12
Iron kakom kokonan di guwo dungua kam i epe
Mk 2:23-28; Lk 6:1-5
Okome Yura ari iron kakom i Yesu yaromi te gama yokamai gere tai woi neingi suna tei wan moingoro ena gama yokamai meran goire kui mukom feire neingoro * Diu 23:25 ena Feresi ari kaningai yokamai Yesu “Kano. Ne mounumdi finga ari epe beinga nonon konom faingua dire ‘Tai i iron kakom benanga i faikeme,’ dume,” di teingoro * Eks 20:10 ena Yesu bei moiro “Komari yai ori Dawiri te gama yokamai meran goingua tai beinga ne yokamai kerere mapunom fikeimie.* 1 Sam 21:1-6 Dawiri yaromi Yai Gumam ikom ikai fure kaime dori Yai Gumam teingai nengoro te gama yokamai ama neime. Te ka di guwo dungua i ‘Fi mun ei teinga ari yokamai towane kaime dori i nowaime. Yai ta nowangua faikeme,’ epe dume. Te Mose ka di guwo dungua dire ‘Yura ari iron kakom kakom fi mun ei teinga ari fu fi mun ei teinga ikom ikai fure kokonan beinga Mose ka di guwo dungua bei deimba Yai Gumam yokamai kupa eikename,’ epe ama dume. Te ka i ne yokama kerere mapunom fikeimie.* Nam 28:9-10 Ena na ne yokama di ereye. Tai epe tawa dunguai fi mun ei teinga iki ime de tome.* Mt 12:41-42 Ne yokamai ka mapunom i ‘Ne yokamai ari kanom fi erowainga na mun fiye. Te ne yokamai kapu muruwo i towane fi mun ei narowainga na mun fikeiye,’ epe dungua mapunom firainga ne yokamai ari bianom faikenainga yokamai kura kam di erekenaimie.* Os 6:6; Mt 9:13 Na ari gaunom wam moiro Yura ari iron kakom kiapam yai moiye. Ena iran Yura ari iron kakom i na ganama kui mukom feire neingoro na ‘Epe beikeiyo,’ di erekenaiye,” Yesu di erome.
Iron kakom Yesu yai ta okom niki dongua bei kun dai tome
Mk 3:1-6; Lk 6:6-11
Ena Yesu akai tei ma dero Yura ari ka nuwi si ereinga iki ikai tei fungoro 10 yai ta moingoro yaromi okom koro gerai dongua ena ari suwo moire Yesu ka kori di towaro beire iran Yesu mina wako tero “Nonon yai nupi faingua i iron kakom bei nokapu de towapungoro i fanambore faikename?” di teingoro * Lk 14:3 11 Yesu ari yokamai “Ne yokamai moingi nenta non sipsip kui nongua ena iron kakom non i fure mansinom kun ori engui ako ikai suwangoro ena yaromi fure non gure kopu dowambo dekenambo? Yaromi gure kopu dowamie.* Lk 14:5 12 Ena ne yokamai non akire di teingoro te ari ama akire di erekenaimo? Tamanume. Ari non sipsip bire teinga iran akire di erowaimie. Ena iran nonon iron kakom yai ta bei nokapu de towapunie,” Yesu epe di erere 13 awa tere yaromi okom koro gerai dongua “Ne okonum sino to,” di tongoro ena yaromi okom sino tongoro okom tokoi nokapu fungua epe okom koro dunguamere dumie. 14 Ena Feresi ari niki de fire dere fure kuku boire “Yesu nonon iron kakom kokonan bengoro ena si gorapune,” diro ka di koiro wanime. * Yo 5:16-18
Yesu yaromi Yai Gumam kokonan gan kawom moime
15 Ena Yesu si gorainga kam i firo iran akai ma dero fungoro ari munmane Yesu mouwomdi fingoro ena ari muruwo nupi mapunom mapunom fainga yokamai bei nokapu de erere * Mk 3:7-10 16 te ka yoporam boiro “Ari suwo koropane na tai beikai di mari de erekeiyo,” di erome. 17 Yesu epe di erongoro ena Yai Gumam ka ta ka mapunom yai Aisaiya di tongoro yaromi di mari de erongua ka i mukom faime. Yaromi epe dume,
18 “Yaromi na kokonan yai moingua na gunam boi teiye. Na yaromi mun fi tere te na denam minam mun fi teiye. Nanan Murenam yaromi towaikere ena yaromi fure ari koro koro moinga yokamai na kawom beika te kiapanom nokapu bei ereika i mari de erowamie.* Mt 3:17 19 Te yaromi kura kam diro ka ori dikenamie. Te yaromi konmori bunamdi arire ka ori ama dikenamie.* 2 Ti 2:24 20 Yaromi ari kiapanom benguamere epe kea ta maka duwangua fau dikenamie. Te kewa gawo gera dongua si goukenamie. Yaromi kokonan bei moiro bei moiro ena yaromi ari kiapanom nokapu bengua bire towamie. 21 Ena ari muruwo yaromi inokore ei towaimie,” * Ais 42:1-4
Aisaiya yaromi epe dume.
Yokamai “Yesu te Bisepu surai kokonan ama beipire,” dime.
Mk 3:20-30; Lk 11:14-23
22 Kakom boromdi yai ta moire Satan ariyom yaromi nomaneyomdi koi moingua okom murom te giram ama fere de tongoro ka dikemie. Ena ari yokamai yaromi akiro Yesu moingui tei wingoro ena Yesu tokoi yaromi bei nokapu de tongoro ena ka diro te kon kanome. * Mt 9:32-33 23 Yesu epe bengoro ari muruwo kuku boinga yokamai ganom nouro diro “Yaromi yai ori Dawiri wam i kiapanom bei norowangua yaromi moimbo?” di fime. 24 Te Feresi ari ka i fire dire “Bisepu yaromi murom niki deinga yokamai yai orinom moingua yoporakom boi tongoro ena yaromi Satan ariyoma niki deinga yokamai ewi mena dome. I mapunom towane yaromi Satan ariyoma bei dome,” ari Feresi epe di ereingoro * Mt 9:34; 10:25 25 Yesu ari yokamai inokore einga kanere “Arinoma suna bon te suwo dere kura borainga ena kakom suwo tei moire arinoma akainom niki dowamie. Te ari iki birom ori towane morainga bo ari iki towane kapakom morainga suna bon te suwo dere kura borainga ena iki birom ori bo ari iki towane kapakom gounaime. 26 Ena Satan yaromi ariyoma kura borainga boromdi Satan ariyoma suna bon te suwo deimie. Ena iran Satan kiapam bengua akaiyom kakom suwo tei moire gouname. 27 Te Bisepu yaromi yoporam boingua narongoro na yaromi ariyoma yokamai ewi mena dowaikoro ena yaromi ne yokamai ganoma ama akire di erongoro yaromi ariyoma yokamai ewi mena de ereime. Ne yokama ganoma epe beinga ena no yokamai mora fipunga ne yokamai kasu dinga ari moimie. 28 Ena ne yokamai ‘Bisepu yaromi yoporam boingua naromie,’ di fimba te Yai Gumam Murom Sumuna yoporam narongoro na Satan ariyoma yokamai ewi mena deiye. Na epe ewi mena deikai i Yai Gumam ari kiapanom bei erongua kakom ne yokamai moingi suna tei ume.* Ap 10:38; 1 Yo 3:8 29 Ena ka ta duwaiya fiyo! Nenta yaromi ‘Yai yoporam boingua yaromi ikom fure guwai gaiyom ako nongua kunei nowaiye,’ diro nanguai ena yaromi toramere beire kunei nowame? Koma yaromi yai yoporam boinguai okom kauwom kan siro epe beiro yaromi tarom iki ikai koi dunguai kunei nowame. 30 Ena nenta na ari yokoinam moikenangua ena yaromi na kianam moramie. Nenta furo non sipsip kuku boi narekenangua ena yaromi non sipsip ei dowinom boi mena dowamie.* Mk 9:40; Lk 11:23 31 Ena iran na ne yokama di ereiye, ‘Ari bianom faingua te kanom ka singa muruwo Yai Gumam kore dowamba te ari Yai Gumam Murom kam ka suwaingai Yai Gumam kore dekenamie.* 1 Ti 1:13; Ip 6:4-6 32 Te nenta na ari gaunom wam kanam ka suwangai Yai Gumam kore de towamba te nenta Yai Gumam Murom kam ka suwangai Yai Gumam kore de tekenamie. Epena kakom kore de tekenangua irai te okome kakom ama kore de tekenamie,’ na epe di ereiye,” Yesu epe di erome.
Yai Gumam kura kam di erowangua kakom i epe
Lk 6:43-45
33 Te Yesu ka ta epe di erere “Eri nokapu duwangui ena mukom nokapu koramie. Te eri niki dowanguai ena mukom ama niki dongua koramie. Ari yokamai eri mukom koma kaningai ena fimia: Eri i nokapu dumbo niki dombo fimie. 34 Ena ne yokamai moingamere epe onopa moimie. Ne yokama ari niki deinga moinga ena tamere ka nokapu duwaimie? Ari muruwo ka dingamere epe tai ta nomanenomdi koi dumie.* Mt 3:7; 15:18; 23:33 35 Yai nokapu moingua yaromi tai ta nokapu nomanemdi koi fai si di tongoro ena yaromi kakom kakom mapunom nokapu bei moimie. Te yai niki dongua yaromi tai ta niki dongua nomanemdi koi fai si di tongoro ena yaromi mapunom niki dongua kakom kakom bei moimie. 36 Na ne yokamai di ereiye, ‘Okome Yai Gumam ari ipu si erowangua kakom ari muruwo ka unanan dingai Yai Gumam mina wako erero di firamie. 37 Nenen ka wayom nokapu benanga iran Yai Gumam ne kanum nokapu daramie. Te nenen ka wayom niki dongua duwanga iran Yai Gumam ne kanum niki dowangua daramie,’ na epe di ereiye,” Yesu epe di erome.
Ari suwo koropane yokama “Tai ta ori beyo,” diro Yesu mina wako teime
Mk 8:11-12; Lk 11:29-32
38 Boromdi ari ka di guwo dungua nuwi si ereinga yokamai te Feresi ari koropane “Ka di norenga yai, ne tai ta ori beyo,” epe Yesu di teingoro * Mt 16:1; Yo 6:30; 1 Ko 1:22 39 te Yesu ari yokamai “Ari epena mansinomdi moingi yokamai niki deinga moire te Yai Gumam fi kun dai tekeimie. Ne yokamai tai ta ori beika kanaimo? Ma deiyo! Beikenaiye. Ka mapunom yai Yona tai fuka di tongua towane na ne yokamai opom di erowaiye.* Mt 16:4 40 Komariki Yona nuwi kapu ori dem miriyom ikai koi moire aro kakom suraiye te kama kakom suraiye moinguamere epe wom na ari gaunom wam aro kakom suraiye te kama kakom suraiye mansinomdi ikai koi moraiye.* Yona 1:17 41 Koma Ninowa ari yokamai Yona ka di mari dongua firo ena bianom ma dere nomanenom si awa teime. Epena kaniyo! Na tawa moika Yona yaromi ime de tere moikoro te ne yokamai bianom ma dere nomanenom si awa tekeime. Iran okome Yai Gumam ari ipu si erowangua kakom tei Ninowa ari yokamai ure ka kori di erowaimie.* Yona 3:5 42 Te koma opai ori kiapam bengua oparomi oropo moingua man bunamdi wom moire tei uro Soromon ka nokapu dungua fimie. Epena kaniyo! Na tawa moika Soromon ime de tere moikoro te ne yokamai bianom ma dere nomanenom si awa tekeime. Iran okome Yai Gumam ari ipu si erowangua kakom tei opai ori ure ka kori di erowamie,” Yesu di eromie.* 1 Kin 10:1-10; Mt 12:6
Murom niki dongua inako dero ume
Lk 11:24-26
43 Ena Yesu ka ta di erere “Murom niki dongua yaromi ma de tere nanguai ena akai gire goingui tei furo ‘Akai ta tei kei fanaiye,’ diro furo akai ta imari dekeme. 44 Iran ‘Na inako dero na koma moika ikom tei naiye,’ di fire ena inako dero furo iki koma kei faingua kanongua ari ikai moikeingoro yai ta tokoi bi siro eken bei tomie. 45 Ena murom niki dongua yaromi inako dero furo murom tai niki ori wom bengua yokamai okonom koro muruwo te koro surai endiro ungoro ena yokamai ama ure ikai fure tei moimie. Iran yai koma murom niki dongua towane moingoro epena murom niki deinga yokamai okonom koro muruwo koro suraiye moingoro ena yaromi epena niki ori wom dero moimie. Ena epe wom ari epena mansinomdi koi moingi niki dowainga epe wom moraimie,” Yesu epe di erome.* 2 Pi 2:20
Yesu mam te emeroma yokama mapunom i epe
Mk 3:31-35; Lk 8:19-21
46 Yesu ari ka yo di ere moingoro ena Yesu mam te emeroma yokamai ure mena ariro moiro “Yesu ka di towapune,” diro moingoro * Mt 13:55 47 ena yai ta Yesu “Firo! Ne manum te emenuma yokamai ure mena moire ‘Ne ka di erowapune,’ dire moimie,” di tongoro 48 ena “Ne na manam kam di nareno? Te ne na emenama kam di nareno? Ena yokamai na manam te emenama towane moikeme,” di tere 49 ena yaromi mouwomdi finga ari okom din boi erere “Kano. Yokamai tei moingi na manam te emenama moimie. 50 Ari yokamai na aunam kamundi moingua yaromi kam gore duwainga yokamai na emenama te kepenama te manama moraimie,” Yesu epe dume.* Yo 15:14

*12:1: Diu 23:25

*12:2: Eks 20:10

*12:3: 1 Sam 21:1-6

*12:5: Nam 28:9-10

*12:6: Mt 12:41-42

*12:7: Os 6:6; Mt 9:13

*12:10: Lk 14:3

*12:11: Lk 14:5

*12:14: Yo 5:16-18

*12:15: Mk 3:7-10

*12:18: Mt 3:17

*12:19: 2 Ti 2:24

*12:21: Ais 42:1-4

*12:22: Mt 9:32-33

*12:24: Mt 9:34; 10:25

*12:28: Ap 10:38; 1 Yo 3:8

*12:30: Mk 9:40; Lk 11:23

*12:31: 1 Ti 1:13; Ip 6:4-6

*12:34: Mt 3:7; 15:18; 23:33

*12:38: Mt 16:1; Yo 6:30; 1 Ko 1:22

*12:39: Mt 16:4

*12:40: Yona 1:17

*12:41: Yona 3:5

*12:42: 1 Kin 10:1-10; Mt 12:6

*12:45: 2 Pi 2:20

*12:46: Mt 13:55

*12:50: Yo 15:14