Mushu ayetlerde yene, Mesih «Yessening derixining kötikidin» chiqidu, déyilidu. Shunga Mesih Dawut padishahning xandanliqi heywetlik mezgilide emes, belki miskin mezgilide tughulidu, dégen bésharet bérilidu. ■ Yesh. 4:2; Ros. 13:22,23
□11:1 «Bir tal nota Yessening derixining kötikidin ünüp chiqidu» — Yesse bolsa Dawut padishahning atisi. Ibraniylar Qutquzghuchi-Mesihning Dawutning ewladidin bolidighanliqini éniq biletti. Biraq mushu yerde Qutquzghuchi-Mesih hem Dawutning ewladi hem «Yessening Yiltizi»mu (11:10ni körüng) bayan qilinidu! Bu ish peqet Injildila chüshendürülgen (mesilen, «Luqa» 20:41-44). Mushu ayetlerde yene, Mesih «Yessening derixining kötikidin» chiqidu, déyilidu. Shunga Mesih Dawut padishahning xandanliqi heywetlik mezgilide emes, belki miskin mezgilide tughulidu, dégen bésharet bérilidu.
■11:1 Yesh. 4:2; Ros. 13:22,23
□11:2 «Yorutush Rohi» — ademge chüshinish qabiliyitini ata qilidighan Rohtur.
□11:5 «Uning belwéghi heqqaniyliq, chatraqliqi bolsa sadiqliq bolidu» — ibraniy tilida «uning böreklirige baghlan’ghuchi» déyilgen. Ibraniy tilida börekler ademning chongqur oy-pikriliri we wijdanini bildüridu. «Chatraqliq» — ademning chatriqigha yögep kiyilidighan ichki kiyim. «chatraqliqi bolsa sadiqliq bolidu» — démek, ich kiyimler beden’ge chaplashqinidek, heqqaniyliq we sadiqliq uningdin héch ayrilmaydu, uninggha intayin yéqin bolidu.
□11:11 «Reb ikkinchi qétim Öz xelqining saqlan’ghan qaldisini qayturush üchün...» — «ikkinchi qétim» — birinchi qétimqi bolsa belkim Babilda (miladiyedin ilgiriki 540-yili) bolidu. Biraq Yeshaya mushu yerde axirqi zamanlarda bolidighan bir «qaytish» toghrisida sözleydu. Bezi alimlar «birinchi qétimqi» qaytishmu dunyaning herqaysi jaylirida bolushi kérek, shunga Yeshaya ikki «chong qaytish» toghruluq bésharet qilidu, dep qaraydu. «Reb ... qaldisini ... Asuriye, Misir, Patros, Kush, Élam, Shinar, Xamat we déngizdiki yiraq arallardin qayturush üchün Öz qolini yene uzartidu» — Asuriye we Misir ashu dewrdiki eng küchlük döletler idi; Patros we Kush Misirning jenubiy teripide (hazirqi Éfiopiye), Élam we Shinar sherq teripide (Asuriyedin yiraq), Xamat Iraqning shimal teripide idi. Déngizdiki arallargha Ottura Déngizning gherbi arqiliq ötkili bolidu. Démek, meyli küchlük, meyli ajiz döletler bolsun, axirqi zamanda Xuda Öz xelqini her tereptin chaqirip yighidu.
□11:13 «Efraim» — Efraim Israilning «shimaliy padishahliqi»gha, Yehuda «jenubiy padishahliqi»gha wekillik qilidu.
□11:15 «Misirdiki déngizning «tili... Efrat deryasi...» — mushu yerlerning qeyerde ikenlikini bilish üchün xeritini körüng.