8
Birnǝqqǝ nǝsiⱨǝtlǝr
Kim dana kixigǝ tǝng kelǝlǝydu? Kim ixlarni qüxǝndürüxni bilidu? Kixining danaliⱪi qirayini nurluⱪ ⱪilidu, yüzining sürini yorutidu.
Padixaⱨning pǝrmaniƣa ⱪulaⱪ selixingni dǝwǝt ⱪilimǝn; bolupmu Huda aldida iqkǝn ⱪǝsǝm tüpǝylidin xundaⱪ ⱪilƣin. «bolupmu Huda aldida iqkǝn ⱪǝsǝm tüpǝylidin xundaⱪ ⱪilƣin» — bu ⱪǝsǝm padixaⱨning Huda aldida iqkǝn ⱪǝsimi (adil, bitǝrǝp bolux üqün) bolsa kerǝk; bǝzi alimlar, ⱪǝsǝm puⱪralarningki (padixaⱨⱪa sadiⱪ bolux üqün), dǝp ⱪaraydu.   Pǝnd. 24:21 Uning aldidin qiⱪip ketixkǝ aldirima; yaman bir dǝwani ⱪollaxta qing turma; qünki padixaⱨ nemini halisa xuni ⱪilidu. «Uning padixaⱨning aldidin qiⱪip ketixkǝ aldirima» — bu sɵz bǝlkim padixaⱨⱪa ⱪarxi qiⱪix, yaki uningdin razi bolmasliⱪ toƣruluⱪ bir agaⱨlandurux boluxi mumkin. «yaman bir dǝwani ⱪollaxta qing turma» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «(padixaⱨning) ixi sanga eƣir kǝlsimu ada ⱪilixni keqiktürmǝ». Qünki padixaⱨning sɵzi ⱨoⱪuⱪtur; kim uningƣa: «Ɵzliri nemǝ ⱪilila?» — deyǝlisun? Kim padixaⱨning pǝrmanini tutⱪan bolsa ⱨeq yamanliⱪni kɵrmǝydu; dana kixining kɵngli ⱨǝm pǝytni ⱨǝm yolni pǝmliyǝlǝydu. Rim. 13:3
6-7 Qünki ⱨǝrbir ix-arzuning pǝyti wǝ yoli bar; insan keyinki ixlarni bilmigǝqkǝ, uning dǝrd-ǝlimi ɵzini ⱪattiⱪ basidu. Kim uningƣa ⱪandaⱪ bolidiƣanliⱪini eytalisun? Top. 6:12
Ⱨeqkim ɵz roⱨiƣa igǝ bolalmas, yǝni ⱨeqkimning ɵz roⱨini ɵzidǝ ⱪaldurux ⱨoⱪuⱪi yoⱪtur; ⱨeqkimning ɵlüx künini ɵz ⱪolida tutux ⱨoⱪuⱪi yoⱪtur; xu jǝngdin ⱪeqixⱪa ruhsǝt yoⱪtur; rǝzillik rǝzillikkǝ berilgüqilǝrni ⱪutⱪuzmas. Ayup 14:5; Zǝb. 39:5-6
 
Bǝzi biⱨudǝ baxⱪa ixlar
Bularning ⱨǝmmisini kɵrüp qiⱪtim, xundaⱪla ⱪuyax astida ⱪilinƣan ⱨǝrbir ixⱪa, adǝmning adǝm üstigǝ ⱨoⱪuⱪ tutⱪanliⱪi bilǝn ularƣa ziyan yǝtküzidiƣan muxu waⱪitⱪa kɵngül ⱪoydum. «Bularning ⱨǝmmisini kɵrüp qiⱪtim,... ularƣa ziyan yǝtküzidiƣan muxu waⱪitⱪa kɵngül ⱪoydum» — bu ayǝtning baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimisi: «Bularning ⱨǝmmisini kɵrüp qiⱪtim, xundaⱪla ⱪuyax astida ⱪilinƣan ⱨǝrbir ixⱪa kɵngül ⱪoydum; adǝmning adǝm üstigǝ ⱨoⱪuⱪ tutuxining ɵzigǝ ziyan yǝtküzidiƣan waⱪti bar» yaki «Bularning ⱨǝmmisini kɵrüp qiⱪtim, xundaⱪla ⱪuyax astida ⱪilinƣan ⱨǝrbir ixⱪa kɵngül ⱪoydum; adǝmning adǝm üstigǝ ⱨoⱪuⱪ tutuxining ularƣa (baxⱪa adǝmlǝrgǝ) ziyan yǝtküzidiƣan waⱪti bar».
10 Xuningdǝk rǝzillǝrning dǝpnǝ ⱪilinƣanliⱪini kɵrdüm; ular ǝslidǝ muⱪǝddǝs jayƣa kirip-qiⱪip yürǝtti; ular muⱪǝddǝs jaydin qiⱪipla, rǝzil ixlarni ⱪilƣan xu xǝⱨǝr iqidǝ mahtilidu tehi! Bumu bimǝniliktur! «...xu xǝⱨǝr iqidǝ mahtilidu» — bǝzi ⱪǝdimki kɵqürülmiliridǝ: «mahtilidu» degǝnning ornida «untulidu» degǝn sɵz tepilidu. Biz alƣan nusha aldi-kǝyni sɵzlǝrgǝ baƣliⱪⱪu dǝymiz.
11 Rǝzillik üstidin ⱨɵküm tezdin bǝja kǝltürülmigǝqkǝ, xunga insan balilirining kɵngli rǝzillikni yürgüzüxkǝ pütünlǝy berilip ketidu.
12 Gunaⱨkar yüz ⱪetim rǝzillik ⱪilip, künlirini uzartsimu, Hudadin ⱪorⱪidiƣanlarning ǝⱨwali ulardin yahxi bolidu dǝp bilimǝn; qünki ular uning aldida ⱪorⱪidu. «Gunaⱨkar ... künlirini uzartsimu» — bǝzi gunaⱨkar mǝlum jǝⱨǝttin eytⱪanda, puli yaki baxⱪa amaliƣa tayinip, «künlirini uzartidu». Bu ǝⱨwal waⱪitliⱪ, ǝlwǝttǝ.   Zǝb. 37:7-12, 18-20; Pǝnd. 1:33; Yǝx. 3:10 13 Biraⱪ rǝzillǝrning ǝⱨwali yahxi bolmaydu, uning künliri sayidǝk tezla ɵtüp, künliri uzartilmaydu, qünki u Huda aldida ⱪorⱪmaydu. «...uning künliri sayidǝk tezla ɵtüp, künliri uzartilmaydu» — yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «...u künlǝrni sayini uzartⱪandǝk uzartmaydu».
14 Yǝr yüzidǝ yürgüzülgǝn bir bimǝnilik bar; bexiƣa rǝzillǝrning ⱪilƣini boyiqǝ kün qüxidiƣan ⱨǝⱪⱪaniy adǝmlǝr bar; bexiƣa ⱨǝⱪⱪaniy adǝmlǝrning ⱪilƣini boyiqǝ yahxiliⱪ qüxidiƣan rǝzil adǝmlǝrmu bar. Mǝn bu ixnimu bimǝnilik dedim. 15 Xunga mǝn tamaxini tǝriplidim; qünki insan üqün ⱪuyax astida yeyix, iqix wǝ ⱨuzur elixtin yahsi ix yoⱪtur; xundaⱪ ⱪilip uning ǝmgikidin bolƣan mewǝ Huda tǝⱪdim ⱪilƣan ⱪuyax astidiki ɵmrining barliⱪ künliridǝ ɵzigǝ ⱨǝmraⱨ bolidu. Top. 2:24; 3:12, 22; 5:18; 9:7
16-17 Kɵnglümni danaliⱪni wǝ yǝr yüzidǝ ⱪilinƣan ixlarni bilip yetix üqün ⱪoyƣanda, xundaⱪla Huda ⱪilƣan barliⱪ ixlarni kɵrginimdǝ xuni bayⱪidim: — Insan ⱨǝtta keqǝ-kündüz kɵzlirigǝ uyⱪuni kɵrsǝtmisimu, ⱪuyax astidiki barliⱪ ixni bilip yetǝlmǝydu; u uni qüxinixkǝ ⱪanqǝ intilsǝ, u xunqǝ bilip yetǝlmǝydu. Ⱨǝtta dana kixi «Buni bilip yǝttim» desimu, ǝmǝliyǝttǝ u uni bilip yǝtmǝydu. «kɵnglümni danaliⱪni wǝ yǝr yüzidǝ ⱪilinƣan ixlarni bilip yetix üqün ⱪoyƣanda... ǝmǝliyǝttǝ u uni bilip yǝtmǝydu» — oⱪurmǝnlǝr bu ikki ayǝtning birnǝqqǝ baxⱪa hil tǝrjimilirini uqritixi mumkin.
 
 

8:2 «bolupmu Huda aldida iqkǝn ⱪǝsǝm tüpǝylidin xundaⱪ ⱪilƣin» — bu ⱪǝsǝm padixaⱨning Huda aldida iqkǝn ⱪǝsimi (adil, bitǝrǝp bolux üqün) bolsa kerǝk; bǝzi alimlar, ⱪǝsǝm puⱪralarningki (padixaⱨⱪa sadiⱪ bolux üqün), dǝp ⱪaraydu.

8:2 Pǝnd. 24:21

8:3 «Uning padixaⱨning aldidin qiⱪip ketixkǝ aldirima» — bu sɵz bǝlkim padixaⱨⱪa ⱪarxi qiⱪix, yaki uningdin razi bolmasliⱪ toƣruluⱪ bir agaⱨlandurux boluxi mumkin. «yaman bir dǝwani ⱪollaxta qing turma» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «(padixaⱨning) ixi sanga eƣir kǝlsimu ada ⱪilixni keqiktürmǝ».

8:5 Rim. 13:3

8:6-7 Top. 6:12

8:8 Ayup 14:5; Zǝb. 39:5-6

8:9 «Bularning ⱨǝmmisini kɵrüp qiⱪtim,... ularƣa ziyan yǝtküzidiƣan muxu waⱪitⱪa kɵngül ⱪoydum» — bu ayǝtning baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimisi: «Bularning ⱨǝmmisini kɵrüp qiⱪtim, xundaⱪla ⱪuyax astida ⱪilinƣan ⱨǝrbir ixⱪa kɵngül ⱪoydum; adǝmning adǝm üstigǝ ⱨoⱪuⱪ tutuxining ɵzigǝ ziyan yǝtküzidiƣan waⱪti bar» yaki «Bularning ⱨǝmmisini kɵrüp qiⱪtim, xundaⱪla ⱪuyax astida ⱪilinƣan ⱨǝrbir ixⱪa kɵngül ⱪoydum; adǝmning adǝm üstigǝ ⱨoⱪuⱪ tutuxining ularƣa (baxⱪa adǝmlǝrgǝ) ziyan yǝtküzidiƣan waⱪti bar».

8:10 «...xu xǝⱨǝr iqidǝ mahtilidu» — bǝzi ⱪǝdimki kɵqürülmiliridǝ: «mahtilidu» degǝnning ornida «untulidu» degǝn sɵz tepilidu. Biz alƣan nusha aldi-kǝyni sɵzlǝrgǝ baƣliⱪⱪu dǝymiz.

8:12 «Gunaⱨkar ... künlirini uzartsimu» — bǝzi gunaⱨkar mǝlum jǝⱨǝttin eytⱪanda, puli yaki baxⱪa amaliƣa tayinip, «künlirini uzartidu». Bu ǝⱨwal waⱪitliⱪ, ǝlwǝttǝ.

8:12 Zǝb. 37:7-12, 18-20; Pǝnd. 1:33; Yǝx. 3:10

8:13 «...uning künliri sayidǝk tezla ɵtüp, künliri uzartilmaydu» — yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «...u künlǝrni sayini uzartⱪandǝk uzartmaydu».

8:15 Top. 2:24; 3:12, 22; 5:18; 9:7

8:16-17 «kɵnglümni danaliⱪni wǝ yǝr yüzidǝ ⱪilinƣan ixlarni bilip yetix üqün ⱪoyƣanda... ǝmǝliyǝttǝ u uni bilip yǝtmǝydu» — oⱪurmǝnlǝr bu ikki ayǝtning birnǝqqǝ baxⱪa hil tǝrjimilirini uqritixi mumkin.