1 Me fith fare Prist ni Th’abi Ga’ Stefen ni ga’ar, “Ri aray rogon e pi thin ney fa danga’?”

2 Me fulweg Stefen ni ga’ar, “Pi walageg nge pi chitamag! Mmotoyilgad ngog! I Got ni ir e ba th’abi fla’ab e yib i m’ug ngak e chitamangidad i Abraham ko ngiyal’ ni be par u lan yu Mesopotamia u m’on ndawori yan i par ngalan yu Haran, 3 me ga’ar ngak, ‘Mpag e girdi’ rom nge nam rom ngam man nga reb e nam ni gag e bay fin gu dag ngom.’ 4 Ma aram me chuw ko nam nu Kaldea nge yan i par ngalan yu Haran. Ma fa’ani yim’ e chitamngin Abraham, me pow’iy Got Abraham nge yib ko re nam ney, ni ir e gimed be par riy e chiney. 5 Ma de pi’ Got bang riy ngak Abraham ni ngari mil suwon ngak, ni mus nga ta’reb e square foot e but’; machane yog Got ni bayi pi’ ngak nge tafnay nge pi’in owchen ni bay rabad nga tomuren. Ngiyal’ i n’en ni ba’aram ni yog Got e re bugithin ney ngak Abraham e dariy e bitir rok Abraham. 6 Ba’aray e n’en ni yog Got ngak ni ga’ar: ‘Pi’in bay rabad ni owchem e bay ra pired u ba nam ni gathi nam rorad, ma bay ra pired u rom ni yad e sib ma bay un gafgow nagrad ni aningeg mir’ay e duw. 7 Machane bay gu gechignag girdi’en e re nam ni ba’aram ni bay ur pigpiggad ngorad, ma tomuren e bay ra chuwgad ko re nam nem ma aram e bay ur pigpiggad ma yad be meybil ngog u roy.’ 8 Ma aram me weliy Got ngak Abraham rogon e maad’ad ni ngan tay ngak nge urngin e pi’in owchen, ni nge mang ba pow ko fare m’ag rok Got. Nap’an nni gargeleg Isak ma ta’reb e wik nga tomuren me maad’ad Abraham ngak; me maad’ad Isak ngak Jakob ni fak, me maad’ad Jakob ngak fare ragag nge l’agruw i pifak ni pi chitamngin piyu Israel.

9 “Pi chitamngin fapi ganong rok piyu Israel e awan’rad ngak Josef, ngar pi’ed ni chuway’ ngalan yu Egypt ni nge mang sib. Machane bay Got rok ni be un ngak, 10 me ayuweg nde buch ban’en rok u urngin e gafgow ni pir’eg. Fa’ani yan Josef nga p’eowchen Farao, ni pilung nu Egypt, me fal’eg Got daken Josef ngak me pi’ Got e gonop ngak Josef. Me tay Farao Josef ni nge mang am ko nam rok nge urngin girdi’en e tabinaw rok. 11 Ma aram me yib ba uyongol nga daken yu Egypt ni polo’ nge yu Kanaan, nib gel e gafgow ni tay ngak e girdi’. Ma daki pir’eg pi chitamangidad ban’en ni ngar ked. 12 Ere fa’ani rung’ag Jakob ni bay e ggan u Egypt, me l’oeg pi chitamangidad ngranod ngaram, ni aram e som’on nranod ngaram. 13 Ma yay ni migid nra sulod ngalan yu Egypt e fini yog Josef ir ngak pi walagen, ma aram mfini nang Farao murung’agen e tabinaw rok Josef. 14 Ma aram me pi’ Josef e thin nge yan ngak Jakob ni chitamngin, ni be yog ngak nge urngin e girdi’ nu tabinaw rorow ni ngarbad nga Egypt, ni yad medlip i ragag nge lal u gubin. 15 Ma aram me yan Jakob nga Egypt, ni aram e gin ni yim’ riy nge pi chitamangidad. 16 Min chuweg e yil rorad u rom ngan fek i yib nga Shekem, ni aram e gin ntayrad riy ngalan ba malangen e yam’ ni chuw’iy Abraham rok e girdi’ nu Hamor ni pi’ e salpiy ngay.

17 “Ma fa’ani chugur ko fare ngiyal’ i n’em ni nge rin’ Got fare bugithin ni yog ngak Abraham ni bay rin’ ngak, ma aram e ke yo’or e girdi’ rodad ni bay u Egypt. 18 Me yib yugu reb e pilung, ni be’ nde nang Josef, nge mang ir e yib i yog e thin u Egypt. 19 Mi i bannag e girdi’ rodad ma rib kireb e n’en ni i rin’ ngak e pi chitamangidad, mi i gelnag e thin ngorad ni ngar ted pifakrad ni kabran nga waen, ni fan e ngarm’ad. 20 Ireram e re ngiyal’ i n’en nni gargelnag Moses riy, ma bochi madaway nib folunt. Min chuguluy u tafen ndalip e pul, 21 ma fa’an nchuweg u tabinaw rok me pof bochi pin ni fak Farao nge fakay me chuguluy nge mang fak. 22 Ma aram min fil ngak urngin e llowan’ rok yu Egypt, me yan i par ni ir be’ nib sorok ko welthin nge ngongol ni be rin’.

23 “Ma fa’ani yan i gaman aningeg i ragag e duw yangren Moses, me turguy u wan’ ni nge yan i guy piyu Israel ni aram girdi’en. 24 Me guy bagayad nib kireb e ngongol nike rin’ be’ u Egypt ngak; ma aram me yan i ayuweg nge li’ fa’anem nu Egypt ngem’, ni aram e ke fulweg taban e kireb rok ngak. ( 25 I finey ni girdi’ rok, ni aram piyu Israel, e yad ra nang fan ni Got e nge maruwel ngak nge mang ir e chuweg piyu Israel u tan pa’ yu Egypt; machane de nang piyu Israel fan.) 26 Me reb e rran riy me guy l’agruw ni’ u Israel ni yow be cham, me yan i guy rogon ni nge fal’eg thilrow. Me ga’ar ngorow, ‘Mu telmew, gimew walag; mang ni gimew be gafgow nagmew?’ 27 Machane fa’anem rorow ni ir e be gafgownag bagayow e tay e mathur ngak Moses. Me ga’ar ngak Moses, ‘I mini’ e ke tem ni ngu’um gagiyeg nagmad ma ga par ni gur e tapufthin romad? 28 Ga be finey ni ngam li’eg nggum’, ni bod rogon ni mu thang e fan rok fa’anem nu Egypt fowap?’ 29 Fa’ani rung’ag Moses e re bugithin nem, me mil u Egypt nge yan i par ngalan e nam nu Midian. Me gargeleg leengin l’agruw i pagel ni fak.

30 “Ma nap’an nike yan aningeg i ragag e duw, me m’ug ba engel ngak Moses u fithik’ ba daramram u boch ke gek’iy ni be yik’ ni bay u daken bangi ted nib chugur ko burey ni Sinai. 31 Me ngat Moses ko ren’em ni guy, me chugur i yan nga to’oben fachi ke gek’iy ni fan e ngari guy nge tamilangan’ riy. Ma aram me rung’ag laman Somol ni be ga’ar, 32 I gag fare Got rok pi chitamam, ni fare Got rok Abraham, nge Isak, nge Jakob. Me t’on Moses ko marus ndakiyag ni nge changar. 33 Me ga’ar Somol ngak, ‘Mu chuweg e sus u em, ya gin’en ni be’er ni ga be sak’iy riy e bangi but’ nib thothup. 34 Kug guy e kireb nge gafgow ni yibe tay ngak e girdi’ rog u Egypt. Ya kug rung’ag lamrad ni yad be gel’gel’, ere ku gub nga but’ ni nggu chuwegrad u tan pa’ yu Egypt. Ere nggu l’oegem ngam man nga Egypt.’

35 “Ireray fa’anem i Moses ni dabuy piyu Israel ya fa’ani lungurad ngak, ‘I mini’ e ke tiyem ni ngu’um gagiyeg nagmad ma ga par ni gur e tapuf oloboch romad?’ I ir fa’anem ni yib Got i l’oeg nge yan ni nge gagiyeg me chuweg piyu Israel u tan pa’ yu Egypt, ni fare engel ni m’ug ngak u fithik’ e daramram ko fachi ke gek’iy ni be yik’ e ir e nge ayuweg; 36 nge fek e girdi’ nu Israel nga wuru’ yu Egypt, mi i ngongliy e maang’ang nge bogi n’en ni un ngat ngay u lan yu Egypt ngu lan fa gi day ni Red Sea, ngu daken e ted ni aningeg i ragag e duw. 37 I ir fare Moses ni yog ngak piyu Israel ni ga’ar, I Got e bayi pi’ ba profet nge yib ngomed, ni be’ ni bayi sum romed ni bod rogog ni pi’eg nggub ngomed. 38 I ir fa’anem ni mu’ulung piyu Israel nga daken bangi ted ma bay rorad; immoy u rom ni yad e pi chitamangidad nge fare engel ni fa’ani welthin ngak u daken e burey ni Sinai; ni weliy e thin rok Got ngak ni nge mang ir e fek e re thin rok Got nem nge pi’ ngodad, ni aram fare thin ni bay e yafos riy.

39 “Machane pi chitamangidad e ra dabuyed ni ngar folgad rok; miyad pag ndakur motoyilgad ngak miyad finey ni manga yigur sulod nga Egypt. 40 Ma aram me lungurad ngak Aron, ‘Mu ngongliy boch e got ngomad ni nge mang yad e ra pow’iyed gamad. Ya da gu nanged e n’en ke rin’ fa’anem i Moses ni ir e fekdad nga wuru’ yu Egypt.’ 41 Ma aram miyad ngongliy ba liyos ni bod ya’an ba pifak e garbaw, miyad li’ e gamanman ngar pi’ed ni maligach ngay, miyad tay ba mur ni fan ko fare liyos ni yad e kar ngongliyed. 42 Ma aram me pi’ Got keru’ ngorad, nge pagrad ngu’ur meybilgad ko t’uf u lanelang, ni bod rogon ni bay ni kan yoloy u lan fare babyor rok e pi profet ni fa’ani be ga’ar:

44 “Ma pi chitamangidad e immoy fare Tent u p’eowchen Got ngorad u rom u daken e gi ted ni desert nem, ni kan ngongliy ni bod rogon ni yog Got ngak Moses ni nge ngongliy, ni bod rogon ya’an ni yib i dag Got ngak Moses. 45 Pi chitamangidad ni pi’ pi chitamangirad e re tent nem ngorad, e tomur miyad fek nge un ngorad ko fa ngiyal’nem ni fa’anra uned ngak Joshua ngar feked fa gi nam ni i par girdi’en bo’or e nam u daken me tulufrad Got riy. Me par u rom nge mada’ nga nap’an David. 46 Me fel’ David u wan’ Got, me wenig David ngak Got ni nge pag nge ngongliy ba naun ni nge tafnay e Got rok Jakob. 47 Machane Solomon e ir e toy e re naun rok Got nem.

48 “Machane i Got ni ir e ba Th’abi Tolang e der ma par u lan e naun ni girdi’ e toy; ni bod rogon ni yog e profet ni ga’ar:

51 “Ri gimed ba gelan’! Lanin’med e bod laniyan’ e pi’in ndawor ra nanged Got, ma kam ninged telmed ni nge dab mu rung’aged e thin rok Got nike pi’ ni nganib nog ngomed. Ri gimed bod rogon pi chitamangimed: ku errogon gimed ni kafram i yib ni gubin ngiyal’ ma gimed be togopluw ngak fare Kan Nthothup! 52 Gur immoy ta’reb e profet ni pag pi chitamangimed ndar gafgow niged? Ra thanged e pogofan rok e pi’in nra feked e thin rok Got i yib ngorad ni Got e l’oegrad, ni kab kakrom me weliy Got ngorad murung’agen e wub ni bayi tay e Tapigpig rok ni be’ nib mat’aw. Me ere chiney e kam thanged e pogofan rok ni bochan e gimed e kam pi’ed kan li’. 53 Gimed e pi’in nni pi’ e motochiyel rok Got ngomed, ni engel rok Got e yib i pi’ — machane dawor mfolgad riy!”

54 Nap’an ni be motoyil girdi’en fare ulung ngak Stefen me ri gel e damumuw rorad ngak ngu’ur wochariyed nguwelrad ngak u fithik’ e damumuw. 55 Machane i Stefen, nib sug ko fare Kan Nthothup, e sap ngalang me guy e fla’ab rok Got, nge Jesus nib sak’iy u ba’ ni mat’aw rok Got. 56 Me ga’ar, “Mu sapgad! Kug guy e tharmiy nike mab ma kug guy fa’anem ni Fak e Girdi’ nib sak’iy u ba’ ni mat’aw rok Got!”

57 Miyad tolul ni ba ga’ lamrad miyad ning pa’rad nga telrad, ma yad gubin nra milgad i yan ngak ni ta’ab yay. 58 Miyad girengiy i yan nga wuru’ e binaw miyad malangnag u rom. Ma fa pi’in nra welthingad nib togopluw ngak Stefen u lan tafen e mu’ulung e ra pi’ed e thal ni wuru’ e mad rorad ngak be’ nib mo’on ni kab pagel ni Saul fithingan ni ngi i guy. 59 Ma aram miyad par ngu’ur malang niged Stefen ko ngiyal’ ni ba’aram ni pining Stefen Somol ni ga’ar, “Somol Jesus, mu fekeg!” 60 Me ragbug nga but’ me non nri ba ga’ laman ni ga’ar, “Somol, dab mu tay ngan’um e re denen ney ni nge togopluw ngorad!” I yog e re bugithin ney nge mu’ me aw e fan rok.