□2:2 «... sen köp guwahchilar aldida mendin anglighanliringni hem ishenchlik hemde bashqilarghimu telim béreleydighan ademlerge amanet qilghin» — némishqa Pawlus «köp guwahchilar aldida mendin anglighanliring» deydu? Bu «guwahchilar»ning néme ehmiyiti bar? Oylishimizche: (1) gerche étiqadta köp «chongqur sirlar» bolsimu, bu sirlarning hemmisi toghruluq Injildin éniq körgili bolidu; heqiqiy étiqadta héchqandaq «mexpiy telim»ler we «az sandiki alahide ademlerge wehiy qilin’ghan» telimler yoqtur; (2) mushu étiqadchi guwahchilar Pawlus we bashqa rosullarning telimlirining birxil ikenlikige ispat béreleytti.
□2:3 «Eysa Mesihning yaxshi jengchisi bolush süpitide, xarliq-musheqqetni öz hesseng boyiche ortaq tartqin» — (1:8de éytilghandek) «öz hesseng boyiche tartqin» — grék tilida «öz hesseng boyiche birgе tartqin». Démek, her dewrde étiqadchilar tartishqa tégishlik xarliq-musheqqet bar; Timotiyning Pawlus (we bashqi étiqadchilar) bilen birge melum derijide xarliq-musheqqet tartishigha toghra kélidu.
□2:5 «Musabiqige qatnashqan tenheriketchimu musabiqe qaidilirige riaye qilmisa, ghelibe tajigha érishelmeydu» — «musabiqe qaidiliri»: — kona zamanlarda bu «qaidiler» hem musabiqining özini we musabiqige bolghan teyyarliq-terbiyileshlernimu bashquratti.
□2:8 «Dawutning nesli bolghan, ölümdin tirilgen Eysa Mesih» — «Dawut» bolsa Dawut padishah-peyghember, elwette. «sen Dawutning nesli bolghan, ölümdin tirilgen Eysa Mesihni men yetküzüwatqan xush xewer boyiche ésingde ching tut» — bu muhim ayet toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.
■2:9 Ef. 3:1,13; 4:1; Fil. 1:7; Kol. 1:24; 4:3,18; 2Tim. 1:8.
□2:11 «Uning bilen bille ölgenikenmiz, Uning bilen hayatta bille yashaymiz...» — «Uning bilen» dégenlik Mesih bilen, elwette.
■2:12 Mat. 10:33; Mar. 8:38; Luqa 9:26; 12:9; Rim. 8:17; 2Kor. 4:10; Fil. 3:10; 1Pét. 4:13.
□2:13 «Biz Uninggha sadaqetsizlik qilsaqmu, U yenila sadaqetliktur; chünki U Özidin héch tanalmaydu» — «chünki U Özidin héch tanalmaydu» yaki «chünki U choqum Özining sözide turmay qalmaydu». Bu muhim söz toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.
■2:13 Chöl. 23:19; Rim. 3:3; 9:6.
□2:16 «bundaq geplerni qilghuchilar beribir téximu ixlassizliqqa chömüp kétidu» — «bundaq (kishiler)... téximu ixlassizliqqa chömüp kétidu» grék tilida «bundaq (kishiler)... téximu ixlassizliqqa algha basturidu» dégen kinayilik, hejwiy sözler bilen ipadilinidu.
■2:16 1Tim. 1:4; 4:7; 6:20; Tit. 1:14; 3:9.
□2:17 «mushundaqlarning gepliri xuddi merezdek tézla yamrap kétidu» — «yamrap kétidu» grék tilida «ot-chöplerni yep kétidu» dep ipadilinidu. Rosul Pawlus shu sözi bilen: Bularning gepliri «Xudaning qoyliri» bolghan étiqadichlar istimal qilishi kérek bolghan «ozuq»ni, yeni «saghlam telim»ni yoqqa chiqiridu, dep puritidu.
□2:18 «ular heqiqettin chetnep...» — grék tilida: «ular heqiqetni nishan qilmay (chetnep kétip)...». «ölgenlerning tirilishi dégen bu ish alliqachan yüz bérip boldi» — bu bid’et telimning menisi belkim töwendiki ikki xil xata qarashning biri bolushi kérek: — (1) «ademler Eysa Mesihke étiqad qilghanda, Uning Rohi alliqachan Eysa Mesih bilen bille ölüp tirilidu (bu gep mushu yergiche heqiqet, elwette). Emdi tirilish peqet shu rohiy jehette bolup, kelgüside ten jehette bolmaydu», yaki: (2) «biz Eysa Mesihge ishen’genlerde sugha we Rohqa chömüldürülgendin kéyin bizning «tirilgen ten»imiz bar bolidu. Shunga hazirqi ténimiz késel bolmaydu, héch ölmeydu».
□2:19 «Halbuki, Xudaning mezmut uli ching turmaqta. Uning üstige möhür bilen: «Reb Özige tewe bolghanlarni tonuydu» we «Rebning mubarek namini lewzige alidighanlarning hemmisi rezilliktin qol üzsun» dep möhürlen’gendur» — bu muhim ayet toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.
□2:21 «Eger bir kishi özini undaqlarning kiridin tazilap xaliy qilsa, u muqeddes qilin’ghan, xojayinimizgha yaraydighan qachidek, herqandaq güzel ishlargha teyyar bolidu» — «xojayinimiz»: — Igimiz, elwette. Bu muhim ayet toghrluq «qoshumche söz»imizni körüng.
■2:23 1Tim. 1:4; 6:4; Tit. 3:9.
□2:25 «...shuning bilen öz-özige qarshi bolghanlargha u Xuda belkim ulargha heqiqetni tonup yétishige towa qilidighan qelbni bérer dep, mömin-mulayimliq bilen nesihet qilsun» — «öz-özige qarshi bolghanlargha» dégen ibare oqurmenlerge ghelite tuyulghini bilen, grék tilida shundaq ipadilinidu. Démek, heqiqetni jakarlighuchigha qarshi chiqsa, emeliyette u Xuda özige qilmaqchi bolghan yaxshiliqtin mehrum bolup, öz-özige qarshi chiqqan bolidu. «Pend.» 8:36 körüng.
■2:25 Pend. 8:36; 9:12; 11:17; Gal. 6:1.
□2:26 «bundaq bolghanda ular uyqusini échip, özlirini öz muddiasigha emel qilishqa tutqun qilghan Iblisning tuziqidin qutulalaydu» — bashqa birxil terjimisi: «bundaq bolghanda ular uyqusini échip, özlirini tutqun qilghan Iblisning tuziqidin (Xudaning) iradisige emel qilishqa qutulalaydu».