48
Исраилниң җаһиллиғи: — улар Бабилдин қутқузулғини билән, гуналиридин сақит болмайду
И Яқупниң җәмәти, «Исраил»ниң исми билән аталғанлар,
«Йәһуда булақлири»дин чиққансиләр,
Пәрвәрдигарниң намини ишлитип қәсәм қилғучисиләр,
Исраилниң Худасини тилға алғучисиләр,
Бирақ булар һәқиқәт һәм һәққанийлиқтин әмәс!
Мунуларни аңлап қоюңлар: —
(Чүнки улар «муқәддәс шәһәр»ниң намини ишлитип өзлиригә исим қилиду,
Техи Исраилниң Худасиға «тайинар»миш!
Униң нами болса самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигардур!)
Мән бурунла «илгәрки ишлар»ни алдин-ала баян қилдим;
Улар Өз ағзимдин чиққан, Мән уларни аңлаттим;
Мән буларни туюқсиз вуҗудқа чиқирип,
Улар әмәлгә ашурулди; «Илгәрки ишлар» — мошу айәттики «илгәрки ишлар» шүбһисизки, Худаниң «Қорәш плани»дур (46:12дики изаһатни көрүң). Мошуни җәзмәнләштүрүш үчүн Йәшая «қошумчә сөз»дики 4-мисал (48-бапниң алаһидә шәкли тоғрисида) дегән графини көрүң.
Әшу графиға қариғанда, 48-бап икки қисимға бөлүниду. Биринчи қисимдики «илгәрки ишлар» дәл «Қорәш плани»ға баравәр келиду; 6-айәттики «йеңи ишлар» болса, Пәрвәрдигарниң қулиниң ишлирни көрситиду. Мошу тәһлил қилиниш 42-баптикигә охшаш.
  
Чүнки Мән сениң җаһиллиғиңни, бойнуңниң пәйлириниң төмүр,
Йүзүңниң даптәк екәнлигини билдим; «йүзүңниң дап екәнлигини...» — сөзмусөз тәрҗимә қилғанда «пешанәңниң мистин екәнлигини...».
Сениң: «Мениң бутум мошуларни қилди»,
Яки «Ойма мәбудум, қуйма мәбудум буларни буйруди» — демәслигиң үчүн,
Шуңа Мән балдур мошуларни саңа баян қилдим;
Иш йүз бәргичә уларни саңа аңлитип турдум.
Сән буларни аңлиғансән;
Әнди уларниң һәммисини көрүп бақ!
Буни раст дәп етирап қилмамсиләр?
Мән баятин «йеңи ишлар»ни, йәни сақлинип йошурунған ишларни баян қилдим,
Сән буларни билгән әмәссән. ««йеңи ишлар»нәни сақлинип йошурунған ишларни баян қилдим,...» — жуқуриқи изаһатта дегинимиздәк, «йеңи ишлар»ни дәл «Пәрвәрдигарниң қули» тоғрилиқ хуш хәвәр дәп билимиз (42-бапниму көрүң).
Сениң: «Дәрвәқә, мениң улардин балдур хәвирим бар еди» демәслигиң үчүн,
Улар бурун әмәс, һазирла яритилиду;
Мошу күндин илгири сән уларни аңлап бақмиғансән.
Бәрһәқ, сән қулақ салмидиң,
Бәрһәқ, сән хәвәрму алмидиң,
Бәрһәқ, сениң қулиқиң хелә бурунла ечилмай етиклик қалди;
Чүнки Мән сениң вапасизлиқ қиливеридиғанлиғиңни,
Балиятқудики чеғиңдин тартип «асий» дәп атилидиғанлиғиңни билдим.
Өз намим үчүн ғәзивимни кечиктүримән,
Шөһритим үчүн сени үзүп ташлимаймән дәп ғәзивимни бесивалдим; Йәш. 43:21, 25
10 Қара, Мән сени тавлидим,
Бирақ күмүчни тавлиғандәк тавландурмидим;
Мән азап-оқубәтниң хумданида сени талливалдим; «Күмүчни тавлиғандәк тавландурмидим» — демәк, Исраил күмүчниң барлиқ дашқилини айривалғичә тавланғандәк тавланса, бәлким һеч нәрсә қалмайтти! (1-бап, 22-, 25-айәтниму көрүң). «Азап-оқубәтниң хумданида» — бәлким Бабил империйәсиниң уларға қарита қилған зиянкәшликлирини көрситиду.
11 Өз сәвәвимдин, Өз сәвәвимдин Мән мошуни қилимән;
Мениң намимға дағ тәгсә қандақ болиду?
Мән Өзүмниң шан-шөһритимни башқа бирисигә өткүзүп бәрмәймән. Йәш. 42:8
12 И Яқуп,
И чақирғиним Исраил!
Маңа қулақ салғин;
Мән «У»дурмән;
Мән Тунҗидурмән, бәрһәқ һәм Ахирқидурмән; Йәш. 41:4; 44:6; Вәһ. 1:17; 22:13
13 Мениң қолум йәр-зиминниң улини салған,
Оң қолум асманларни кәргән;
Мән уларни чақирсамла, улар җәм болуп орнидин туриду.
14 Һәммиңлар, җәм болуп жиғилиңлар, аңлап қоюңлар;
Бутлар арисида қайсиси мошундақ ишларни баян қилған?
Пәрвәрдигар яхши көргән киши болса униң көңлидики ишларни Бабилда ада қилиду,
Униң биләк-қоли калдийләрниң үстигә зәрб билән чүшиду; «Пәрвәрдигар яхши көргән киши» — мошу йәрдә Қорәшни көрситиду.   Йәш. 41:22,23
15 Мән, Мән сөз қилғанмән;
Дәрһәқиқәт, Мән уни чақирдим;
Мән уни алдиға чиқиривалдим;
Униң йоли мувәппәқийәтлик болиду.
 
16 — Маңа йеқин келиңлар, мошуни аңлап қоюңлар;
Мән әзәлдин сөзүмни йошурун қилған әмәс;
Сөзүм әмәлгә ашурулғинидиму йәнила шу йәрдә болғанмән;
Һазир болса Рәб Пәрвәрдигар вә Униң Роһи Мени әвәтти! «Маңа йеқин келиңлар, мошуни аңлап қоюңлар; Мән әзәлдин сөзүмни йошурун қилған әмәс; сөзүм әмәлгә ашурулғинидиму йәнила шу йәрдә болғанмән» — демәк, сөзлигүчи Худаниң «Җакарчиси» һәм Униң йенида һазир туруп Униң сөзини беҗа кәлтүргүчидур. Кейинки изаһатниму көрүң.
Башқа бир хил тәрҗимиси: «Әгәр вақит дегән нәрсини бар десәң, мана Мән Өзүмдурмән».
«Һазир болса Рәб Пәрвәрдигар вә Униң Роһи Мени әвәтти!» — сөзлигүчи йәнә «Әзәлдин тартип Худа билән биллә болуп, Униң сөзини йәр йүзидикиләргә йәткүзгүчи» болуп, ахирда Худа һәм Худаниң Роһи тәрипидин әвәтилип Өзи мошу дунияға келиду (6-бап, 8-айәтни көрүң). Төвәндики 49-бапта мошу Зат, йәни «Пәрвәрдигарниң қули» тоғрисидики мәзмунларда көпрәк ашкарилиниду.
Башқа бир хил тәрҗимиси: «Һазир болса Рәб Пәрвәрдигар Мени Униң Роһи билән әвәткән!».
   Пәнд. 8:1-5; Зәк. 2:9; 6:15; 10:12; Юһ. 11:42; 17:21
17 Һәмҗәмәт-ниҗаткариң Пәрвәрдигар, Исраилдики Муқәддәс Болғучи мундақ дәйду: —
«Өзүңгә пайда болсун дәп саңа Үгәткүчи,
Саңа тегишлик болған йолда сени йетәклигүчи Мән Пәрвәрдигар Худайиңдурмән;
18 Сән Мениң пәрманлиримға қулақ салған болсаң еди!
Ундақ болғанда бәхит-хатирҗәмлигиң дәриядәк,
Һәққанийлиғиң деңиз долқунлиридәк болатти! Қан. 32:29; Зәб. 80:14-17
19 Сениң нәслиң болса униң қумлиридәк,
Ич-қарниңдин чиққан пәрзәнтлириң қум данчилиридәк сансиз болатти!
Уларниң исми Мениң алдимда һәргиз өчүрүветилмәйдиған яки йоқитиветилмәйдиған болатти!
20 Бабилдин чиқиңлар, калдийләрдин қечип кетиңлар!
Нахша авазлирини яңритип мошуни җакалаңлар,
Бу хәвәрни аңлитиңлар,
Җаһанниң чәт-яқилириғичә уни йәткүзүп мундақ дәңлар: —
«Пәрвәрдигар Өз қули Яқупни һәмҗәмәтлик қилип қутқузди! «Бабилдин чиқиңлар, калдийләрдин қечип кетиңлар!» — Исраил Бабилдин (миладийәдин илгәрки 536-жили) қутулғини билән, әмәлийәттә интайин аз бир қисми қайтип кәлди. Нурғун Йәһудийлар Парс империйәсиниң һөкүмранлиғи астида туруп, өзиниң әшу йәрдики әһвалини яхши дәп қарайтти. Улардин көплигән адәм сода-тиҗарәт билән шуғуллиниш билән бейип кәтти. Улар еришкән параван турмушни ташлап өз жутини қайтидин бәрпа қилиш җапасидин баш тартти. Шуңа улар мошу чақириққа қулақ салмайтти. Адәмләр мошу дуниядики мустәбитлик һөкүмранлиқлардин әмәс, бәлки өз гунайидин, шәхсийәтчилигидин, өзидин «азат қилиниш»и яки «қутқузулуш»и әң муһимдур. Қорәш болса уларниң өз вәтинигә қайтиш йолини ачқан. Бирақ гуналиридин сақит болмиса, һәммиси қуруқ, бекарға кетиду.
Бешарәтләр бойичә мошу түгүнни йешиш үчүн, инсанни гунадин қутқузуш үчүн, «Пәрвәрдигарниң қули» әвәтилиду. Униң қилидиған хизмәтлири төвәндики 49-55-баптики бешарәтләрниң темиси болиду.
(Мошу бешарәтләр бәлким иккинчи қетим ахирқи заманлардиму әмәлгә ашурулиду, шу чағда Исраил «йеңи Бабил»дин һәм дуниядики чәт-чәтләрдин Зионға қайтиду).
   Йәш. 52:11; Йәр. 50:8; 51:6,45; Вәһ. 18:4
21 Улар чөл-баяванлардин өткәндә һеч уссап қалмиди;
У суларни таштин аққузуп бәрди;
Бәрһәқ, У ташни ярғузди, сулар униңдин урғуп чиқти!». «Улар чөл-баяванлардин өткәндә һеч уссап қалмиди; У суларни таштин аққузуп бәрди; ...сулар униңдин урғуп чиқти!» — «Мис.» 17-бапни көрүң. Шу чағда Исраиллар Худадин нарази болуп қақшап кәтти. Бәлким 22-айәт мошундақ ишларниму көрситиши мүмкин.
22 «Рәзилләр үчүн» — дәйду Пәрвәрдигар, «бәхит-хатирҗәмлик йоқтур». Йәш. 57:21
 
 

48:3 «Илгәрки ишлар» — мошу айәттики «илгәрки ишлар» шүбһисизки, Худаниң «Қорәш плани»дур (46:12дики изаһатни көрүң). Мошуни җәзмәнләштүрүш үчүн Йәшая «қошумчә сөз»дики 4-мисал (48-бапниң алаһидә шәкли тоғрисида) дегән графини көрүң. Әшу графиға қариғанда, 48-бап икки қисимға бөлүниду. Биринчи қисимдики «илгәрки ишлар» дәл «Қорәш плани»ға баравәр келиду; 6-айәттики «йеңи ишлар» болса, Пәрвәрдигарниң қулиниң ишлирни көрситиду. Мошу тәһлил қилиниш 42-баптикигә охшаш.

48:4 «йүзүңниң дап екәнлигини...» — сөзмусөз тәрҗимә қилғанда «пешанәңниң мистин екәнлигини...».

48:6 ««йеңи ишлар»нәни сақлинип йошурунған ишларни баян қилдим,...» — жуқуриқи изаһатта дегинимиздәк, «йеңи ишлар»ни дәл «Пәрвәрдигарниң қули» тоғрилиқ хуш хәвәр дәп билимиз (42-бапниму көрүң).

48:9 Йәш. 43:21, 25

48:10 «Күмүчни тавлиғандәк тавландурмидим» — демәк, Исраил күмүчниң барлиқ дашқилини айривалғичә тавланғандәк тавланса, бәлким һеч нәрсә қалмайтти! (1-бап, 22-, 25-айәтниму көрүң). «Азап-оқубәтниң хумданида» — бәлким Бабил империйәсиниң уларға қарита қилған зиянкәшликлирини көрситиду.

48:11 Йәш. 42:8

48:12 Йәш. 41:4; 44:6; Вәһ. 1:17; 22:13

48:14 «Пәрвәрдигар яхши көргән киши» — мошу йәрдә Қорәшни көрситиду.

48:14 Йәш. 41:22,23

48:16 «Маңа йеқин келиңлар, мошуни аңлап қоюңлар; Мән әзәлдин сөзүмни йошурун қилған әмәс; сөзүм әмәлгә ашурулғинидиму йәнила шу йәрдә болғанмән» — демәк, сөзлигүчи Худаниң «Җакарчиси» һәм Униң йенида һазир туруп Униң сөзини беҗа кәлтүргүчидур. Кейинки изаһатниму көрүң. Башқа бир хил тәрҗимиси: «Әгәр вақит дегән нәрсини бар десәң, мана Мән Өзүмдурмән». «Һазир болса Рәб Пәрвәрдигар вә Униң Роһи Мени әвәтти!» — сөзлигүчи йәнә «Әзәлдин тартип Худа билән биллә болуп, Униң сөзини йәр йүзидикиләргә йәткүзгүчи» болуп, ахирда Худа һәм Худаниң Роһи тәрипидин әвәтилип Өзи мошу дунияға келиду (6-бап, 8-айәтни көрүң). Төвәндики 49-бапта мошу Зат, йәни «Пәрвәрдигарниң қули» тоғрисидики мәзмунларда көпрәк ашкарилиниду. Башқа бир хил тәрҗимиси: «Һазир болса Рәб Пәрвәрдигар Мени Униң Роһи билән әвәткән!».

48:16 Пәнд. 8:1-5; Зәк. 2:9; 6:15; 10:12; Юһ. 11:42; 17:21

48:18 Қан. 32:29; Зәб. 80:14-17

48:20 «Бабилдин чиқиңлар, калдийләрдин қечип кетиңлар!» — Исраил Бабилдин (миладийәдин илгәрки 536-жили) қутулғини билән, әмәлийәттә интайин аз бир қисми қайтип кәлди. Нурғун Йәһудийлар Парс империйәсиниң һөкүмранлиғи астида туруп, өзиниң әшу йәрдики әһвалини яхши дәп қарайтти. Улардин көплигән адәм сода-тиҗарәт билән шуғуллиниш билән бейип кәтти. Улар еришкән параван турмушни ташлап өз жутини қайтидин бәрпа қилиш җапасидин баш тартти. Шуңа улар мошу чақириққа қулақ салмайтти. Адәмләр мошу дуниядики мустәбитлик һөкүмранлиқлардин әмәс, бәлки өз гунайидин, шәхсийәтчилигидин, өзидин «азат қилиниш»и яки «қутқузулуш»и әң муһимдур. Қорәш болса уларниң өз вәтинигә қайтиш йолини ачқан. Бирақ гуналиридин сақит болмиса, һәммиси қуруқ, бекарға кетиду. Бешарәтләр бойичә мошу түгүнни йешиш үчүн, инсанни гунадин қутқузуш үчүн, «Пәрвәрдигарниң қули» әвәтилиду. Униң қилидиған хизмәтлири төвәндики 49-55-баптики бешарәтләрниң темиси болиду. (Мошу бешарәтләр бәлким иккинчи қетим ахирқи заманлардиму әмәлгә ашурулиду, шу чағда Исраил «йеңи Бабил»дин һәм дуниядики чәт-чәтләрдин Зионға қайтиду).

48:20 Йәш. 52:11; Йәр. 50:8; 51:6,45; Вәһ. 18:4

48:21 «Улар чөл-баяванлардин өткәндә һеч уссап қалмиди; У суларни таштин аққузуп бәрди; ...сулар униңдин урғуп чиқти!» — «Мис.» 17-бапни көрүң. Шу чағда Исраиллар Худадин нарази болуп қақшап кәтти. Бәлким 22-айәт мошундақ ишларниму көрситиши мүмкин.

48:22 Йәш. 57:21