Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Luⱪa 18

Huda Ɵz bǝndilirining dualirini anglap dǝrdigǝ yetidu

1 Wǝ u ularƣa, boxaxmay, ⱨǝrdaim dua ⱪilip turux kerǝkliki toƣrisida bir tǝmsil kǝltürüp mundaⱪ dedi: ■

2 — «Mǝlum xǝⱨǝrdǝ bir sotqi bar ikǝn. U Hudadinmu ⱪorⱪmaydikǝn, adǝmlǝrgimu pǝrwa ⱪilmaydikǝn. 3 Xu xǝⱨǝrdǝ bir tul ayal bar ikǝn wǝ u daim sotqining aldiƣa kelip: «Əyibkardin ⱨǝⱪⱪimni elip bǝrgin» dǝp tǝlǝp ⱪilidikǝn.

4 U heli waⱪitⱪiqǝ uni rǝt ⱪiptu; biraⱪ keyin kɵnglidǝ: Hudadinmu ⱪorⱪmaymǝn, adǝmlǝrgimu pǝrwa ⱪilmaymǝn, 5 lekin bu tul hotun meni awarǝ ⱪilip ketiwatidu, uning manga qaplixiwelip meni ⱨalimdin kǝtküzüwǝtmǝsliki üqün ⱨǝrⱨalda uning dǝwayini sorap ⱪoyay!» — dǝp oylaptu».

6 Rǝb: Ⱪaranglar, adalǝtsiz bu sotqining nemǝ degǝnlirigǝ! 7 U xundaⱪ ⱪilƣan yǝrdǝ, Huda Ɵzigǝ keqǝ-kündüz nida ⱪiliwatⱪan talliƣan bǝndilirigǝ ⱪandaⱪ ⱪilar? Gǝrqǝ Huda Ɵz bǝndilirigǝ ⱨǝmdǝrd bolux bilǝn birgǝ rǝzillikkǝ uzunƣiqǝ sǝwr-taⱪǝt ⱪilsimu, ahirida bǝndilirining dǝrdigǝ yǝtmǝsmu?□ ■ 8 Mǝn silǝrgǝ eytayki: U ularning dǝrdigǝ yetip naⱨayiti tezla ⱨǝⱪⱪini elip beridu! Lekin Insan’oƣli kǝlgǝndǝ yǝr yüzidǝ iman-ixǝnq tapalamdu? — dedi.□

Pǝrisiy bilǝn bajgir

9 U ɵzlirini ⱨǝⱪⱪaniy dǝp ⱪarap, baxⱪilarni kɵzigǝ ilmaydiƣan bǝzilǝrgǝ ⱪaritip, mundaⱪ bir tǝmsilni eytti:

10 — Ikki adǝm dua ⱪilƣili ibadǝthaniƣa beriptu. Biri Pǝrisiy, yǝnǝ biri bajgir ikǝn. 11 Pǝrisiy ɵrǝ turup ɵz-ɵzigǝ mundaⱪ dua ⱪiliptu: — «Əy Huda, mening baxⱪa adǝmlǝrdǝk bulangqi, adalǝtsiz, zinahor wǝ ⱨǝtta bu bajgirdǝk bolmiƣinim üqün sanga xükür! ■ 12 Ⱨǝr ⱨǝptidǝ ikki ⱪetim roza tutimǝn wǝ tapⱪanlirimning ondin bir ülüxini sǝdiⱪǝ ⱪilimǝn».

13 Biraⱪ ⱨeliⱪi bajgir yiraⱪta turup bexini kɵtürüp asmanƣa ⱪaraxⱪimu petinalmay mǝydisigǝ urup turup: «Əy Huda, mǝn muxu gunaⱨkarƣa rǝⱨim ⱪilƣaysǝn!» — dǝptu.□

14 Mǝn silǝrgǝ xuni eytayki, bu ikkiylǝndin Pǝrisiy ǝmǝs, bǝlki bajgir kǝqürümgǝ erixip ɵyigǝ ⱪaytiptu. Qünki ⱨǝrkim ɵzini üstün tutsa tɵwǝn ⱪilinar, lekin kimki ɵzini tɵwǝn tutsa üstün kɵtürülǝr.□ ■

Əysaning kiqik balilarƣa bǝht tilixi

Mat. 19:13-15; Mar. 10:13-16

15 Əmdi ⱪolini tǝgküzsun dǝp, kixilǝr kiqik balilirinimu uning aldiƣa elip kelǝtti. Lekin buni kɵrgǝn muhlislar ularni ǝyiblidi. ■ 16 Əmma Əysa balilarni yeniƣa qaⱪirip: Kiqik balilarni aldimƣa kǝlgili ⱪoyunglar, ularni tosuxmanglar. Qünki Hudaning padixaⱨliⱪi dǝl muxundaⱪlardin tǝrkib tapⱪandur. ■ 17 Mǝn silǝrgǝ bǝrⱨǝⱪ xuni eytip ⱪoyayki: Kimki Hudaning padixaⱨliⱪini sǝbiy balidǝk ⱪobul ⱪilmisa, uningƣa ⱨǝrgiz kirǝlmǝydu, — dedi.

Baylarning Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kirixi tǝs

Mat. 19:16-30; Mar. 10:17-31

18 Mǝlum bir ⱨɵkümdar Əysadin: I yahxi ustaz, mǝnggülük ⱨayatⱪa waris bolmaⱪ üqün nemǝ ixni ⱪilixim kerǝk, — dǝp soridi.□ ■

19 Lekin Əysa: Meni nemǝ üqün yahxi dǝysǝn? Yahxi bolƣuqi pǝⱪǝt birla, yǝni Hudadur. 20 Əmrlǝrni bilisǝn: — «Zina ⱪilma, ⱪatilliⱪ ⱪilma, oƣriliⱪ ⱪilma, yalƣan guwaⱨliⱪ bǝrmǝ, atangni wǝ anangni ⱨɵrmǝt ⱪil» — dedi.■

21 — Bularning ⱨǝmmisigǝ kiqikimdin tartip ǝmǝl ⱪilip keliwatimǝn, — dedi u.

22 Əysa buni anglap uningƣa: — Sǝndǝ yǝnǝ bir ix kǝm. Pütkül mal-mülkingni setip, pulini yoⱪsullarƣa ülǝxtürüp bǝrgin wǝ xundaⱪ ⱪilsang, ǝrxtǝ hǝzinǝng bolidu; andin kelip manga ǝgǝxkin! — dedi.■

23 Əmma u bu gǝpni anglap tolimu ⱪayƣuƣa qɵmüp kǝtti; qünki u naⱨayiti bay idi. 24 Tolimu ⱪayƣuƣa qɵmüp kǝtkǝnlikini kɵrgǝn Əysa: — Mal-dunyasi kɵplǝrning Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kirixi nemidegǝn tǝs-ⱨǝ! ■ 25 Tɵgining yingnining kɵzidin ɵtüxi bay adǝmning Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kirixidin asandur! — dedi.

26 Buni angliƣanlar: — Undaⱪ bolsa, kim nijatⱪa erixǝlisun? — deyixti.

27 Əmma u jawabǝn: — Insanlarƣa mumkin bolmiƣan ixlar Hudaƣa mumkindur — dedi. ■

28 Əmdi Petrus: — Mana, biz bar-yoⱪimizni taxlap sanga ǝgǝxtuⱪ!? — dedi.■

29 U ularƣa: — Mǝn silǝrgǝ bǝrⱨǝⱪ xuni eytayki, Hudaning padixaⱨliⱪi üqün ɵy-waⱪ ya ata-anisi ya ⱪerindaxliri ya ayali ya baliliridin waz kǝqkǝnlǝrning ⱨǝrbiri ■ 30 bu zamanda bularƣa kɵp ⱨǝssilǝp muyǝssǝr bolidu wǝ kelidiƣan zamandimu mǝnggülük ⱨayatⱪa erixmǝy ⱪalmaydu. — dedi.■

Əysaning ɵz ɵlümini yǝnǝ bir ⱪetim aldin eytixi

Mat. 20:17-19; Mar. 10:32-34

31 Andin u on ikkǝylǝnni ɵz yeniƣa elip ularƣa mundaⱪ dedi: — Mana, biz ⱨazir Yerusalemƣa qiⱪiwatimiz wǝ pǝyƣǝmbǝrlǝrning Insan’oƣli toƣrisida pütkǝnlirining ⱨǝmmisi xu yǝrdǝ ǝmǝlgǝ axurulidu. ■ 32 Qünki u yat ǝllǝrning ⱪoliƣa tapxurulidu wǝ ular uni mǝshirǝ ⱪilip, harlaydu, uning üstigǝ tüküridu; □ ■ 33 ular uni ⱪamqiliƣandin keyin ɵltürüwetidu; wǝ u üqinqi küni ⱪayta tirilidu, — dedi.

34 Biraⱪ ular bu sɵzlǝrdin ⱨeqnemini qüxǝnmidi. Bu sɵzning mǝnisi ulardin yoxurulƣan bolup, uning nemǝ eytⱪinini bilǝlmǝy ⱪaldi.□

Əysaning ⱪariƣu tilǝmqini saⱪaytixi

Mat. 20:29-34; Mar. 10:46-52

35 Wǝ xundaⱪ ix boldiki, u Yeriho xǝⱨirigǝ yeⱪinlaxⱪanda, bir kor kixi yolning boyida olturup tilǝmqilik ⱪiliwatatti. □ ■ 36 U kɵpqilikning ɵtüp ketiwatⱪanliⱪini anglap: — Nemǝ ix bolƣandu? — dǝp soridi. 37 Hǝⱪ uningƣa:

— Nasarǝtlik Əysa bu yǝrdin ɵtüp ketiwatidu, — dǝp hǝwǝr bǝrdi.

38 — I Dawutning oƣli Əysa, manga rǝⱨim ⱪilƣaysǝn! — dǝp warⱪirap kǝtti u.□

39 Wǝ Əysaning aldida mengiwatⱪanlar uni: — Xük oltur! dǝp ǝyiblǝxti. Biraⱪ u: — I Dawutning oƣli, manga rǝⱨim ⱪilƣaysǝn! — dǝp tehimu ⱪattiⱪ warⱪiridi.

40 Əysa ⱪǝdimini tohtitip, uni aldiƣa baxlap kelixni buyrudi. Ⱪariƣu uningƣa yeⱪin kǝlgǝndǝ u uningdin: 41 — Sǝn meni nemǝ ⱪilip bǝr, dǝysǝn? — dǝp soridi.

— I Rǝbbim, ⱪayta kɵridiƣan bolsam’idi! — dedi u.

42 Əysa uningƣa: — Kɵridiƣan bolƣin! Etiⱪading seni saⱪaytti, — dedi.

43 Wǝ uning kɵzi xuan eqildi; u Əysaƣa ǝgixip, yol boyi Hudani uluƣlap mangdi. Wǝ barliⱪ halayiⱪmu buni kɵrüp Hudaƣa mǝdⱨiyǝ oⱪudi.

■18:1 Rim. 12:12; Əf. 6:18; Kol. 4:2; 1Tes. 5:17.

□18:7 «Gǝrqǝ Huda Ɵz bǝndilirigǝ ⱨǝmdǝrd bolux bilǝn birgǝ rǝzillikkǝ uzunƣiqǝ sǝwr-taⱪǝt ⱪilsimu, ahirida bǝndilirining dǝrdigǝ yǝtmǝsmu?» — «dǝrdigǝ yǝtmǝs» grek tilida muxu yǝrdǝ yǝnǝ «ⱨǝⱪⱪini bǝrmǝs» yaki «adalǝtni yürgüzmǝs»nimu bildüridu. «Gǝrqǝ Huda ɵz bǝndilirigǝ ⱨǝmdǝrd bolux bilǝn birgǝ rǝzillikkǝ uzunƣiqǝ sǝwr-taⱪǝt ⱪilsimu, ahirida bǝndilirining dǝrdigǝ yǝtmǝsmu?» — xǝrⱨimizqǝ, bu jümlidiki «rǝzillik» muxu pütkül dunyadiki rǝzillikni kɵrsitidu; Huda Ɵz bǝndilirigǝ barliⱪ tartⱪan azab-oⱪubǝtlǝrdǝ ⱨǝmdǝrd bolidu wǝ ular bilǝn tǝng (ulardin artuⱪraⱪ, ǝlwǝttǝ!) muxu dunyadiki rǝzillikkǝ sǝwr-taⱪǝt ⱪilidu. Hudaning rǝzillikkǝ kɵrsǝtkǝn wǝ kɵrsitidiƣan sǝwr-taⱪitining pǝⱪǝt ⱪiyamǝt künigiqǝ bolidiƣanliⱪi ⱨǝmmimizgǝ ayan. Bu tema üstidǝ «Kol.» 1:24, «Fil.» 3:10, «Əf.» 3:13ni wǝ bu yazmilardiki «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. Bu ibarining baxⱪa hil tǝrjimiliridin «ularƣa ⱪilidiƣan xapaitini bǝk keqiktürǝrmu?» degǝnlǝr bar.

■18:7 Wǝⱨ. 6:10.

□18:8 «Lekin Insan’oƣli kǝlgǝndǝ yǝr yüzidǝ iman-ixǝnq tapalamdu?» — demǝk, Huda insanlarni dua ⱪilixⱪa ilⱨamlandurup, Ɵzining dualarƣa ijabǝt ⱪilixⱪa tǝyyar turidiƣanliⱪi toƣrisida xunqǝ kɵp wǝdǝ ⱪilƣan yǝrdǝ, nemixⱪa iman-ixǝnq az bolidu? Lekin dǝrwǝⱪǝ az boluxi mumkin.

■18:11 Yǝx. 1:15; 58:2; Wǝⱨ. 3:17,18.

□18:13 «Əy Huda, mǝn muxu gunaⱨkarƣa rǝⱨim ⱪilƣaysǝn!» — «muxu gunaⱨkar» grek tilida «dunyada birdinbir gunaⱨkar» degǝn mǝnini puritidu.

□18:14 «...bajgir kǝqürümgǝ erixip ɵyigǝ ⱪaytiptu» — «kǝqürümgǝ erixip» grek tilida «ⱨǝⱪⱪaniy ⱪilinip» deyilidu.

■18:14 Ayup 22:29; Pǝnd. 29:23; Mat. 23:12; Luⱪa 14:11; Yaⱪ. 4:6,10; 1Pet. 5:5.

■18:15 Mat. 19:13; Mar. 10:13.

■18:16 Mat. 18:3; 19:14; 1Kor. 14:20; 1Pet. 2:2.

□18:18 «Mǝlum bir ⱨɵkümdar» — «ⱨɵkümdar» — Rim ⱨɵkümiti tǝripidin bekitilgǝn Yǝⱨudiy «ⱨakim». «mǝnggülük ⱨayatⱪa waris bolmaⱪ üqün nemǝ ixni ⱪilixim kerǝk?» — grek tilida «nemǝ ixni ⱪilixim kerǝk?» degǝn sɵz mǝlum bir ixni birla ⱪetim ⱪilixni bildüridu.

■18:18 Mat. 19:16; Mar. 10:17.

■18:20 Mis. 20:12-16; Ⱪan. 5:17-20; Rim. 13:9; Əf. 6:2; Kol. 3:20.

■18:22 Mat. 6:19; 19:21; 1Tim. 6:19.

■18:24 Pǝnd. 11:28; Mat. 19:23; Mar. 10:23.

■18:27 Ayup 42:2; Yǝr. 32:17; Zǝk. 8:6; Luⱪa 1:37.

■18:28 Mat. 4:20; 19:27; Mar. 10:28; Luⱪa 5:11.

■18:29 Ⱪan. 33:9.

■18:30 Ayup 42:12.

■18:31 Zǝb. 22; Yǝx. 53:7; Mat. 16:21; 17:22; 20:17; Mar. 8:31; 9:31; 10:32; Luⱪa 9:22; 24:7.

□18:32 « Insan’oƣli yat ǝllǝrning ⱪoliƣa tapxurulidu» — «tapxurulidu» degǝnning «satⱪunluⱪ ⱪilinidu» degǝn ikkinqi mǝnisimu bar.

■18:32 Mat. 27:2; Luⱪa 23:1; Yⱨ. 18:28; Ros. 3:13.

□18:34 «Bu sɵzning mǝnisi ulardin yoxurulƣan bolup...» — kimning tǝripidin yoxurulƣanliⱪ eytilmaydu. Xǝytan tǝripidinmu, yaki Huda tǝripidinmu? Yaki pǝⱪǝt ɵz galliⱪi tǝripidinmu? Bu ⱪetim sɵzning mǝzmuni ilgiriki ⱪetimdiki sɵzlirigǝ ohxax idi (9:45). Bizningqǝ yoxurƣuqi Xǝytan, lekin Huda Xǝytanning aldixiƣa yol ⱪoyuxi bilǝn, ularning qüxǝnmǝsliki arⱪiliⱪ ɵz xan-xǝripini tehimu roxǝn ⱪilmaⱪqi boldi. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.

□18:35 «Yeriho xǝⱨirigǝ yeⱪinlaxⱪanda» — Matta bu wǝⱪǝni bayan ⱪilƣanda («Mat.» 20:29) «Yerihodin qiⱪⱪanda» dǝydi. Əmǝliyǝttǝ xu waⱪitta ikki «Yeriho xǝⱨiri» bar idi, huddi Ⱪǝxⱪǝrdiki «yengi xǝⱨǝr» wǝ «kona xǝⱨǝr»lǝrdǝk.

■18:35 Mat. 20:29; Mar. 10:46.

□18:38 «I Dawutning oƣli Əysa,...» — «Dawutning oƣli» Mǝsiⱨni kɵrsitidu (pǝyƣǝmbǝrlǝrning bexarǝtliri boyiqǝ Mǝsiⱨ padixaⱨ Dawutning ǝwladi bolatti).