□5:1 «Siler Mizpah shehiride bir qiltaq, Tabor téghida yéyilghan bir tor bolghansiler» — némishqa «Mizpah» we «Tabor» déyilidu? Israil eslide bu jaylarda Xudaning köp iltipatlirigha we meditige érishken. Bu bésharettin qarighanda, bu ikki jay hazir eksiche butpereslik yaki birxil adaletsizlik yürgüzülgen jaylar bolup qaldi.
□5:2 «Asiy ademlermu qirghin-chapqun’gha chöküp ketti; ...» — bu ayettiki «qirghin-chapqun» dégen söz bezi alimlarning pikriche balilarni qurbanliq qilishni öz ichige alidu. Bundaq ishlar Qanaandiki ellerning butpereslikide köp körületti. Bashqa xil terjimilermu bar.
□5:3 «i Efraim, sen ... pahishilik qilding» — Efraimning Perwerdigardin waz kéchip butlargha baghlinishi «rohiy pahishilik»ke barawerdur.
□5:6 «qoy, kala padilirini élish» — köp qurbanliqlarni qilishni meqsiti qilidu, elwette.
□5:7 «yéngi ay» — héyt yaki «yéngi bashlinish» bolidu. Shu waqittin bashlap ularning aman-ésenliki we musteqilliqigha xatime bérilidu, shu waqit kelgende ulargha bulang-talang qilchilarning yoli échilidu, démekchi. Bu weqening tepsilatining qandaq bolidighanliqini peqet perezla qilalaymiz. Töwende, 8-15-ayetlerde aldin’ala éytilghan tajawuzchiliq «yéngi ay»da bashlinarmikin?
□5:8 «Gibéahta sunayni, Ramahda kanayni chélinglar; Beyt-Awende agah signalini anglitinglar; keyningde! Qara, i Binyamin!» — Binyamin on ikki qebilining biri, Yehudagha béqindi bolghan, «Israil», yeni «shimaliy padishahliq»ning jenubiy chégrasida. Bu bésharette ikki imkaniyet bar: — (1) Yehuda özi Israilgha tajawuz qilidu, andin Israil bilen Yehuda bir-biri bilen soqushidu; netijide Israil Asuriyedin yardem soraydu (13-ayet) (10-ayette Yehudaning hökümranlarning jahan’girliki, ajizlarni bozek qilip éksplitatsiye qiliwatqanliqi körsitilidu); (2) bésharet Asuriye impériyesining tajawuz qilidighanliqini körsitidu (miladiyedin ilgiriki 733-yili ular Israilning shimaliy qeblilirini élip ketti: 722-yili pütkül Israilni ishghal qildi: 702-yili Yehudagha tajawuz qildi). Biz ikkinchi imkaniyetke mayilmiz. Israilning jenubiy chégrisigha tutashqan bu sheherler qistaqqa élinidighan bolsa (hujum shimaldin kelgen ehwalda), undaqta Israilning qalghan jayliri némidégen qiybilidighan bolidu! Israil Asuriyedin yardem sorighandin kéyin (shundaqla Asuriyege pul bergendin kéyin!), ular teripidin weyran qilin’ghan.
□5:11 «Efraim... øz béshimchiliq qilip «paskiniliq»ni qoghlap yürdi» — «paskiniliq» belkim birxil butni körsitidu.
□5:13 «Efraim Asuriyelikni izdep bardi, «jédelxor padishah»gha telipini yollidi» — Asuriyelikler öz padishahigha bergen unwanni, yeni «Ulugh Padishah» dégenning imlasini Hoshiya qesten özgertip, uni kinaye bilen «Jédelxor Padishah» (ibraniy tilida «Yareb padishah») dep ataydu. Emeliyette Asuriye padishahliri del mushu xaraktérda bolghan, u bashqa eller bilen soqushushqa herqandaq bahane-seweblerni chiqarghuchi idi.