruluq temsil
We Perwerdigarning sözi manga kélip shundaq déyildi: —
I insan oghli, bir tépishmaqni otturigha qoyup, Israil jemetige bir temsilni sözlep bérip mundaq dégin: —
Reb Perwerdigar mundaq deydu: — «Keng qanatliq, zich renggareng uzun peylik chong bir bürküt Liwan’gha kélip, shu yerdiki égiz kédir derixining uchidiki shaxni aldi; «uzun peylik chong bir bürküt Liwan’gha kélip...» — temsildiki «Liwan» Yérusalémni körsitidu. U eng yuqiri yumran bixini üzüwélip, uni sodigerning zéminigha apirip, tijaretchilerning shehirige tikti. «U (chong bürküt) eng yuqiri yumran bixini üzüwélip, uni sodigerning zéminigha apirip, tijaretchilerning shehirige tikti» — temsildiki birinchi «chong bürküt» — Babilning impératori Néboqadnesar idi. U miladiyedin ilgiriki 598-yilida Yérusalémgha kélip, Yekoniya (yash padishah)ni, bezi xan ailisidikiler we zémindiki eng usta hünerwenlerni Babilgha apardi. Bu temsil 12-21-ayette chüshendürülidu. U yene zémindin bashqa uruqni élip baghliq bir étizgha tikti; uni mol sular boyida sélip, süget télidek tiklidi.
U ösüp, keng yéyilip, pes boyluq üzüm téli bolup chiqti; uning shaxliri bürküt terepke qarap östi, yiltizlirimu uning astigha sozuldi. Shu yol bilen u üzüm téli bolup, shaxlandi, bixlandi. «U ösüp, keng yéyilip, pes boyluq üzüm téli bolup chiqti» — «üzüm téli» Zedekiya padishahni körsitidu. U eslide (Xudaning iradisi boyiche) Babil impératorigha béqinip ronaq tapti.
Emdi keng qanatliq, zich peylik yene bir chong bürküt peyda boldi; we mana, bu üzüm téli «U méni sugharsun» dep, tikilgen chönekliridin yiltizlirini uninggha qarap tartti, shaxlirini uninggha qarap sozdi; «Emdi keng qanatliq,... yene bir chong bürküt peyda boldi» — ikkinchi chong bürküt shübhisizki, Misir padishahi (Psammétikus II). Mana, u obdan shaxlap méwe bersun, ésil üzüm téli bolsun dep munbet étizda, mol sular boyigha tikilgenidi».
Emdi Reb Perwerdigar mundaq deydu: — «U ronaq tapamdu? Uni qaqshal qiliwétish üchün bürküt yiltizlirini yulup, méwisini késiwetmemdu? Uning yumran yopurmaqliri xazan bolidu; shu chaghda uni yiltizliridin yuluwélishqa küchlük bir bilek yaki nurghun xeqlerning héch kériki bolmaydu. 10 Emdi hetta qaytidin tikilgen bolsa, ronaq tapamdu? Sherq shamili uninggha tegkendila taza qaghjirap ketmemdu? U tikilip ösken chönekliride qaghjirap kétidu».
 
Temsil chüshendürülidu
11 We Perwerdigarning sözi manga kélip shundaq déyildi: —
12 «Asiy jemettin: «Mushu ishlarning menisini bilemsiler?» dep sorap, ulargha mundaq dégin: «Mana, Babil padishahi Yérusalémgha kélip, uning padishahi hem shahzadilirini élip özi bilen Babilgha qayturup apardi.
13 Shu waqitta u padishahning neslidin bir kishini élip uning bilen ehde tüzüp uninggha qesem ichküzdi. U yene zémindiki ésil-mötiwer bolghanlarni uning bilen élip ketti; 14 meqset, padishahliqning töwen ajiz halette bolup, qeddini rusliyalmay, peqet uning ehdisini tutushi bilen jénini jan etküzüsh üchün idi.
15 Biraq u Misir bizge atlar hem chong qoshunni teminlisun dep elchilirini shu yerge ewetip, uninggha asiyliq qildi. Emdi u ronaq tapamdu? Mundaq ishlarni qilghuchi tirik qalamdu? U ehdini buzup tirik qalamdu? «Biraq u (Zedekiya) Misir bizge atlar hem chong qoshunni teminlisun dep elchilirini shu yerge ewetip, uninggha (Néboqadnesargha) asiyliq qildi» — bu ayette intayin muhim söz bar. Néboqadnesar özi butperes «kapir», idi. Biraq éniq turiduki, Xudagha ishen’gen, ishenmigen bolsun, Öz xelqidin birsi bashqa birsi bilen ehde yaki toxtam qilghan bolsa, Xuda mushundaq ehdini Öziningki dep qaraydu; herqandaq étiqadchi bashqa bir étiqadchi bilen yaki kapir bilen ehde tüzse, we ehdisini buzsa, Xudaning Özige qarshi chiqqan bolidu. 19-20-ayetni körüng.   Yer. 37:5 16 Men hayatim bilen qesem qilimenki, — deydu Reb Perwerdigar, — berheq u özini padishah qilghan padishahning zéminide, — yeni uning qesimini kemsitken, ehdisini buzghan héliqi padishahning zéminide, — uning yénida, Babilning otturisida ölidu.
17 Bolidighan jengde, ular kélip nurghun kishilerni qirish üchün sépilgha chiqidighan dönglüklerni sélip, poteylerni qurghanda, Pirewn küchlük qoshun hem nurghunlighan eskerlerni bashlap kelsimu, uning üchün héchnéme qilip bérelmeydu. «Bolidighan jengde, ular kélip nurghun kishilerni qirish üchün sépilgha chiqidighan dönglüklerni sélip,...» — «ular» mushu yerde Babilliqlarni körsitidu. «Pirewn küchlük qoshun hem nurghunlighan eskerlerni bashlap kelsimu, uning üchün héchnéme qilip bérelmeydu» — derweqe Pirewnning yardimi yoqqa chiqti («Yer.» 37-bab, 5-, 21-ayetni we 32-bab, 1-2-ayetni sélishtürüp körüng).   2Pad. 25:1; Yesh. 29:3; Ez. 4:2 18 U qesemni kemsitip, ehdini buzdi; mana, u qol éliship söz berdi, biraq u mushu ishlarni qildi; shunga u tirik qéchip qutulalmaydu».
19 Shunga Reb Perwerdigar mundaq deydu: «Men hayatim bilen qesem qilimenki, berheq, u kemsitken qesimim hemde buzghan ehdemni bolsa, bularni öz béshigha kiygüzimen. «berheq, u kemsitken qesimim hemde buzghan ehdemni bolsa, bularni öz béshigha kiygüzimen» — yene diqqet qilishqa erziyduki, Néboqadnesar Zedekiyagha ichküzgen qesem we uning bilen tüzgen ehdini Xuda «Méning qesimim», «Méning ehdem» deydu. 20 Men Öz torumni üstige yéyip tashlaymen, u Méning qiltiqimda tutulidu; Men uni Babilgha apirimen hemde shu yerde Manga qilghan mutleq wapasizliqi üchün uning üstige höküm chiqirip jazalaymen. Yer. 4:12; 25:31; Ez. 12:13; 32:3 21 Uning bilen bille barliq qachqanlar, barliq qoshunliri qilich bilen yiqilidu; bulardin qalghanlar herbir shamalgha tarqitilidu; shuning bilen siler Menki Perwerdigarning söz qilghanliqini tonup yétisiler». Ez. 5:10, 12; 12:14; 16:40
 
Kédir derixi toghruluq bashqa bir temsil
22 Reb Perwerdigar mundaq deydu: «Menmu égiz kédirning uchidin bix élip tikimen; uning yapyash shaxchilirining uchidin yumran birsini üzüp, égiz heywetlik tagh üstige tikimen; 23 Israil égizlikidiki taghqa Men uni tikimen; u obdan shaxlap, méwe bérip, ésil kédir derixi bolidu; uning astigha herqandaq uchar-qanatlar qonidu; uning shaxlirining sayisida ular qonup turidu; 24 shuning bilen daladiki barliq derexler biliduki, Menki Perwerdigar égiz derexni pes qildim, pes derexni égiz qildim, yéshil derexni qaghjirattim, qaqshal derexni kökertip baraqsan qildim; Menki Perwerdigar mundaq söz qildim we shuni ada qilimen». «... Menki Perwerdigar égiz derexni pes qildim, pes derexni égiz qildim, yéshil derexni qaghjirattim, qaqshal derexni kökertip baraqsan qildim» — shübhisizki, bu axirqi temsil Qutquzghuchi-Mesih we Uning seltenitini körsitidu. Herbir Israiliy kishi Mesihning Dawut padishahning neslidin chiqqanliqini biletti.
 
 

17:3 «uzun peylik chong bir bürküt Liwan’gha kélip...» — temsildiki «Liwan» Yérusalémni körsitidu.

17:4 «U (chong bürküt) eng yuqiri yumran bixini üzüwélip, uni sodigerning zéminigha apirip, tijaretchilerning shehirige tikti» — temsildiki birinchi «chong bürküt» — Babilning impératori Néboqadnesar idi. U miladiyedin ilgiriki 598-yilida Yérusalémgha kélip, Yekoniya (yash padishah)ni, bezi xan ailisidikiler we zémindiki eng usta hünerwenlerni Babilgha apardi. Bu temsil 12-21-ayette chüshendürülidu.

17:6 «U ösüp, keng yéyilip, pes boyluq üzüm téli bolup chiqti» — «üzüm téli» Zedekiya padishahni körsitidu. U eslide (Xudaning iradisi boyiche) Babil impératorigha béqinip ronaq tapti.

17:7 «Emdi keng qanatliq,... yene bir chong bürküt peyda boldi» — ikkinchi chong bürküt shübhisizki, Misir padishahi (Psammétikus II).

17:15 «Biraq u (Zedekiya) Misir bizge atlar hem chong qoshunni teminlisun dep elchilirini shu yerge ewetip, uninggha (Néboqadnesargha) asiyliq qildi» — bu ayette intayin muhim söz bar. Néboqadnesar özi butperes «kapir», idi. Biraq éniq turiduki, Xudagha ishen’gen, ishenmigen bolsun, Öz xelqidin birsi bashqa birsi bilen ehde yaki toxtam qilghan bolsa, Xuda mushundaq ehdini Öziningki dep qaraydu; herqandaq étiqadchi bashqa bir étiqadchi bilen yaki kapir bilen ehde tüzse, we ehdisini buzsa, Xudaning Özige qarshi chiqqan bolidu. 19-20-ayetni körüng.

17:15 Yer. 37:5

17:17 «Bolidighan jengde, ular kélip nurghun kishilerni qirish üchün sépilgha chiqidighan dönglüklerni sélip,...» — «ular» mushu yerde Babilliqlarni körsitidu. «Pirewn küchlük qoshun hem nurghunlighan eskerlerni bashlap kelsimu, uning üchün héchnéme qilip bérelmeydu» — derweqe Pirewnning yardimi yoqqa chiqti («Yer.» 37-bab, 5-, 21-ayetni we 32-bab, 1-2-ayetni sélishtürüp körüng).

17:17 2Pad. 25:1; Yesh. 29:3; Ez. 4:2

17:19 «berheq, u kemsitken qesimim hemde buzghan ehdemni bolsa, bularni öz béshigha kiygüzimen» — yene diqqet qilishqa erziyduki, Néboqadnesar Zedekiyagha ichküzgen qesem we uning bilen tüzgen ehdini Xuda «Méning qesimim», «Méning ehdem» deydu.

17:20 Yer. 4:12; 25:31; Ez. 12:13; 32:3

17:21 Ez. 5:10, 12; 12:14; 16:40

17:24 «... Menki Perwerdigar égiz derexni pes qildim, pes derexni égiz qildim, yéshil derexni qaghjirattim, qaqshal derexni kökertip baraqsan qildim» — shübhisizki, bu axirqi temsil Qutquzghuchi-Mesih we Uning seltenitini körsitidu. Herbir Israiliy kishi Mesihning Dawut padishahning neslidin chiqqanliqini biletti.