1  * Jon 7:50, 19:39 Kome uken Parisi äma kubä wäpi Nikodemus. Nikodemus uwä Juda äma ekäni kubä. 2  * Mat 22:16; Jon 9:16 Eruk bipani kubä Nikodemus päŋku Jesu ahäŋ imiŋpäŋ iwetkuk; Yäwoŋärewani äma, gäk yäŋpäŋ-yäwoŋärek äma Anutu-ken naniktä äbun yäŋ nadäkamäŋ. Anutu-ken naniktä nämo äbun yäwänäku kudän kudupi täk täyan u täga nämo täk täyen yäk.

3  * Mat 18:3; 1Pi 1:23 Ude yäwänä Jesutä iwetkuk; Näk bureni gäwera; Äma kubätä ahäk-ahäk kodaki nämo ahäwayäŋ täko uwä Anututä intäjukun itkaŋ yabäŋ yäwat epän kehäromi täk täyak unitäŋo mebärini täga nämo kaŋpäŋ nadäwän tärewek. 4 Jesutä ude yäwänä Nikodemus kikŋutpäŋ iwetkuk; Ude nämo! Äma tägawanitä jide täŋpäŋ nanak paki ude äneŋi äworewek? Äma kubätä nanak paki äworeŋpäŋ miŋi koki gänaŋ ahäwänkaŋ äneŋi miŋitä täga bäyanaŋi nämo! yäk.

5  * Ese 36:25-27; Tai 3:5 Yäwänä Jesutä iwetkuk; Näk bureni gäwetat. Äma kubätä ume terak ba Munapik terak äneŋi kodaki nämo ahäwayäŋ täko uwä Anututä intäjukun itkaŋ nämo api kaŋiwarek. 6  * Sam 51:5; Jon 1:13 Äma miŋi koki gänaŋ ahäwani uwä kome täŋo nadäk-nadäk uterakgän kuŋat täkaŋ. Täŋ, Kudupi Munapiktä äma kubä täŋo nadäk-nadäki täŋkodak täwayäŋ täko uwä Munapiktä iniken nadäk-nadäk terak api kuŋarek. 7 Näk kodaki ahäwen yäŋ gäwetat u nadäŋpäŋ nämo kikŋuren. 8  * Sav 11:5 Ahäkahäk kodaki Munapiktä pewän ahäk täkaŋ uwä mänit ude bumik. Mänit uwä iniken gärip terak piäk täyak. Imaka imaka yepmäŋit täŋirän yabäk täkamäŋ, upäŋkaŋ de ahäŋkaŋä de päŋku paotak yäŋ nämo kak täkamäŋ. Täŋpäkaŋ Munapik udegän, ini uwä kwawak nämo kak täkamäŋ. Upäŋkaŋ äma Munapik täŋo irit kodaki nikek uterak Munapik täŋo piäni ahäŋirän kak täkamäŋ yäk.

9 Jesutä ude yäwänä Nikodemustä iwetkuk; Yäkai! Näk jide täŋpäŋ unitäŋo mebäri nadäwa täreneŋ? 10 Yäwänä Jesutä iwetkuk; Gäk Juda täŋo yäŋpäŋ-yäwoŋärek äma ŋonitä man ŋonita imata täŋguŋ täyan? 11  * Jon 3:32, 8:26 Näk bureni gäwera; Imaka nadäk täkamäŋ ba kaŋpäŋ nadäk täk täkamäŋ udegän Juda äma in täwetpäŋ täwoŋärek täk täkamäŋ. Upäŋkaŋ in nintäŋo manta bitnäk täkaŋ. 12  * Luk 22:67 Imaka komen äma terak ahäk täkaŋ unita täwerira nadäwä bureni nämo täk täkaŋ unita imaka kunum gänaŋ ahäk täkaŋ unita täwerawä jide täŋpäŋ nadäwä bureni täŋpek? 13  * Snd 30:4; Rom 10:6 Kome terak nanik äma kubätä kunum gänaŋ nämo äroŋkuko unita kunum gänaŋ ahäk täkaŋ uwä äma kubä-tägän yabäŋpäŋ-nadäk täyak. Uwä Äma Bureni-inik, kunum gänaŋ nanik äpuko u kubä unitägän kunum täŋo mebäri nadätak.

14  * Nam 21:9; Jon 8:28, 12:32 Mosestä bian-inik kome jopi-ken gämok jikontä yokut iwat yäpmäŋ äroŋpäŋ ämawebe iŋamiken kwawak peŋkuko udegän Äma Bureni-inik uwä yäpmäŋ äro punin kwawak pekta yäwani. 15  * Jon 20:31 Ude täŋirä äma kubätä Äma Bureni-inik unitä täga täŋkentäŋ namek yäŋ nadäkinik ude täŋpayäŋ täko uwä irit kehäromi api kaŋ-ahäwek. 16  * Jon 3:36, 10:28; Rom 5:8, 8:32; 1Jo 4:9-10 Anututä komen ämawebeta nadäŋ yämik-inikinik täŋkuko unita nanaki tepi kubägän u tewän äpuk. Ude täŋkuko unita ämatä u nadäŋ imiŋpäŋ kuŋatnayäŋ täkaŋ uwä paot-inik nämo api täneŋ. Nämo, u irit kehäromi api kaŋ-ahäneŋ. 17  * Luk 19:10; Jon 5:22, 12:47; Apos 17:31 Anutu uwä Nanakna komen ämawebe manken kaŋ yepmaŋpän yäŋpäŋ nämo tewän äpuk. Nämo, u komen ämawebe yäpän tägakta yäŋpäŋ nanaki kubägän-inik uwä iniŋ kireŋkuk. 18  * Jon 3:36, 5:24 Unita äma kubätä Anutu täŋo nanaki u nadäŋ imikinik täŋpayäŋ täko uwä manken itta biŋam nämo. Täŋ, äma kubätä nadäŋ imikinik nämo täŋpayäŋ täko uwä manken itta biŋam. Imata, nadäkiniki Anutu täŋo Nanaki kubägän unita nämo täk täyak unita.

19-20  * Jon 1:5,9, 8:12 * Efe 5:11-13 Manken irit täŋo mebäri ŋode pätak; Peŋyäŋek pähap Anutu-ken naniktä kome terak ŋo äpätak. Upäŋkaŋ komen äma kuŋat-kuŋari waki unita peŋyäŋekta bitnäŋkaŋ bipmäŋ uranita gäripi nadäk täkaŋ. Kädet wakini täŋo mebäri kwawak pewä ahäkta umuntak täkaŋ unita peŋyäŋek gänaŋ nämo ärok täkaŋ. 21 Täŋ, äma kubätä kädet bureni iwarayäŋ täko uwä peŋyäŋek u gänaŋ itta nämo api bitnäwek. Nämo, äma udewanitä peŋyäŋek gänaŋ irirä ämawebe ätutä ŋode api yabäŋpäŋ-nadäneŋ; Bureni! Äma unitäŋo täktäki uwä Anutu täŋo mangän iwatpäŋ täk täkaŋ yäŋ api nadäneŋ.

22  * Jon 4:1-2 Jesutä man ude yäŋ paotpäŋä iwaräntäkiye yämagut yäpmäŋ Jerusalem yotpärare peŋpeŋ Judia gägäni käda kuŋkuŋ. Päŋku itkaŋ ämawebe ume ärut yämiŋ itkuk. 23 Ude täŋ irirän kadäni ugän Jon imaka, kome kubäken ämawebe ärut yämiŋ itkuk. Aenon kome, Salim yotpärare dubini-ken uken täŋkuk, ume taŋi kubä u itkuko unita. 24  * Mat 4:12 (Kadäni uken Jon komi eŋiken nämo teŋirä epän u täŋkuk.)

25 Täŋpäkaŋ Juda äma ekäni kubätä äbäŋpäŋ Jon täŋo iwaräntäkiye-kät Anutu iŋamiken kuräki itta ume ärutärut täŋo käderita man wärät-wärät täŋkuŋ. 26  * Jon 1:26-34 Ude täŋkaŋ Jon täŋo iwaräntäkiyetä kuŋpäŋ Jon ŋode iwetkuŋ; Yäwoŋärewani äma, äma gäkkät Jodan udude käda itkaŋ unitäŋo mebärini niwetkuno äma ukeŋo nadätan? Ämawebe mäyaptä äma uken kuŋirä ume ärut yämiŋ itak yäk.

27  * Jon 19:11; 1Ko 4:7; Hib 5:4 Ude yäwäwä Jontä yäwetkuk; Nadäkaŋ? Kunum mähemitä äma kubäkubäta epän nimik täyak. Nimiŋirän epän nininta biŋam nimani ugänpäŋ iwatpäŋ täk täkamäŋ yäk. 28  * Jon 1:20,23; Mat 11:10 Näk ŋode täwetkuro upäŋ imata täŋguŋ täkaŋ? Näk näkŋata Kristo nämo yäŋ täwetkut. Näk Kristota kädet täwit imiktagän Anututä naniŋ kireŋkuk yäk. 29  * Mat 9:15 Jontä ude yäŋpäŋ ŋode yäwetgän täŋkuk; In ŋode nämo nadäkaŋ? Äma kubäta webe yäŋ imineŋo uwä webe uwä äma ukengän kwek. Täŋpäkaŋ äma unitäŋo noripakitä biŋam nadäŋpäŋ täŋkentäŋ imiŋpäŋ bänep täga pähap nadäŋ imek. Eruk, näk äma unitäŋo noripaki ude. Ämawebetä notnapak Jesu ukengän kukaŋ unita bänep täga nadäŋ imitat. 30 Unita näk ŋode nadätat; Notnapak täŋo wäpitä äroŋirän näkŋo wäpnatä kaŋ äpän yäk.

31  * Jon 8:23; 1Jo 4:5 Jontä ude yäŋpäŋ yäwetkuk; Äma kunum gänaŋ naniktä äpuko uwä äma kuduptagän yärepmitpäŋ intäjukun-inik itak. Täŋpäkaŋ nähä komen äma. Näk imaka imaka kome terak itkaŋ unitäŋo mebärigän nadäwa tärekaŋ. Täŋ, äma kunum gänaŋ naniktä äpuko unitä uyaku imaka kuduptagän nadäwän tärekaŋ. 32  * Jon 3:11 Äma unitä imaka kaŋpäŋ nadäk täyak udegän yäŋahäk täyak. Upäŋkaŋ ämatä u nadäkta bitnäk täkaŋ. 33 Täŋ, äma kubätä man u nadäŋpäŋ buramiwayäŋ täko unitäŋo nadäk-nadäki-ken ŋode pätak; Anutu u imaka burenigän täk täyak ba yäk täyak. 34  * Jon 1:32 Imata, äma Anututä ini tewän äpuko u Anutu täŋo man yäŋahäk täyak. Anututä ini unita Munapik täŋo kehäromi tokŋek-inik peŋ imiŋkuk.

35  * Mat 11:27; Jon 5:20, 10:17 Täŋpäkaŋ Nani uwä Nanakita gäripi-inik nadäŋpäŋ kome terak ba kunum gänaŋ imaka imaka kuduptagän täŋo mähemi pähap teŋkuk. 36  * Jon 3:16-18; 1Jo 5:12; Luk 3:7 Unita äma kubätä Nanaki unita nadäŋ imikinik täŋpayäŋ täko uwä irit kehäromi nikek api irek. Upäŋkaŋ äma kubätä Nanaki täŋo man nämo buramiwayäŋ täko uwä irit kehäromi nämoinik api kaŋ-ahäwek. Nämo, Anutu täŋo kokwawaktä äma udewani terak pen api it yäpmäŋ ärowek yäk.