40
Perwerdigar Ayupqa yene söz qilidu
Perwerdigar Ayupqa yene jawaben: —
«Hemmige Qadir bilen dewalashidighan kishi uninggha terbiye qilmaqchimu?
Tengrini eyibligüchi kishi jawab bersun!» — dédi. «Tengrini eyibligüchi kishi jawab bersun!» — Ayup Xudani heqiqeten (Uning muhebbitidin gumanlinip) eyibligen. Biraq Xuda uning semimiylikini üch dostning chirayliq gépidin yaxshi köridighandek qilatti.
Ayup bolsa Perwerdigargha jawaben: —
«Mana, men héchnémige yarimaymen;
Sanga qandaq jawab béreleymen?
Qolum bilen aghzimni étip geptin qalay; Zeb. 39:9-10
Bir qétim dédim, men yene jawab bermeymen;
Shundaq, ikki qétim désem men qayta sözlimeymen» — dédi. «Bir qétim dédim.... ikki qétim désem...» — Ayupning bu kemterlik sözi belkim «Méning sözlirim köplikidin alliburun chektin éship ketti» dégenlik bolushi mumkin.
 
Perwerdigar kinayilik söz qilidu
Andin Perwerdigar qara quyun ichidin Ayupqa jawab bérip mundaq dédi: —
«Erkektek bélingni ching baghla,
Andin Men sendin soray;
Sen Méni xewerdar qilghin.
Sen derweqe Méning hökümimni pütünley bikargha ketküzmekchimusen?
Sen özüngni heqqaniy qilimen dep, Méni natoghra dep eyiblimekchimusen? Zeb. 51:4, 6; Rim. 3:4
Séning Tengrining bilikidek küchlük bir biliking barmu?
Sen Uningdek awaz bilen güldürliyelemsen?
10  Qéni, hazir özüngni shan-sherep hem salapet bilen béziwal!
Heywet hem körkemlik bilen özüngni kiyindürüp,
11  Ghezipingning qehrini chéchip tashlighin,
Shuning bilen herbir tekebburning közige tikilip qarap,
Andin uni pesleshtürgin. «Ghezipingning qehrini chéchip tashlighin, shuning bilen herbir tekebburning közige tikilip qarap, andin uni pesleshtürgin» — Xudaning küch-qudriti hem ghezipi peqetla heqqaniy meqsette bolidu, hergiz xalighanche peqet insanlarning mejburiy «ibadet»igha érishish üchün emes. Mesilen, mushu yerde tekebburlarni derhal halak qilish emes, ulargha sewr-taqitini körsitip, rehim-shepqetke érishish pursitini yaritip awwal: «Tekebburlarni pesleshtürüsh»te ishlitilidu.
12  Rast, herbir tekebburning közige tikilip qarap,
Andin uni boysundurghin,
Rezillerni öz ornida dessep yer bilen yeksan qil! «Rast, herbir tekebburning közige tikilip qarap, andin uni boysundurghin, rezillerni öz ornida dessep yer bilen yeksan qil!» — Xuda Ayupni Öz alimining textige olturushqa teklip qilidu. Ayup bu orunda olturghinida toghra höküm chiqiralamdu, chiqiralmamdu? Bu ish peqetla küch-qudret mesilisi emes. Ademde «tekebburlar»ni pesleshtürüp, «rezillerni öz ornida dessep yer bilen yeksan qilip» jazalighudek danaliqmu bolmisa, hemme ishni bilgen bolmisa we pütünley adil bolmisa bolmaydu. Xudaning rezillerning yer yüzige höküm sürüshide Öz meqsiti hem pilani bar. Emdi uning bu pilanini chüshenmise, herbir ademning ehwalini etrapliq bilmise, xata höküm chiqarmay qalmaydu. Xuda toghruluq Injilda déyilgendek: «Rebbimiz Öz wedisini (yeni rezillikni jazalash, Özining heqqaniy qilghan kishilirini Öz yénigha élishqa bolghan wedisini) orundashni (bezilerning «kéchiktürdi» dep oylighinidek) kéchiktürgini yoq, belki héchkimning halak bolushini xalimay, hemme insanning towa qilishigha kirishini arzulap, silerge kengchilik qilip waqitni sozmaqta» («2Pét.» 3:9). Yamanlarning kéyinrek towa qilishini kim bileleydu? Buni bilidighan peqet Xudadur. Ayupning qiyamet künidin asasen xewiri yoq, hem Xuda mushu yerde uninggha u toghrisida héchnerse démigen.
13  Ularni birge topigha kömüp qoy,
Yoshurun jayda ularning yüzlirini képen bilen étip qoyghin;
14  Shundaq qilalisang, Men séni étirap qilip maxtaymenki,
«Ong qolung özüngni qutquzidu!».
 
Bégémottin alghan sawaq
15  Men séning bilen teng yaratqan bégémotni körüp qoy;
U kalidek ot-chöp yeydu. «Bégémot» — ibraniy tilidiki bir söz. Uyghur tiligha bu söz erebchidin qobul qilin’ghan bolup, «su éti» dégen haywanni körsitidu. Biraq mushu ayetler teswir qilghan haywan «su éti» emes. Mesilen, 16-ayette uning quyruqining kédir derixidek chong hem uzun bolidighanliqi körsitilidu. 19-ayette uning haywanlar ichide eng chongi ikenliki körsitilidu — démek, u birxil intayin chong otxor haywan. Uning toghrisidiki ayetlerni yighip, yekün chiqarsaq, hazir nesli qurighan «brontosawr»ni (dinozawrning bir türi) körsitishi mumkin. Bu zor chong haywanning uzunluqi 20 métr, éghirliqi 100 tonna chiqatti. Hazirqi zamandiki alimlarning bolsa belkim bu xulasige qarshi chiqish mumkinchiliki bolghini bilen, bu teswir özi Ayupning dewride bu atalmish «tarixning ilgiri»diki haywanning uning bilen zamandash bolghanliqigha qaltis ispat körsitidu.
16  Mana, uning bélidiki küchini,
Qorsaq muskulliridiki qudritini hazir körüp qoy!
17  U quyruqini kédir derixidek égidu,
Uning yotiliridiki singirliri bir-birige ching toqup qoyulghan.
18  Uning söngekliri mis turubidektur,
Put-qolliri tömür choqmaqlargha oxshaydu.
19  U Tengri yaratqan janiwarlarning béshidur,
Peqet uning Yaratquchisila uninggha Öz qilichini yéqinlashturalaydu. «Peqet uning Yaratquchisila uninggha Öz qilichini yéqinlashturalaydu» — bu ayetning ikkinchi qismini chünishish tes. Bashqa xil terjimisimu uchrishi mumkin.
20  Taghlar uninggha yémeklik teminleydu;
U yerde uning yénida daladiki herbir haywanlar oynaydu.
21  U sedepgül derexlikining astida yatidu,
Qomushluq hem sazliqning salqinida yatidu.
22  Sedepgüllükler öz sayisi bilen uni yapidu;
Östengdiki tallar uni orap turidu.
23  Qara, derya téship kétidu, biraq u héch hoduqmaydu;
Hetta Iordandek bir deryamu uning aghzigha örkeshlep urulsimu, yenila xatirjem turiwéridu.
24  Uning aldigha bérip uni tutqili bolamdu?
Uni tutup, andin burnini téship chülük ötküzgili bolamdu? «...Uni tutup, andin burnini téship chülük ötküzgili bolamdu?» — bégémotning ehmiyiti toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.
 
 

40:2 «Tengrini eyibligüchi kishi jawab bersun!» — Ayup Xudani heqiqeten (Uning muhebbitidin gumanlinip) eyibligen. Biraq Xuda uning semimiylikini üch dostning chirayliq gépidin yaxshi köridighandek qilatti.

40:4 Zeb. 39:9-10

40:5 «Bir qétim dédim.... ikki qétim désem...» — Ayupning bu kemterlik sözi belkim «Méning sözlirim köplikidin alliburun chektin éship ketti» dégenlik bolushi mumkin.

40:8 Zeb. 51:4, 6; Rim. 3:4

40:11 «Ghezipingning qehrini chéchip tashlighin, shuning bilen herbir tekebburning közige tikilip qarap, andin uni pesleshtürgin» — Xudaning küch-qudriti hem ghezipi peqetla heqqaniy meqsette bolidu, hergiz xalighanche peqet insanlarning mejburiy «ibadet»igha érishish üchün emes. Mesilen, mushu yerde tekebburlarni derhal halak qilish emes, ulargha sewr-taqitini körsitip, rehim-shepqetke érishish pursitini yaritip awwal: «Tekebburlarni pesleshtürüsh»te ishlitilidu.

40:12 «Rast, herbir tekebburning közige tikilip qarap, andin uni boysundurghin, rezillerni öz ornida dessep yer bilen yeksan qil!» — Xuda Ayupni Öz alimining textige olturushqa teklip qilidu. Ayup bu orunda olturghinida toghra höküm chiqiralamdu, chiqiralmamdu? Bu ish peqetla küch-qudret mesilisi emes. Ademde «tekebburlar»ni pesleshtürüp, «rezillerni öz ornida dessep yer bilen yeksan qilip» jazalighudek danaliqmu bolmisa, hemme ishni bilgen bolmisa we pütünley adil bolmisa bolmaydu. Xudaning rezillerning yer yüzige höküm sürüshide Öz meqsiti hem pilani bar. Emdi uning bu pilanini chüshenmise, herbir ademning ehwalini etrapliq bilmise, xata höküm chiqarmay qalmaydu. Xuda toghruluq Injilda déyilgendek: «Rebbimiz Öz wedisini (yeni rezillikni jazalash, Özining heqqaniy qilghan kishilirini Öz yénigha élishqa bolghan wedisini) orundashni (bezilerning «kéchiktürdi» dep oylighinidek) kéchiktürgini yoq, belki héchkimning halak bolushini xalimay, hemme insanning towa qilishigha kirishini arzulap, silerge kengchilik qilip waqitni sozmaqta» («2Pét.» 3:9). Yamanlarning kéyinrek towa qilishini kim bileleydu? Buni bilidighan peqet Xudadur. Ayupning qiyamet künidin asasen xewiri yoq, hem Xuda mushu yerde uninggha u toghrisida héchnerse démigen.

40:15 «Bégémot» — ibraniy tilidiki bir söz. Uyghur tiligha bu söz erebchidin qobul qilin’ghan bolup, «su éti» dégen haywanni körsitidu. Biraq mushu ayetler teswir qilghan haywan «su éti» emes. Mesilen, 16-ayette uning quyruqining kédir derixidek chong hem uzun bolidighanliqi körsitilidu. 19-ayette uning haywanlar ichide eng chongi ikenliki körsitilidu — démek, u birxil intayin chong otxor haywan. Uning toghrisidiki ayetlerni yighip, yekün chiqarsaq, hazir nesli qurighan «brontosawr»ni (dinozawrning bir türi) körsitishi mumkin. Bu zor chong haywanning uzunluqi 20 métr, éghirliqi 100 tonna chiqatti. Hazirqi zamandiki alimlarning bolsa belkim bu xulasige qarshi chiqish mumkinchiliki bolghini bilen, bu teswir özi Ayupning dewride bu atalmish «tarixning ilgiri»diki haywanning uning bilen zamandash bolghanliqigha qaltis ispat körsitidu.

40:19 «Peqet uning Yaratquchisila uninggha Öz qilichini yéqinlashturalaydu» — bu ayetning ikkinchi qismini chünishish tes. Bashqa xil terjimisimu uchrishi mumkin.

40:24 «...Uni tutup, andin burnini téship chülük ötküzgili bolamdu?» — bégémotning ehmiyiti toghruluq «qoshumche söz»imizni körüng.