Kolose
Paulo yona leta ye lau ekalesiya Kolose unai taumiya udiyedi
Buka ta hededehemasalahana
Kolose meta magai lakilakina teha Eisiya unai. Kolose unai Yesu wasana tauwasaduwai bagubagunana nige Paulo, na Epapalasi (Kolose 1:7). Iya Paulo yo Timoti maiyanao, huyana ekalesiya Kolose unai taumiya yodi leta ta se kuli (Kolose 4:12-13, Pilemona 23). Leta ta yona huyakulina bolimaina nuwana 64 ad, na Paulo meta numatutugudu unai ye miya, magai lakilakina Epeso unai.** Paulo … magai lakilakina Epeso unai: Tausonoga hekadiyo se kaimasi nuwana magai Loma o Sisaliya unai, matawuwuna kabina ta kata meta temenai Paulo numatutugudu unai se tole (Apostolo 23—25, 28:16), na nige wasa hesau ta hai meta Paulo bena Epeso unai se tole numatutugudu unai. Iyamo Paulo yona huyakadau ka nuwatuidi ede ka kaimasi meta iya Epeso unai na leta ta ye kuli. Hinage huya se bado magai udoiꞌudoi udiyedi Paulo se tole numatutugudu unai (2 Kolinito 11:23).
Kolose unai dubu luwadiyena ekalesiya se badokalili siya dagela tamowaidi udiyedi se tubu na se nuwabui na Yesu se sunumaei (Kolose 1:27). Na muliyena taulauhekata hekadiyo se laoma na se lupoidi na se hekatadi bena Dius yodi Sabati laugagayona yo kaihekahekasisi laugagayodi se miyawatanidi (Kolose 2:16). Hinage se hedede bena Yaubada yo tamowai duwaduwalidiyena meta yaluyaluwa bayabayaodi, hekadi namwanamwadi doha anelu, yo hekadi yabayababadi doha demoni, na maudoidi ne tamowai yodi mauli udiyedi se paipaisowa. Debanaena ekalesiya taba bena hinage yaluyaluwa ne se tabaꞌohuidi yo se henuwanamwadi (Kolose 2:18). Unai ede Kolose unai tausunuma hekadiyo se nuwapwanopwano yodi sunuma wuwuna ede saha, yo miyamiya dudulaina saha, yo tabaꞌohu dudulaina kana kao saha (Kolose 2:20-23).
Unai Paulo leta ta unai ye kulihemasalaha meta Yesu ye saekalili (Kolose 2:9-10), yo ye guguyaidi taba se kitalau Yesu ye bom mo unai (Kolose 1:27-29, 2:6-7), yo tabu se tabaꞌohu anelu yo yaluyaluwa udiyedi, yo tabu se kitalau Dius yodi kabikabi udoiꞌudoi udiyedi. Yo Paulo hinage laulau dudulaidi ye hededehemasalahadi (Kolose 3:1—4:6).
Buka ta hedehededena lakilakidi
• Lautoki 1:1-2
• Paulo Kolose yodi ye tapwalolo 1:3-14
• Keliso kana kao yo yona paisowa 1:15—2:23
• Ekalesiya maulidi miyamiyadi 3:1—4:6
• Paulo yo maiyana taumiya yodi lautoki se hetamalidi 4:7-18
1
Lautoki
1 Yau Paulo, Yaubada yona nuwatu unai ye kaisunuwaigau Yesu Keliso yona apostolo. Kada kaha Timoti maiyagu leta ta ka kuliyawa 2 komiu tausunuma Kolose unai taumiya kalimiuwai. Komiu meta Yaubada yona tamowai yo kama kahao Keliso sunumana debanaena, yo kwa tolobayao sunuma unai. Taba Tamada Yaubada yona kabinamwa yo yona nuwadaumwali ye lediwa kalimiuwai.
Lautoki yo tapwalolo
3 Huya maudoina yomiu ka tapwatapwalolo meta Yaubada, iya Guiyau Yesu Keliso Tamana, ka laulautokiyei, 4 matawuwuna ede wasamiu ka lapui meta yomi sunuma Yesu Keliso unai ye bayao, yo yona tamowai maudoidi kwa gadosisiyeidi. 5 Yomi sunuma yo yomi gadosisi ta wuwudi ede kainauya Yaubada ye tolenonohaiyako galewa ne unai na kwa nayanayai ma nuwabayaomiu. Kainauya ta wasana kwa lapuiyako huyana wasa mamohoina ye laowa kalimiuwai, iya ede wasa namwanamwana. 6 Tanoubu ta maudoina unai wasa namwanamwana ta ye kini ye laki ye lau, yo ye kaniyo, doha ede saha ye tubu komiu kalimiuyena ta. Yona kabahetubu meta huyana wasa namwanamwana ta kwa lapui na Yaubada yona kabinamwa wasana mamohoina kwa nuwatulobai. 7 Wasa ta tauhekatagomiu ede Epapalasi, yoma hali taupaisowa namwanamwana, na ka gadosisiyei. Iya meta Keliso yona taupaisowatahitahi tamowaina hesau, iya ede yomai ye paipaisowa. 8 Yomi gadosisi Yaubada Yaluwana ye haiyawa wa iya ye hededehemasalaha kalimaiyena.
9 Unai ede huyana wasamiu ka lapui na ye laoma meta nige ka kaiyawasi, na huya maudoina yomiu ka tapwatapwalolo. Ka kaikaibwadasae Yaubada unai bena Yaluwa Tabuna yona sibasiba yo nuwamasalaha maudoina unai ye hemwayaugomiu na Yaubada yona nuwatu kabina kwa kata. 10 [Yoma tapwalolo ta kaniyona ede] bena yomi mauli miyamiyana maudoina kwa miyahedudulai Guiyau yona kitahenamwa unai, na iya nuwana kwa henamwa yomi laulau udoiꞌudoi udiyedi, [kana kao ede doha teina:]
Yomi paisowa namwanamwadi udiyedi bena kaniyodiyao se tubu,
yo Yaubada nuwatulobaina kalimiuyena bena ye laki ye lau.
11 Yona gigibwali saesaena unai bena ye hebayaogomiu
na kwa nuwabayao yo nuwamiu se talu.
Na ma gwaugwauyalamiu 12 Tamada kwa laulautokiyei.
Iya dudulai ye leyawa na yona kainauya yona tamowai udiyedi gonowana kabo kwa hai galewa ne unai. 13 Yo hinage iya masigili yona gigibwali unai ye gilihaida na ye tolelaeda Natuna ye gadosisiꞌusei wa yona basileiya unai [na yona kitahetete yo yona woyawoya unai ta miyamiya]. 14 Na Natuna yoda yababa ye nuwatugabaeidi na ye yailihaida.
Keliso ye saekalili
15 Yaubada nige gonowana ta kita, na Natuna mo gonowana ta kita. Iya kana kao gonogonowana doha Tamana, ye baguna na kabo Yaubada nimana ginaulidi maudoidi, 16 matawuwuna Yaubada ginauli maudoidi iya kalinawai ye hetubudi, galewa yo tanoubu ginaulidiyao, ginauli masamasalahadiyao yo ginauli wadawadamdi, doha wasawasa yo gigibwali yo tanutanuwagao yo tauloina udoiꞌudoi. Ginauli maudoidi ta iya ye ginaulidi, yo ginauli maudoidi meta iya yona. 17 Iya ye tububaguna na kabo ginauli maudoidi, yo iya debanaena ginauli maudoidi se miyamiya yo se namwanamwa.
18 Iya meta kulukulu, na iya tauna ede ekalesiya bodana. Iya mauli kabahetubuna, yo tauboiboita udiyedi ye toloꞌuyobaguna, bena ginauli maudoidi udiyedi ye baguna, 19 kaniyona ede Yaubada ye hineli bena iya ye bom kana kao mamohoina maudoina ye miyahai Keliso unai, 20 yo iya unai ginauli maudoidi tanoubu ta yo galewa ne udiyedi ye uyoidima kalinawai, na nuwadaumwali ye ginauli Keliso kwasinana unai, iya ede sataulo ne unai ye didima wa.
21 Huya bagubagunana unai meta komiu Yaubada kwa miyasuwalaei yo nuwamiu ne unai kwa hemala kana waiunu, kabahemasalahagomiu ede yomi laulau yabayababadi wa udiyedi. 22 Na Keliso meta tauna ne unai ye boita, na teina unai Yaubada ye kawakehaꞌuyoigomiu. Yona nuwatu ede bena ye haigomiu na matanaena kwa hemala yona tamowai,** Yona tamowai hededehemasalahana meta Guiyau yona tamowai unai. nige yababa hesau, yo nige kabahegilugomiu hesau, 23 ena yomi sunuma unai kwa tolobayao na wasa namwanamwana hededehesunumana wa nige kwa sigigabaei. Teina wasa namwanamwana ta, iya ede kwa lapuiyako yo se lauguguyaeyako tanoubu ta tamowaidiyao maudoidi udiyedi. Na yau Paulo wasa ta taupaisowaina yo tauwasaduwaiyeina ede.
Paulo yona paisowa dubu debanaena
24 Ya gwauyalakalili meta taugu ta unai hesabamiu ya kamkamna. Kamkamna udoiꞌudoi ta, siya meta Keliso debanaena, na ya hekalodi kana siga hekamkamna ta se gehe, na unai Keliso tauna ya saguidi, siya ede yona dubu. 25 Yau dubu yodi taupaisowa. Na Yaubada paisowa ta ye leyama bena iya wasana maudoina ya hededehemasalahanamwanamwaei kalimiuyena. 26 Yaubada wasana ta, iya ede yona nuwanuwatu saesaena nige ye hemasalaha isi bagubagunadi udiyedi, na teina mayadai ta unai ye hemasalaha yona tamowai udiyedi. 27 Yaubada ye henuwa bena yona nuwanuwatu saesaekalilina yo wasawasana ye hemasalaha siya kalidiyena. Yona nuwatu ta meta komiu dagela tamowaidiyao nuwanuwatumiu, iya ede: Keliso meta hinage komiu dagela tamowaidiyao maidamiu. Na Keliso debanaena komiu hinage gonowana kwa nuwabayao meta kabo Yaubada unai didiga kwa hai.
28 Na kai meta Keliso wasana ta ka hededehemasalaha, na sibasiba Yaubada ye leyama ta unai tamowai maudoidi ka guguyaidi yo ka hekatanamwanamwaedi, bena maudoidi se hemala tamowai lakilakidi sunuma unai, Keliso debanaena. 29 Teina nuwatu ta unai ya kaipatebayao na Keliso yona bayaoyena ya paisowa, iya ede yogu mauli unai ye paipaisowa ma bayaona.
**^ Paulo … magai lakilakina Epeso unai: Tausonoga hekadiyo se kaimasi nuwana magai Loma o Sisaliya unai, matawuwuna kabina ta kata meta temenai Paulo numatutugudu unai se tole (Apostolo 23—25, 28:16), na nige wasa hesau ta hai meta Paulo bena Epeso unai se tole numatutugudu unai. Iyamo Paulo yona huyakadau ka nuwatuidi ede ka kaimasi meta iya Epeso unai na leta ta ye kuli. Hinage huya se bado magai udoiꞌudoi udiyedi Paulo se tole numatutugudu unai (2 Kolinito 11:23).
**1:22: Yona tamowai hededehemasalahana meta Guiyau yona tamowai unai.