8
Əysaƣa ǝgǝxkǝn ayallar
Mat. 13:1-17; Mar. 4:1-12
1 Keyin, Əysa xu yurtlarni kezip, xǝⱨǝrmu-xǝⱨǝr, yezimu-yeza Hudaning padixaⱨliⱪining hux hǝwirini elan ⱪilip jakarlidi; on ikkiylǝnmu uning bilǝn birgǝ bardi. 2 Uning bilǝn billǝ barƣanlardin yǝnǝ yaman roⱨlardin wǝ aƣriⱪ-silaⱪlardin saⱪaytilƣan bǝzi ayallarmu bar idi; ularning arisida ɵzidin yǝttǝ jin ⱨǝydǝp qiⱪirilƣan Mǝryǝm (Magdalliⱪ dǝp atalƣan),■ Mat. 27:55,56. 3 Ⱨerod hanning saray ƣojidari Huzaning ayali Yoanna, Suzanna wǝ baxⱪa nurƣun ayallarmu bar idi. Bular ɵz mal-mülükliri bilǝn u wǝ uning muhlislirining ⱨajǝtliridin qiⱪatti.□ «u wǝ uning muhlislirining» — bu ibarǝ grek tilida bǝzi kɵqürülmilǝrdǝ «uning» yaki bǝzi kɵqürülmilǝrdǝ «ularning» bilǝn ipadilinidu. «Ⱨerod hanning saray ƣojidari Huzaning ayali Yoanna, Suzanna wǝ baxⱪa nurƣun ayallarmu bar idi... uning... ⱨajǝtliridin qiⱪatti» — «kirix sɵz»imizdǝ deginimizdǝk, Luⱪa daim Əysaning ⱪiz-ayallar bilǝn bolƣan munasiwitini bayⱪap yüridu.
Uruⱪ qaqⱪuqi toƣrisidiki tǝmsil
4 Qong bir top adǝmlǝr yiƣilƣanda, xundaⱪla ⱨǝrⱪaysi xǝⱨǝrlǝrdin kixilǝr uning yeniƣa kǝlgǝndǝ, u ularƣa bir tǝmsil sɵzlǝp bǝrdi:■ Mat. 13:3; Mar. 4:2.
5 — «Uruⱪ qaqⱪuqi uruⱪ qaqⱪili etizƣa qiⱪiptu. Uruⱪ qaqⱪanda, uruⱪlardin bǝziliri qiƣir yol üstigǝ qüxüp, dǝssilip ketiptu wǝ asmandiki uqar-ⱪanatlar kelip ularni yǝp ketiptu. 6 Baxⱪa bǝziliri taxliⱪ yǝrgǝ qüxüptu. Yǝrdǝ nǝmlik bolmiƣaqⱪa, ünüp qiⱪⱪini bilǝn ⱪurup ketiptu. 7 Baxⱪa bǝziliri tikǝnlǝrning arisiƣa qüxüptu, tikǝnlǝr maysilar bilǝn tǝng ɵsüp maysilarni boƣuwaptu. 8 Baxⱪa bǝziliri bolsa yahxi tupraⱪⱪa qüxüptu. Üngǝndin keyin, yüz ⱨǝssǝ ⱨosul beriptu». Bularni degǝndin keyin u yuⱪiri awaz bilǝn:
— Angliƣudǝk ⱪuliⱪi barlar buni anglisun! dǝp towlidi.
9 Keyin uning muhlisliri uningdin: — Bu tǝmsilning mǝnisi nemǝ? — dǝp soridi. ■ Mat. 13:10; Mar. 4:10. 10 U ularƣa mundaⱪ dedi:
— Hudaning padixaⱨliⱪining sirlirini bilix silǝrgǝ nesip ⱪilindi. Biraⱪ bu ixlar ⱪalƣan baxⱪilarƣa tǝmsillǝr bilǝnla eytilidu. Mǝⱪsiti xuki, «Ular ⱪarisimu kɵrmǝydu, anglisimu qüxǝnmǝydu».□ «Hudaning padixaⱨliⱪining sirlirini bilix silǝrgǝ nesip ⱪilindi» — «sirlar» Injilda ǝslidǝ insanlarƣa axkarilanmiƣan, ⱨazir Mǝsiⱨ yaki rosulliri arⱪiliⱪ ayan ⱪilinƣan ixlarni kɵrsitidu. Uning üstigǝ, Injildiki bǝzi «sirlar» intayin sirliⱪ, ǝlwǝttǝ. «Ular ⱪarisimu kɵrmǝydu, anglisimu qüxǝnmǝydu» — bu sɵzlǝr «Yǝx.» 6:9din elinƣan. ■ Zǝb. 25:4, 9, 14; 78:1-2; Yǝx. 6:9-10; Əz. 12:2; Mat. 11:25; 13:14; Mar. 4:12; Yⱨ. 12:40; Ros. 28:26; Rim. 11:8; 2Kor. 3:5,14.
11 Əmdi tǝmsilning mǝnisi mundaⱪ: — Uruⱪ bolsa, Hudaning sɵz-kalamidur. ■ Mat. 13:18; Mar. 4:13. 12 Qiƣir yol boyidikilǝr bolsa muxular: Ular sɵz-kalamni anglaydu; lekin Iblis kelip, ularning ixinip ⱪutⱪuzuluxining aldini elixi üqün ularning ⱪǝlbidiki sɵzni elip ketidu. 13 Taxliⱪ yǝrgǝ qüxkǝn uruⱪlar sɵz-kalamni angliƣan ⱨaman huxalliⱪ bilǝn ⱪobul ⱪilƣanlarƣa tǝmsil ⱪilinƣan. Ularda yiltiz bolmiƣaqⱪa, pǝⱪǝt bir mǝⱨǝl ixinip, andin sinaⱪ-müxküllük waⱪti kǝlgǝndǝ, etiⱪadtin teyilip ketidu. ■ Mat. 13:20; Mar. 4:16. 14 Tikǝnlikkǝ qüxkǝn uruⱪlar bolsa xundaⱪ adǝmlǝrni kɵrsǝtkǝnki, sɵzni angliƣan bolsimu, yolƣa qiⱪⱪandin keyin bu paniy ⱨayattiki ǝndixilǝr, bayliⱪlar wǝ ⱨalawǝtlǝrning eziⱪturuxliri bilǝn boƣulup, uruⱪ pixmay ⱨosul bǝrmǝydu. ■ Mat. 19:23; Mar. 10:23; Luⱪa 18:24; 1Tim. 6:9. 15 Lekin yahxi tupraⱪⱪa qeqilƣan uruⱪlar bolsa — sɵz-kalamni anglap, sǝmimiy wǝ yahxi ⱪǝlbi bilǝn uni tutidiƣanlarni kɵrsitidu; bundaⱪ adǝmlǝr sǝwrqanliⱪ bilǝn ⱨosul beridu.
Ⱨǝmmǝ ix axkarilinidu
Mar. 4:21-25
16 Ⱨeqkim qiraƣni yeⱪip ⱪoyup üstigǝ idixni kɵmtürüp ⱪoymas yaki kariwat astiƣa turƣuzmas, bǝlki qiraƣdanning üstigǝ ⱪoyidu; buning bilǝn ɵygǝ kirgǝnlǝr yoruⱪluⱪni kɵridu. ■ Mat. 5:15; Mar. 4:21; Luⱪa 11:33. 17 Qünki yoxurulƣan ⱨeqⱪandaⱪ ix axkarilanmay ⱪalmaydu, wǝ ⱨeqⱪandaⱪ mǝhpiy ix ayan bolmay, yoruⱪluⱪⱪa qiⱪmay ⱪalmaydu. ■ Ayup 12:22; Mat. 10:26; Mar. 4:22; Luⱪa 12:2.
18 Xuning üqün, anglixinglarning ⱪandaⱪ ikǝnlikigǝ kɵngül ⱪoyunglar! Qünki kimdǝ bar bolsa, uningƣa tehimu kɵp berilidu; ǝmma kimdǝ yoⱪ bolsa, ⱨǝtta bar dǝp ⱨasabliƣinimu uningdin mǝⱨrum ⱪilinidu.□ «Qünki kimdǝ bar bolsa, uningƣa tehimu kɵp berilidu — «kimdǝ bar bolsa... » — bu «bar bolsa» nemini kɵrsitidu? Xübⱨisizki, ǝbǝdiy ǝⱨmiyǝtlik birǝr nǝrsǝ bolsa kerǝk, bu iman-ixǝnqni ɵz iqigǝ qoⱪum alidu. Biz ɵzimizgǝ «ǝbǝdiy ǝⱨmiyǝtlik» ⱨǝrbirnemǝ boluxi üqün pǝⱪǝt Mǝsiⱨdinla tapalaymiz, ǝlwǝttǝ. ■ Mat. 13:12; 25:29; Mar. 4:25; Luⱪa 19:26.
Əysaning ⱨǝⱪiⱪiy ailisi
Mat. 12:46-50; Mar. 3:31-35
19 Əmdi uning anisi wǝ iniliri uning bilǝn kɵrüxkili kǝldi. Lekin adǝm nurƣun bolƣaqⱪa, yeniƣa kelǝlmigǝnidi. ■ Mat. 12:46; 13:55; Mar. 3:31. 20 Xuning bilǝn birsi uningƣa:
— Aningiz wǝ iniliringiz siz bilǝn kɵrüximiz dǝp, sirtta turidu, — dedi.
21 Lekin u jawabǝn: — Mening anam wǝ aka-uka ⱪerindaxlirim bolsa Hudaning sɵzini anglap, uningƣa ǝmǝl ⱪilƣuqilardur, dedi.■ Yⱨ. 15:14; 2Kor. 5:16.
Əysaning boranni tinqitixi
Mat. 8:23-27; Mar. 4:35-41
22 Wǝ xundaⱪ boldiki, xu künlǝrdin biri, u muhlisliri bilǝn bir kemigǝ qüxüp, ularƣa:
— Kɵlning u ⱪetiƣa barayli, — dedi. Xuning bilǝn ular yolƣa qiⱪti. ■ Mat. 8:23; Mar. 4:35,36. 23 Kemǝ ketiwatⱪanda u uyⱪuƣa kǝtkǝnidi. Kɵlgǝ tuyuⱪsiz ⱪara boran kelip, kemigǝ su toxup ketip, ular hǝwptǝ ⱪaldi. 24 Muhlislar kelip uni oyƣitip:
— Ustaz, ustaz, tügixidiƣan bolduⱪ! — dedi.
Lekin u ornidin turup, boranƣa wǝ dawalƣuƣan dolⱪunlarƣa tǝnbiⱨ bǝrdi; ⱨǝmmisi tohtap, tinq boldi. 25 U muhlisliriƣa ⱪarap:
— Ixǝnqinglar nǝgǝ kǝtti? — dedi.
Ular ⱨǝm ⱪorⱪuxup, ⱨǝm bǝkmu ⱨǝyran bolup, bir-birigǝ:
— Bu adǝm zadi kimdu, buyruⱪ ⱪilsa, ⱨǝtta xamallar wǝ dolⱪunlarmu uningƣa boysunidikǝn-ⱨǝ! — dǝp ketixti.■ Ayup 26:12; Zǝb. 107:25.
Əysaning «ⱪoxun» jinlar qaplaxⱪan adǝmni azad ⱪilixi
Mat. 8:28-34; Mar. 5:1-20
26 Xuning bilǝn ular Galiliyǝning udulidiki Gerasaliⱪlarning yurtiƣa yetip bardi. □ «Gerasaliⱪlar» — «Mat.» 8:28dǝ ular «Gadaraliⱪlar»mu dǝp atilidu. ■ Mat. 8:28; Mar. 5:1. 27 U ⱪirƣaⱪⱪa qiⱪixi bilǝnla, uzundin beri jinlar qaplaxⱪan, xǝⱨǝrdin kǝlgǝn mǝlum adǝm uning aldiƣa kǝldi. Bu adǝm kiyim kiymǝy, ⱨeq ɵydǝ turmay, gɵrlǝr arisida yaxaytti. □ «gɵrlǝr arisida» — yaki «gɵrlǝr iqidǝ». Pǝlǝstindǝ kɵp gɵrlǝr ɵngkürlǝrdin yasilidu. 28 Lekin u Əysani kɵrüpla warⱪirap, uning ayiƣiƣa yiⱪilip ⱪattiⱪ awaz bilǝn:
— Ⱨǝmmidin Aliy Hudaning Oƣli Əysa, sening mǝn bilǝn nemǝ karing! Sǝndin ɵtünimǝnki, meni ⱪiynima! — dǝp towlap kǝtti. 29 Qünki Əysa napak roⱨning uningdin qiⱪixini buyruwatatti (qünki jin nurƣun ⱪetim uni tutuwalƣanidi; u qaƣlarda kixilǝr uning put-ⱪollirini kixǝn-zǝnjirlǝr bilǝn baƣlap uni ⱪamap ⱪoyƣan bolsimu, u zǝnjirlǝrni üzüp ⱪeqip qiⱪⱪan wǝ jin tǝripidin qɵl-bayawanlarƣa ⱨǝydiwetilgǝnidi).
30 Əysa bu adǝmdin:
— Isming nemǝ? — dǝp soriwidi, u: — Ismim «Ⱪoxun», — dedi. Qünki nurƣun jinlar uning iqigǝ kirip qaplixiwalƣanidi. 31 Əmdi ular Əysadin ɵzlirini tegi yoⱪ ⱨangƣa kǝtküzmǝslikni ɵtünüp yalwurdi.
32 Xu yǝrdǝ taƣ baƣrida qong bir top tongguz padisi ozuⱪliniwatatti. Jinlar Əysaƣa yalwurup, tongguzlarning tenigǝ kirixkǝ ijazǝt berixini ɵtündi. U ularƣa ijazǝt bǝrdi. 33 Jinlar xu adǝmdin qiⱪip, tongguzlarning tenigǝ kiriwaldi; xuning bilǝn pütkül tongguz padisi tik yardin etilip qüxüp, kɵlgǝ ƣǝrⱪ boldi.
34 Tongguzlarni baⱪⱪuqilarmu bu wǝⱪǝni kɵrüp u yǝrdin ⱪeqip, xǝⱨǝr-yezilarda bu hǝwǝrni tarⱪatti. 35 Halayiⱪ zadi nemǝ ix bolƣanliⱪini kɵrgili qiⱪti; Əysaning aldiƣa kǝlgǝndǝ, xu yǝrdǝ ɵzidin jinlar qiⱪⱪan ⱨeliⱪi adǝmning kiyim-keqǝkni kiyip, ǝs-ⱨoxi jayida ⱨalda Əysaning ayiƣi aldida olturƣinini kɵrdi; ular ⱪorⱪup ketixti. 36 Bu wǝⱪǝni kɵrgǝnlǝrmu jinlar qaplaxⱪan adǝmning ⱪandaⱪ saⱪaytilƣinini kɵpqilikkǝ tǝswirlǝp bǝrdi. 37 Andin Gerasaliⱪlarning yurtidikilǝr wǝ ǝtrapidiki barliⱪ kixilǝr uning ularning arisidin ketixini ɵtünüxti. Qünki dǝⱨxǝtlik ⱪorⱪunq ularni basⱪanidi. Xunga u kemigǝ qüxüp, ⱪaytixⱪa yol aldi. □ «Gerasaliⱪlar» — yaki «Gadariyliⱪlar» yaki «Gergǝsǝnliⱪlar» ■ Ros. 16:39. 38 Əmma jinlar ɵzidin qiⱪip kǝtkǝn ⱨeliⱪi adǝm uningƣa, Mǝn sǝn bilǝn billǝ ketǝy, — dǝp yalwurdi.
Lekin u uni yolƣa selip:■ Mar. 5:18.
39 — Ɵyünggǝ ⱪaytip berip, Hudaning sanga xunqǝ qong ixlarni ⱪilip bǝrgǝnlikini yǝtküzgin, — dedi.
U adǝm ⱪaytip berip, pütkül xǝⱨǝrni arilap, Əysaning ɵzigǝ xunqǝ qong ixlarni ⱪilip bǝrgǝnlikini elan ⱪildi.
Tirildürülgǝn ⱪiz, saⱪaytilƣan ayal
Mat. 9:18-26; Mar. 5:21-43
40 Əysa ⱪaytip kǝlginidǝ, xundaⱪ boldiki, halayiⱪ uni huxalliⱪ bilǝn ⱪarxi elixti; qünki ⱨǝmmǝylǝn uning ⱪaytip kelixini kütüp turatti. □ «Əysa ⱪaytip kǝlginidǝ» — bǝlkim kɵlning udulidiki ⱪaxⱪa ⱪaytⱪanda. 41 Wǝ mana, bir kixi, sinagogning qongi bolƣan Yairus isimlik kiximu Əysaning aldiƣa kelip ayiƣiƣa ɵzini etip, uning ɵyigǝ berixini ɵtündi. ■ Mat. 9:18; Mar. 5:22. 42 Qünki uning on ikki yaxliⱪ yalƣuz ⱪizi sǝkratta idi.
Əysa u yǝrgǝ barƣinida, top-top kixilǝr uning ǝtrapiƣa ziq olixip uni ⱪistixatti. 43 Arisida hun tǝwrǝx kesiligǝ giriptar bolƣiniƣa on ikki yil bolƣan bir ayal bar idi; u bar-yoⱪini tewiplarƣa hǝjlǝp tügǝtkǝn bolsimu, ⱨeqⱪaysisidin xipa tapmiƣanikǝn. ■ Law. 15:25; Mat. 9:20; Mar. 5:25. 44 U Əysaning arⱪisidin kelip, uning tonining pexini siliwidi, xuan hun tohtidi.
45 Əysa: — Manga ⱪol tǝgküzgǝn kim? — dǝp soridi.
Ⱨǝmmǝylǝn inkar ⱪilƣanda, Petrusmu wǝ uning bilǝn bolƣanlarmu:
— Ustaz, halayiⱪ top-top bolup tɵt ǝtrapingni olixip, seni ⱪistixiwatⱪan yǝrdǝ, sǝn «Manga tǝgkǝn kim?», dǝp soraysǝnƣu? — dedi.
46 Lekin Əysa:
— Yaⱪ! Birsi manga tǝgdi; qünki wujudumdin ⱪudrǝtning qiⱪip ketiwatⱪinini sǝzdim, — dedi.
47 Ⱨeliⱪi ayal ɵzining yoxurup ⱪalalmaydiƣanliⱪini bilip, titrigǝn ⱨalda uning aldiƣa yiⱪildi wǝ kɵpqilik aldida ɵzining nemǝ sǝwǝbtin Əysaƣa ⱪol tǝgküzgǝnlikini, xundaⱪla xuan ⱪandaⱪ saⱪayƣanlikini eytti.
48 Əysa uningƣa: — Yürǝklik bol, ⱪizim, ixǝnqing seni saⱪaytti! Aman-hatirjǝmlik bilǝn mangƣin! — dedi. □ «Yürǝklik bol, ⱪizim, ixǝnqing seni saⱪaytti!» — bu ayal nemixⱪa xundaⱪ ⱪorⱪti? «Mat.» 9:22diki izaⱨatni kɵrüng.
49 U sɵz ⱪiliwatⱪanda, sinagog qongining ɵyidin qiⱪⱪan birǝylǝn kelip sinagog qongiƣa:
— Ⱪizingiz jan üzdi. Əmdi ustazni kayitmiƣin, — dedi.■ Mar. 5:35.
50 Lekin Əysa buni anglap uningƣa:
— Ⱪorⱪmiƣin! Pǝⱪǝt ixǝnqtǝ bol, u saⱪiyip ketidu, — dedi.
51 U ɵygǝ barƣanda Petrus, Yuⱨanna, Yaⱪup wǝ ⱪizning ata-anisidin baxⱪa ⱨeqkimning ɵzi bilǝn billǝ ɵygǝ kirixigǝ ruhsǝt ⱪilmidi. 52 U yǝrdikilǝr hǝmmisi ⱪizƣa matǝm tutup yiƣa-zar kɵtürüwatatti. Lekin u:
— Boldi, yiƣlimanglar! Qünki ⱪiz ɵlmidi, pǝⱪǝt uhlap ⱪaptu! — dedi.■ Yⱨ. 11:11.
53 Ular bolsa ⱪizning alliⱪaqan jan üzdi dǝp bilgǝqkǝ, uni mǝshirǝ ⱪildi. 54 Lekin u ularni qiⱪiriwetip, ⱪizning ⱪolidin tartip:
— Balam, ornungdin tur, — dǝp qaⱪirdi. 55 Ⱪizning roⱨi ⱪaytip kelip, u dǝrⱨal ornidin turdi. U ⱪizƣa yegüdǝk birnemǝ berixni eytti. 56 Ⱪizning ata-anisi intayin ⱨǝyran ⱪelixti. Lekin u ularƣa bu ixni ⱨeqkimgǝ eytmasliⱪni tapilidi.
□8:3 «u wǝ uning muhlislirining» — bu ibarǝ grek tilida bǝzi kɵqürülmilǝrdǝ «uning» yaki bǝzi kɵqürülmilǝrdǝ «ularning» bilǝn ipadilinidu. «Ⱨerod hanning saray ƣojidari Huzaning ayali Yoanna, Suzanna wǝ baxⱪa nurƣun ayallarmu bar idi... uning... ⱨajǝtliridin qiⱪatti» — «kirix sɵz»imizdǝ deginimizdǝk, Luⱪa daim Əysaning ⱪiz-ayallar bilǝn bolƣan munasiwitini bayⱪap yüridu.
□8:10 «Hudaning padixaⱨliⱪining sirlirini bilix silǝrgǝ nesip ⱪilindi» — «sirlar» Injilda ǝslidǝ insanlarƣa axkarilanmiƣan, ⱨazir Mǝsiⱨ yaki rosulliri arⱪiliⱪ ayan ⱪilinƣan ixlarni kɵrsitidu. Uning üstigǝ, Injildiki bǝzi «sirlar» intayin sirliⱪ, ǝlwǝttǝ. «Ular ⱪarisimu kɵrmǝydu, anglisimu qüxǝnmǝydu» — bu sɵzlǝr «Yǝx.» 6:9din elinƣan.
■8:10 Zǝb. 25:4, 9, 14; 78:1-2; Yǝx. 6:9-10; Əz. 12:2; Mat. 11:25; 13:14; Mar. 4:12; Yⱨ. 12:40; Ros. 28:26; Rim. 11:8; 2Kor. 3:5,14.
■8:14 Mat. 19:23; Mar. 10:23; Luⱪa 18:24; 1Tim. 6:9.
■8:16 Mat. 5:15; Mar. 4:21; Luⱪa 11:33.
■8:17 Ayup 12:22; Mat. 10:26; Mar. 4:22; Luⱪa 12:2.
□8:18 «Qünki kimdǝ bar bolsa, uningƣa tehimu kɵp berilidu — «kimdǝ bar bolsa... » — bu «bar bolsa» nemini kɵrsitidu? Xübⱨisizki, ǝbǝdiy ǝⱨmiyǝtlik birǝr nǝrsǝ bolsa kerǝk, bu iman-ixǝnqni ɵz iqigǝ qoⱪum alidu. Biz ɵzimizgǝ «ǝbǝdiy ǝⱨmiyǝtlik» ⱨǝrbirnemǝ boluxi üqün pǝⱪǝt Mǝsiⱨdinla tapalaymiz, ǝlwǝttǝ.
■8:18 Mat. 13:12; 25:29; Mar. 4:25; Luⱪa 19:26.
■8:19 Mat. 12:46; 13:55; Mar. 3:31.
■8:21 Yⱨ. 15:14; 2Kor. 5:16.
■8:22 Mat. 8:23; Mar. 4:35,36.
■8:25 Ayup 26:12; Zǝb. 107:25.
□8:26 «Gerasaliⱪlar» — «Mat.» 8:28dǝ ular «Gadaraliⱪlar»mu dǝp atilidu.
□8:27 «gɵrlǝr arisida» — yaki «gɵrlǝr iqidǝ». Pǝlǝstindǝ kɵp gɵrlǝr ɵngkürlǝrdin yasilidu.
□8:37 «Gerasaliⱪlar» — yaki «Gadariyliⱪlar» yaki «Gergǝsǝnliⱪlar»
□8:40 «Əysa ⱪaytip kǝlginidǝ» — bǝlkim kɵlning udulidiki ⱪaxⱪa ⱪaytⱪanda.
■8:43 Law. 15:25; Mat. 9:20; Mar. 5:25.
□8:48 «Yürǝklik bol, ⱪizim, ixǝnqing seni saⱪaytti!» — bu ayal nemixⱪa xundaⱪ ⱪorⱪti? «Mat.» 9:22diki izaⱨatni kɵrüng.
■8:52 Yⱨ. 11:11.