15
Abiyaⱨ Yǝⱨudaƣa ⱨɵküm süridu
2Tar. 13:1-23
1 Nibatning oƣli Yǝroboam padixaⱨning sǝltǝnitining on sǝkkizinqi yilida Abiyam Yǝⱨudaning üstigǝ padixaⱨ bolup □ «Abiyam» — baxⱪa hil xǝkli «Abiyaⱨ». ■ 2Tar. 13:1 2 Yerusalemda üq yil sǝltǝnǝt ⱪildi. Uning anisining ismi Maakaⱨ bolup, Abixalomning ⱪizi idi. □ «Abixalomning ⱪizi» — yaki «Abxalomning ⱪizi». Bu «Abixalom» Dawutning oƣli Abxalom boluxi mumkin. ■ 2Tar. 13:2 3 Abiyamning ⱪǝlbi bowisi Dawutning kɵnglidǝk Hudasi Pǝrwǝrdigarƣa pütünlǝy beƣixlanƣan ǝmǝs idi, bǝlki atisi Rǝⱨoboamning uningdin ilgiri ⱪilƣan barliⱪ gunaⱨlirida mangatti. 4 Xundaⱪtimu Dawutning sǝwǝbidin Hudasi Pǝrwǝrdigar Yerusalemda uningƣa yoruⱪ bir qiraƣni ⱪaldurux üqün, Dawutning ǝwladini uningdin keyinmu tiklǝp turƣuzdi wǝ Yerusalemni ⱪoƣdidi. □ «Dawutning ǝwladi» — ibraniy tilida «Dawutning oƣli». «Xundaⱪtimu Dawutning sǝwǝbidin Hudasi Pǝrwǝrdigar Yerusalemda uningƣa yoruⱪ bir qiraƣni ⱪaldurux üqün, Dawutning ǝwladini ... turƣuzdi wǝ Yerusalemni ⱪoƣdidi» — Hudaning Dawutⱪa bir «qiraƣ» ⱪaldurƣanliⱪi, bǝlkim uning keyinki kɵp dǝwrlǝrgǝ: «Dawut Mening sadiⱪ ⱪulum idi» dǝp ispatlax üqün daim uning handanidikilǝrdin birini Yerusalemdiki tǝhtidǝ olturƣuzup keliwatⱪanliⱪini kɵrsitidu. Xuningdǝk, Huda bu ix arⱪiliⱪ (Dawutning ǝwladlirining uzunƣiqǝ tǝhttǝ olturuxi), ǝslidǝ Dawutⱪa: Kǝlgüsi bir zamanda sening ǝwlading (Mǝsiⱨ) dunyaƣa kelip, dunyani Hudaning padixaⱨliⱪi ⱪilidu» degǝn wǝdǝmni qoⱪum ǝmǝlgǝ axurimǝn, dǝpmu kɵrsitidu. ■ 1Pad. 11:36 5 Qünki Dawut Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ durus bolƣanni ⱪilip, Ⱨittiy Uriyaƣa ⱪilƣanliridin baxⱪa ɵmrining ⱨǝmmǝ künliridǝ Pǝrwǝrdigar uningƣa ǝmr ⱪilƣanliridin qiⱪmidi.■ 2Sam. 11:4, 15; 12:9
6 Əmdi Abiyamning pütün ɵmridǝ Rǝⱨoboam bilǝn Yǝroboam bir-biri bilǝn jǝng ⱪilixip turdi.□ «Abiyamning pütün ɵmridǝ Rǝⱨoboam bilǝn Yǝroboam bir-biri bilǝn jǝng ⱪilixip turdi» — xübⱨisizki, muxu ayǝttǝ «Rǝⱨoboam» bolsa Rǝⱨoboam jǝmǝtini wǝ «Yǝroboam» bolsa Yǝroboam jǝmǝtini kɵrsitidu.
7 Abiyamning baxⱪa ixliri wǝ ⱪilƣanlirining ⱨǝmmisi «Yǝⱨuda padixaⱨlirining tarih-tǝzkiriliri» degǝn kitabta pütülgǝn ǝmǝsmidi? Abiyam bilǝn Yǝroboam bir-biri bilǝn jǝng ⱪilixip turatti.
8 Abiyam ɵz ata-bowilirining arisida uhlidi; ular uni «Dawutning xǝⱨiri»dǝ dǝpnǝ ⱪildi. Andin oƣli Asa ornida padixaⱨ boldi.■ 2Tar. 13:23
Asa Yǝⱨudaƣa ⱨɵküm süridu
2Tar. 14:1-2; 15:16; 16:6,11-14
9 Israilning padixaⱨi Yǝroboam sǝltǝnitining yigirminqi yilida Asa Yǝⱨudaning üstigǝ padixaⱨ bolup 10 Yerusalemda ⱪiriⱪ bir yil sǝltǝnǝt ⱪildi. Uning qong anisining ismi Maaⱪaⱨ bolup, Abixalomning ⱪizi idi. □ «uning qong anisining ismi Maaⱪaⱨ bolup...» — bu ibaridǝ ibraniy tilida «qong anisi» degǝn «uning anisi» bilǝn ipadilinidu. Ibraniy tilida gaⱨi waⱪitlarda «ata» yaki «ana» adǝmning ǝjdadini kɵrsitidu. Mǝsilǝn, 11-ayǝtni kɵrüng. 11 Asa atisi Dawut ⱪilƣandǝk Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ durus bolƣanni ⱪildi. 12 U kǝspiy bǝqqiwazlarni zemindin ⱨǝydǝp, ata-bowiliri yasatⱪan ⱨǝmmǝ yirginqlik mǝbudlarni yoⱪitiwǝtti. □ «kǝspiy bǝqqiwazlar» — bu kixilǝr butpǝrǝslikkǝ yaki buthanilarƣa munasiwǝtlik idi. ■ 1Pad. 22:47 13 U yǝnǝ qong anisi Maaⱪaⱨni yirginqlik bir «Axǝraⱨ» tüwrükni yasiƣini üqün hanixliⱪ mǝrtiwisidin qüxürüwǝtti. Asa bu yirginqlik butni kesip Kidron jilƣisida kɵydürüwǝtti. □ «u yǝnǝ qong anisi Maaⱪaⱨni ... hanixliⱪ mǝrtiwisidin qüxürüwǝtti» — «hanixliⱪ mǝrtiwisi»: Bu sɵzgǝ ⱪariƣanda uning qong anisi Maaⱪaⱨ padixaⱨliⱪta ikkinqi orunda turatti. ■ 2Tar. 15:16 14 «Yuⱪiri jaylar» yoⱪitilmisimu, Asaning ⱪǝlbi ɵmrining barliⱪ künliridǝ Pǝrwǝrdigarƣa pütünlǝy beƣixlanƣanidi. 15 Ⱨǝm atisi ⱨǝm u ɵzi Pǝrwǝrdigarƣa atap yasiƣan nǝrsilǝrni, jümlidin kümüx bilǝn altunni wǝ türlük ⱪaqa-ⱪuqilarni Pǝrwǝrdigarning ɵyigǝ kǝltürdi.■ Law. 5:15
16 Əmdi Asa wǝ Israilning padixaⱨi Baaxa barliⱪ künliridǝ bir-biri bilǝn jǝng ⱪilixip turdi. 17 Israilning padixaⱨi Baaxa Yǝⱨudaƣa ⱪarxi ⱨujum ⱪildi; ⱨeqkim Yǝⱨudaning padixaⱨi Asa bilǝn bardi-kǝldi ⱪilmisun dǝp, Ramaⱨ xǝⱨirini mǝⱨkǝm ⱪilip yasidi. ■ 2Tar. 16:1 18 U waⱪitta Asa Pǝrwǝrdigarning ɵyidiki hǝzinilǝrdǝ ⱪalƣan barliⱪ altun-kümüx wǝ padixaⱨning ordisidiki hǝzinilǝrdǝ ⱪalƣan altun-kümüxni elip hizmǝtkarlirining ⱪoliƣa tapxurdi; andin Asa padixaⱨ ularni Dǝmǝxⱪtǝ turuxluⱪ Suriyǝ padixaⱨi Ⱨezionning nǝwrisi, Tabrimmonning oƣli Bǝn-Ⱨadadⱪa ǝwǝtti wǝ xular bilǝn bu hǝwǝrni yǝtküzüp: —■ 1Pad. 20:1; 2Tar. 16:2-14
19 «Mening atam bilǝn silining atilirining arisida bolƣandǝk mǝn bilǝn silining arilirida bir ǝⱨdǝ bolsun. Mana, siligǝ kümüx bilǝn altundin ⱨǝdiyǝ ǝwǝttim; ǝmdi Israilning padixaⱨi Baaxa bilǝn bolƣan ǝⱨdiliridin ⱪollirini üzsilǝ; xuning bilǝn u meni ⱪamal ⱪilixtin ⱪol üzsun» — dedi.
20 Bǝn-Ⱨadad Asa padixaⱨning sɵzigǝ kirip, ɵz ⱪoxunining sǝrdarlirini Israilning xǝⱨǝrlirigǝ ⱨujum ⱪilixⱪa ǝwǝtip, Ijon, Dan, Bǝyt-Maaⱪaⱨdiki Abǝl, pütkül Kinnǝrǝt yurti bilǝn Naftalining pütkül zeminini beⱪindurdi. 21 Baaxa bu hǝwǝrni anglap, Ramaⱨ istiⱨkamini yasaxtin ⱪolini yiƣip, Tirzaⱨⱪa berip turdi.
22 Asa padixaⱨ bolsa pütkül Yǝⱨudaning adǝmlirini ⱨeqbirini ⱪoymay qaⱪirip yiƣdi; ular Baaxa Ramaⱨ xǝⱨirini yasaxⱪa ixlǝtkǝn taxlar bilǝn yaƣaqlarni Ramaⱨtin toxup elip kǝtti. Asa padixaⱨ muxularni ixlitip Binyamin zeminidiki Gebani wǝ Mizpaⱨni mǝⱨkǝm ⱪilip yasidi.
23 Əmdi Asaning baxⱪa ixliri, uning zor ⱪudriti, uning ⱪilƣinining ⱨǝmmisi, xundaⱪla yasiƣan xǝⱨǝrlǝr toƣrisida «Yǝⱨuda padixaⱨlirining tarih-tǝzkiriliri» degǝn kitabta pütülgǝn ǝmǝsmidi? Lekin ⱪeriƣanda, uning putida bir kesǝl pǝyda boldi. 24 Asa ɵz ata-bowiliri arisida uhlidi wǝ Dawutning xǝⱨiridǝ dǝpnǝ ⱪilindi. Andin uning oƣli Yǝⱨoxafat ornida padixaⱨ boldi.■ 2Tar. 16:13; 17:1
Nadab Israil üstigǝ ⱨɵküm süridu
25 Yǝⱨudaning padixaⱨi Asaning sǝltǝnitining ikkinqi yilida Yǝroboamning oƣli Nadab Israil üstigǝ ⱨɵküm sürüxkǝ baxlidi; u Israilƣa ikki yil padixaⱨ boldi. 26 U Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ rǝzil bolƣanni ⱪilip atisining yolida mengip, atisining Israilni gunaⱨⱪa putlaxturƣan gunaⱨlirida mangdi.
27 Lekin Issakar jǝmǝtidin bolƣan Ahiyaⱨning oƣli Baaxa uningƣa ⱪǝst ⱪilip, uni Filistiylǝrning tǝwǝsidiki Gibbetonda ɵltürdi. Xu qaƣda Nadab pütün Israillar bilǝn birliktǝ Gibbetonƣa ⱪorxap ⱨujum ⱪiliwatatti.
28 Yǝⱨuda padixaⱨi Asaning sǝltǝnitining üqinqi yilida Baaxa Nadabni ɵltürüp, ɵzi uning ornida padixaⱨ boldi. 29 Wǝ xundaⱪ boldiki, u padixaⱨ bolƣanda Yǝroboamning pütkül jǝmǝtini qepip ɵltürdi; Pǝrwǝrdigarning ⱪuli Xiloⱨluⱪ Ahiyaⱨning wasitisi bilǝn eytⱪan sɵzi ǝmǝlgǝ axurulup, u Yǝroboamning jǝmǝtidin nǝpisi barlarni birinimu ⱪoymay pütünlǝy yoⱪatti. ■ 1Pad. 14:10, 14 30 Bu ix Yǝroboamning sadir ⱪilƣan gunaⱨliri ⱨǝm uning Israilni gunaⱨⱪa putlaxturƣan gunaⱨliri tüpǝylidin boldi; u xular bilǝn Israilning Hudasi Pǝrwǝrdigarning ƣǝzipini ⱪattiⱪ ⱪozƣiƣanidi. 31 Nadabning baxⱪa ixliri bilǝn ⱪilƣanlirining ⱨǝmmisi «Israil padixaⱨlirining tarih-tǝzkiriliri» degǝn kitabta pütülgǝn ǝmǝsmidi?
32 Asa wǝ Israilning padixaⱨi Baaxa barliⱪ künliridǝ bir-biri bilǝn jǝng ⱪilixip turdi.
Baaxa Israil üstigǝ ⱨɵküm süridu
33 Yǝⱨudaning padixaⱨi Asaning sǝltǝnitining üqinqi yilida Ahiyaⱨning oƣli Baaxa pütün Israil üstigǝ Tirzaⱨta ⱨɵküm sürüxkǝ baxlidi; u yigirmǝ tɵt yil sǝltǝnǝt ⱪildi. 34 U Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ rǝzil bolƣanni ⱪildi; u Yǝroboamning yolida yürüp, Israilni gunaⱨⱪa patⱪuzƣan gunaⱨida mangdi.
□15:1 «Abiyam» — baxⱪa hil xǝkli «Abiyaⱨ».
□15:2 «Abixalomning ⱪizi» — yaki «Abxalomning ⱪizi». Bu «Abixalom» Dawutning oƣli Abxalom boluxi mumkin.
□15:4 «Dawutning ǝwladi» — ibraniy tilida «Dawutning oƣli». «Xundaⱪtimu Dawutning sǝwǝbidin Hudasi Pǝrwǝrdigar Yerusalemda uningƣa yoruⱪ bir qiraƣni ⱪaldurux üqün, Dawutning ǝwladini ... turƣuzdi wǝ Yerusalemni ⱪoƣdidi» — Hudaning Dawutⱪa bir «qiraƣ» ⱪaldurƣanliⱪi, bǝlkim uning keyinki kɵp dǝwrlǝrgǝ: «Dawut Mening sadiⱪ ⱪulum idi» dǝp ispatlax üqün daim uning handanidikilǝrdin birini Yerusalemdiki tǝhtidǝ olturƣuzup keliwatⱪanliⱪini kɵrsitidu. Xuningdǝk, Huda bu ix arⱪiliⱪ (Dawutning ǝwladlirining uzunƣiqǝ tǝhttǝ olturuxi), ǝslidǝ Dawutⱪa: Kǝlgüsi bir zamanda sening ǝwlading (Mǝsiⱨ) dunyaƣa kelip, dunyani Hudaning padixaⱨliⱪi ⱪilidu» degǝn wǝdǝmni qoⱪum ǝmǝlgǝ axurimǝn, dǝpmu kɵrsitidu.
■15:5 2Sam. 11:4, 15; 12:9
□15:6 «Abiyamning pütün ɵmridǝ Rǝⱨoboam bilǝn Yǝroboam bir-biri bilǝn jǝng ⱪilixip turdi» — xübⱨisizki, muxu ayǝttǝ «Rǝⱨoboam» bolsa Rǝⱨoboam jǝmǝtini wǝ «Yǝroboam» bolsa Yǝroboam jǝmǝtini kɵrsitidu.
□15:10 «uning qong anisining ismi Maaⱪaⱨ bolup...» — bu ibaridǝ ibraniy tilida «qong anisi» degǝn «uning anisi» bilǝn ipadilinidu. Ibraniy tilida gaⱨi waⱪitlarda «ata» yaki «ana» adǝmning ǝjdadini kɵrsitidu. Mǝsilǝn, 11-ayǝtni kɵrüng.
□15:12 «kǝspiy bǝqqiwazlar» — bu kixilǝr butpǝrǝslikkǝ yaki buthanilarƣa munasiwǝtlik idi.
□15:13 «u yǝnǝ qong anisi Maaⱪaⱨni ... hanixliⱪ mǝrtiwisidin qüxürüwǝtti» — «hanixliⱪ mǝrtiwisi»: Bu sɵzgǝ ⱪariƣanda uning qong anisi Maaⱪaⱨ padixaⱨliⱪta ikkinqi orunda turatti.
■15:18 1Pad. 20:1; 2Tar. 16:2-14
■15:29 1Pad. 14:10, 14