1 Jesutä man ude yäŋ paotpäŋä Galili gwägu (wäpi kubä Taibirias), u udude käda kuŋkuk. 2 Kuŋirän ämawebe mäyaptä Jesu iwarän täŋkuŋ, Jesutä käyäm ikek yäpän tägaŋirä yabäŋkuŋo unita. 3 Eruk, kadäni uken Jesutä iwaräntäkiye yäŋ-yäkŋat yäpmäŋ pom kubä terak äro itkuŋ. 4  * Jon 2:13 Kadäni uwä Juda täŋo orekirit kadäni wäpi Pasova keräp taŋirän. 5 Täŋpäkaŋ pom uterak äro ittäŋgän yabäŋkuk; Ämawebe äbot päke u äbäŋirä yabäŋpäŋ Jesutä Filip ŋode iwet yabäŋkuk; Filip, ämawebe päke ŋo yepmäŋ towikta ketem imapäŋ yepmäŋ towinayäŋ? 6 Ini ude api täŋpet yäŋ nadäŋkaŋ Filip nadäkiniki kehäromi jide patkuko u yäwän kaŋpäŋ nadäkta iwet yabäŋkuk.

7 Ude iweränä Filiptä ŋode iwetkuk; Äma ŋo yepmäŋ towikta moneŋ taŋipäŋ ketem suwaŋpäŋ yäminero upäŋkaŋ nämo naŋpä tägawek yäk. 8 Ude yäwänä iwaräntäki kubä wäpi Andru, Saimon täŋo monäni unitä yäŋkuk; 9 Iroŋi kubä gwägu tom täpuri yarä, käräga 5 ude yäpmäŋ kuŋarirän käyat yäk. Udewanipäŋ ämawebe päke u jide täŋpäŋ yepmäŋ towine? 10 Ude yäwänä Jesutä yäwetkuk; In ämawebe yäwerä maŋirän täwut yäk. Ude yäweränä ämawebe yäwerä wädan terak maŋirän täŋkuŋ. Äma ekänigän 5,000 ude bumik unitä maŋirän täŋkuŋ, webe iroŋi penta itkuŋo ukät nämo daniwani. 11 Eruk, Jesutä käräga u yäpmäŋpäŋ Nani bänep täga man iwetpäŋ ämawebe maŋirän täŋkuŋo unita yäpmäŋ daniŋpäŋ iniken gärip terak yäwäpäŋ yämiŋtäŋ kuŋkuk. Ude täŋpäŋ gwägu tom yäpmäŋpäŋ udegän yämiŋtäŋ kuŋkuk. 12 Yämiŋirän nabä tägawäpäŋ Jesutä iwaräntäkiye ŋode yäwetkuk; Näŋpani moräki moräki patpäŋ waneŋo unita butuwut yäk. 13 Ude yäweränä käräga 5 naŋkuŋo unitäŋo moräk-moräk butuŋpäŋ yäk 12 daiwä tokŋeŋkuŋ.

14  * Lo 18:15; Jon 5:46 Täŋpäkaŋ Jesutä kudän kudupi ude täŋpän kaŋpäŋ ämawebetä yäŋkuŋ; Wära! Ŋo profet pähap kome terak ahäkta yäwani ukeŋowä ŋobayäŋ! yäk. 15  * Jon 18:36; Mat 14:23 Ude yäŋpäŋ itgwäjiŋpäŋ Jesu iŋitpäŋ intäjukun äma it yämekta iŋitnayäŋ täŋirä yabäŋ umuntaŋ inigän pom terak äroŋkuk.

16 Eruk, bipäda ugän Jesu iniken iwaräntäkiyetä Jesu teŋpeŋ Galili gwägu pomi-ken äpmoŋkuŋ. 17 Äpmo Jesuta irä wawäpäŋ Kapeneam yotpärare-ken äyäŋutpeŋ kuna yäŋkaŋ gäpe terak äroŋpeŋ kuŋkuŋ. U bipani kuŋkuŋ. 18 Kuŋirä mänit kehäromi piäŋirän gwägu taŋi tokätkuk. 19 Ude täŋirän ehutpäŋ gwägu bämopi-ken kuŋirä Jesu gwägu terak yeŋtäŋ äbuk. Yeŋtäŋ äbämaŋ iwaräntäkiyetä itkuŋ-ken äbäŋirän kaŋpäŋ umun pähap täŋkuŋ. 20 Ude täŋirä gera täŋpäŋ yäwetkuk; Ŋo näkŋa äretat. Umuntäneŋo! 21 Ude yäwän nadäŋpäŋä bänep pidäm terak Jesu täŋkentäŋpäŋ gäpe terak teŋirä kome kukta nadäŋkuŋ-ken uken pengän ahäŋkuŋ.

22 Täŋpäkaŋ ämawebe päke u gwägu udude parä yäŋeŋkuk. Parä yäŋewänä ŋode yäŋkuŋ; Gäpe kubä-tägän irirän kaŋkumäŋopäŋ Jesu u iwaräntäkiye-kät nämo kuŋirän kaŋkumäŋ yäk. Iwaräntäkiye inigän kuŋkuŋ yäŋ nadäŋkuŋ. Ude nadäŋpäŋ Taibirias komeken nanik täŋo gäpe ätu Ekänitä yepmäŋ towiŋkuk-ken irirä yabäŋkuŋ. 23-24  * Jon 6:11 Täŋpäkaŋ kome uken Jesu inita ba iwaräntäkiyeta wäyäkŋewä wawäpäŋ gäpe uterak äroŋpäŋ Kapeneam komeken wäyäkŋeŋtäŋ kuŋkuŋ.

25 Wäyäkŋeŋtäŋ kuŋtäŋgän kaŋ-ahäŋpäŋä iwet yabäŋkuŋ; Yäwoŋärewani äma, gäk jidegän äbän? 26  * Jon 6:11-12 Yäwäwä ŋode yäwetkuk; Näk bureni-inik täwera nadäwut; Näk kudän kudupi täŋpewa ahäŋirän kak täkaŋ unita nämo! Ketem tepmäŋ towiŋira naŋ tokŋek täŋkuŋo unita näka wäyäkŋekaŋ. 27  * Jon 4:14; Jon 6:48-58 Inä epän bureni täk täkot. Kome täŋo ketem, paot-paori nikek unita nämo yäyat. Nämo, irit kehäromi täŋo ketem paot-paori nikek nämo, unita piäni täk täkot. Ketem uwä Äma Bureni-iniktä täga tamek, Anutu Nantä wäpi biŋam imiŋkuko unita yäk.

28 Ude yäweränä kowata ŋode iwetkuŋ; Nin jide täŋpäŋ imaka Anututä gäripi nadäk täyak u täne? 29  * 1Jo 3:23 Ude iweräwä Jesutä ŋode yäwetkuk; Anututä epän intä täkta nadäk täyak u ŋode; Iwerän äpuko unita nadäkinik täŋ imineŋ. Anutu täŋo gärip ude yäk. 30  * Mat 16:1; Jon 2:18 Ude yäwänä kowata ŋode iwetkuŋ; Kudän kudupi jidewani kubä täŋiri gabäŋpäŋ nadäkinik täŋ gamine? Imatäken kubä täŋiri gabäŋpäŋ-nadänayäŋ? 31  * Kis 16:14-15; Nam 11:7-9; Sam 78:24 Nadätan? Äbekniye oraniyetä kome jopi-ken kuŋarirä Anututä ini ketem kubä wäpi mana yepmäŋ towiŋkuk yäk. Unita Anutu täŋo man ŋode kudän täwani; Anututä ketem kunum gänaŋ nanik yepmäŋ towiŋkuk. Eruk, kudän kudupi kubä udewani täŋiri kaŋpäŋ nadänayäŋ?

32 Ude yäwäwä Jesutä kowata ŋode yäwetkuk; Näk man bureni täwera nadäwut; Kunum gänaŋ nanik ketem uwä Mosestä nämo pewän ahäŋ tamiŋkuŋ. Nämoinik, Nantä kunum gänaŋ nanik ketem bureni tamik täyak. 33 Ketem bureni uwä äma kubä yäk. Kunum gänaŋ naniktä äpäŋpäŋ komen ämawebeta irit kodaki pewän ahäŋ yämik täyak unitä Anutu-ken nanik ketem bureni täyak yäk. 34  * Jon 4:15 Yäwänä iwetkuŋ; Ekäni, gäk ketem yäyan u kadäni kadäni nimik täyi! yäŋ iwetkuŋ.

35  * Jon 4:14; Jon 6:48-58 Ude yäwäwä yäwetkuk; Irit kehäromi täŋo ketem näkŋa ŋo. Äma näkken äbäk täkaŋ uwä nakta wari nämo api yeneŋ. Ba äma nadäŋ namikinik täk täkaŋ uwä umeta äneŋi nämo api yeneŋ. 36  * Jon 20:29 Näk man täweraro ukeŋo; Nähä nabäk täkaŋ upäŋkaŋ nadäŋ namikinik nämo täk täkaŋ. 37  * Jon 17:6-8; Mat 11:28 Täŋ, Nantä ämawebe näka biŋam yäpmäŋ daniŋpäŋ namik täyak u kuduptagän näkken api ämneŋ. Äbäŋirä nämoinik api yäwat kirewet. 38  * Mat 26:39; Jon 4:34 Kunum gänaŋ naniktä äpuro u näkŋaken gärip iwatta nämo äput. Nämoinik, Nan täŋo gäripgän iwatta äput. 39  * Jon 10:28-29; Jon 17:12 Täŋkaŋ unitäŋo gärip uwä ŋode; Ämawebe Nantä namik täyak u kubätä paorek yäŋpäŋ-yabäŋ yäwat epän täŋtäŋgän kadäni pähapken kumbani-ken nanikpäŋ yäpmäŋ päŋaku api yepmaŋpet. 40  * Jon 11:24 Unita äma Anutu täŋo Nanaki u tumbeŋ kuŋkaŋ nadäŋ imikinik täkaŋ uwä irit kehäromita biŋam api täneŋ. Äma udewani uwä kadäni pähapken täŋpewa api kodak täneŋ. Nana täŋo nadäk u ude yäŋ yäwetkuk.

41 Yäŋirän nadäŋpäŋ Jesu u kunum gänaŋ nanik ketem u näk yäŋ yäŋkuko unita Juda äma ekäni ätutä man yäŋburu-buru yäŋkuŋ. 42  * Mat 13:55 Man yäŋburu-buru yäŋpäŋ yäŋkuŋ; Jesu u äma jopi kubä yäk. U Maria Josep täŋo nanaki. U ninä yabäŋpäŋ-nadäk täkamäŋ. Upäŋ imata näk kunum gänaŋ naniktä äput yäŋ yäk täyak?

43 Ude yäŋirä nadäŋpäŋ Jesutä yäwetkuk; In unita nadäwäwak täneŋo. 44  * Jon 6:65 Äma kubä ini-tägän näkken ämnaŋi nämo. Nan naniŋ kireŋpewän äpuro unitägän wädäŋpewän näkken äbäkäbäk kädet u itak. Äma udewani u kadäni pähapken täŋpewa api kodak täneŋ. 45  * Ais 54:13 Täŋpäkaŋ profet bianitä ŋode kudän täwani pätak; Anututä ini ämawebe kudup yäwetpäŋ yäwoŋärek api täŋpek. Unita Nantä iwetpäŋ iwoŋäreŋirän nadäweko unitä näkken äbek. 46  * Jon 1:18 Täŋkaŋ äma kubätä Nan u nämo kaŋkuk. Anutu-ken naniktä äpani u kubä-tägän kaŋkuk. 47  * Jon 3:15-16 Unita näk bureni-inik täwera nadäwut; Äma näka nadäkinik täŋ namik täkaŋ unitä irit kehäromita biŋam api täneŋ. 48  * Jon 6:31,58 Täŋpäŋ irit täŋo ketem u näkŋa ŋo. 49 Bureni, bian äbekjiye orajiye u kome jopi-ken mana naŋkuŋo upäŋkaŋ kumäŋ täŋpä kuŋkuŋ. 50 Täŋ, kunum gänaŋ ketem äpuko u iŋamjin-ken itak ŋo. Äma kubätä ketem u naŋpäŋä nämo api kumbek. 51 Irit kehäromi täŋo ketem kunum gänaŋ naniktä äpani u näkŋa! Unita äma kubätä ketem ŋo naŋpäŋä nämo kumäŋkaŋ pen api it yäpmäŋ ärowek. Täŋpäkaŋ ketem uwä tohatna. Komen ämawebetä irit kehäromi yäpneŋta u api taniŋ kirewet yäk. 52 Ude yäŋirän nadäŋpäŋ Juda äma ekäni ekäni ini-tägän man wärät-wärät täŋpäŋ yäŋkuŋ; U jide täŋpäŋ tohari nimän näne?

53 Ude yäwäwä Jesutä ŋode yäwetkuk; Näk bureni täwera nadäwut; In Äma Bureni-inik täŋo tohari nägäri nämo nänayäŋ täŋo uwä irit kehäromita biŋam nämo api täneŋ. 54 Täŋ, äma tohatna nägätna nak täkaŋ uwä irit kehäromita biŋam täŋpäŋ paot-paori nämo api it yäpmäŋ äroneŋ. Täŋpäkaŋ kadäni pähapken äma udewaniwä näkä täŋpewa api kodak täneŋ. 55 U imata, tohatnatä ketem bureni-inik täyak unita. Ba nägätna udegän ume bureni-inik täyak. 56 Äma näkŋo tohatna nägätna nak täkaŋ uwä näkkät kowat kwasikorän täk täkamäŋ. 57  * Jon 15:4-5; 1Jo 3:24 Täŋpäkaŋ Irit täŋo mähemi Nantä naniŋ kireŋpewän äpuro unita Nanta biŋam it täyat yäk. Näk imaka, irit mähemi unita äma näk nak täkaŋ uwä irit kehäromita biŋam api täneŋ. 58 Ketem bureni kunum gänaŋ nanik äpuko uwä ubayäŋ. Ketem wäpi mana äbekniye oraniyetä naŋkuŋo udewani nämo. Äbekniye oraniye uwä ketem u naŋkuŋo upäŋkaŋ kumäŋ täŋpä kuŋkuŋ. Täŋ, äma ketem ŋo nak täkaŋ uwä tärek-täreki nämo api it yäpmäŋ äroneŋ.

59 Jesutä man ŋo Kapeneam yotpärare-ken käbeyä eŋi gänaŋ yäwetpäŋ yäwoŋärek täŋkuk.

60 Man ude yäŋirän äma Jesu iwaräntäk täŋkuŋo ukät nanik mäyaptä nadäŋpäŋ yäŋkuŋ; Wära, man ŋo nadäna siwoŋi nämo täyak. Man udewani netätä nadäwän bureni täŋpek? 61 Yäŋgaŋa gaŋa yäŋkuŋo u Jesutä yabäŋpäŋ-nadäŋpäŋ ŋode yäwetkuk; Man ŋo nadäŋirä waki täyak? 62  * Jon 3:13; Apos 1:9-11 E täŋ, Äma Bureni-inik u bian irani-ken äneŋi äroŋirän kaŋpäŋä jide api nadäneŋ? 63  * 2Ko 3:6 In ŋode nämo käwep nadäkaŋ; Kome guptä irit kodaki täga pewä ahänaŋi nämo. Nämo, irit kodaki pewä ahäk-ahäk uwä Kudupi Munapik täŋo epän. Näkä man täwetat ŋowä Kudupi Munapik täŋo irit kodaki nikek unita äma kubätä man u nadäkinik täŋpayäŋ täko uwä irit kodaki u nikek api kuŋarek yäk. 64  * Jon 13:11 Upäŋkaŋ inken nanik ätutäwä man täwetat ŋo nadäŋirä bureni nämo täyak. (Jesu u äma netä unitä näka api bitnäneŋ yäŋ uku intäjukun yabäŋpäŋ-nadäŋkuk. Udegän, äma netätä iwan keri-ken api nepmaŋpek yäŋ uku kaŋpäŋ nadäŋkuk.) 65  * Jon 6:44 Ude yäŋpäŋ yäŋkuk; Mebäri unita yäŋpäŋ ŋode täwetkut; Äma kubä Nantä bänepi nämo täŋpidäm taŋ imiŋirän äma u näkken täga ämnaŋi nämo.

66 Man yäwa ude täreŋirän kadäni ugän ämawebe iwarän täŋkuŋo u ätutä gaŋa taŋpäŋ teŋpeŋ kuŋkuŋ. 67 Teŋpeŋ kuŋirä Jesutä iwaräntäkiye 12 u ŋode yäwetkuk; In imaka, nepmaŋpeŋ kunayäŋ käwep nadäkaŋ? 68 Ude yäwänä Saimon-Pita unitä kowata ŋode iwetkuk; Ekäni! Gäk gepmaŋpeŋ netäken kune? Gäk kubä-tägän irit kehäromi täŋo man yäpmäŋ kuŋat täyan yäk. 69  * Mat 14:33, 16:16; Mak 1:24; Jon 1:49 Täŋiri nin nadäŋ gamikinik täŋpäŋ ŋode nadäkamäŋ; Anutu täŋo Kudupi Äma uwä gäk ubayäŋ.

70 Ude yäwänä Jesutä yäwetkuk; Näk in 12 näkŋata biŋam yäpmäŋ daniŋkut. Upäŋkaŋ inken nanik kubätä satan äworetak yäk. 71 Man uwä Saimon Kariot komeken nanik unitäŋo nanaki wäpi Judas unita yäŋpäŋ yäŋkuk. Judas uwä iwaräntäkiye 12 ukät nanik kubä upäŋkaŋ mädenä, Jesuta mäde ut imiŋkuk.