23
Jamaǝtning sapliⱪi
Kimki soⱪulux yaki kesilix tüpǝylidin ahta ⱪiliwetilgǝn bolsa, Pǝrwǝrdigarning jamaitigǝ kirmisun. «Pǝrwǝrdigarning jamaiti» — bu ibarǝ: birinqidin muⱪǝddǝs jay aldida bolsun yaki baxⱪa yǝrlǝrdǝ bolsun ibadǝt sorunlirini, xundaⱪla Pǝrwǝrdigar Israilƣa tapxurƣan ⱨeyt-bayramlarƣa ⱪatnixix imtiyazini kɵrsitidu; ikkinqidin, Israildiki toluⱪ ⱨoⱪuⱪluⱪ puⱪralar, yǝni ǝmǝldar, aⱪsaⱪallar yaki soraⱪqi bolalaydiƣanlarni kɵrsǝtsǝ kerǝk.
«...ahta bolup ⱪalƣan bolsa Pǝrwǝrdigarning ibadǝt jamaitigǝ kirǝlmǝs» — ⱪǝdimki zamanlarda butpǝrǝslǝr ɵz butliriƣa sadaⱪǝtlikini bildürüx üqün bǝzidǝ ɵz jinsiy ǝzalirini kesiwetǝtti.
Kimki ⱨaramdin tuƣulƣan bolsa Pǝrwǝrdigarning jamaitigǝ kirǝlmǝs; oninqi ǝwladiƣiqǝ mundaⱪlardin ⱨeqkim Pǝrwǝrdigarning jamaitigǝ kirmisun.
Ⱨeqbir Ammoniy wǝ ya ⱨeqbir Moabiy Pǝrwǝrdigarning jamaitigǝ kirmisun; oninqi ǝwladiƣiqǝ ulardin ⱨeqkim Pǝrwǝrdigarning jamaitigǝ ⱨǝrgiz kirmisun. Nǝⱨ. 13:1 Sǝwǝb xuki, silǝr Misirdin qiⱪⱪininglarda ular aldinglarƣa yemǝklik, su elip qiⱪmidi wǝ silǝrgǝ ziyankǝxlik ⱪilixⱪa silǝrni ⱪarƣisun dǝp, Aram-Naⱨaraimdiki Petorluⱪ Beorning oƣli Balaamni yallidi. «ular aldinglarƣa yemǝklik, su elip qiⱪmidi» — ibraniy tilida «ular aldinglarƣa nan, su elip qiⱪmidi».   Qɵl. 22-24 Lekin Pǝrwǝrdigar Hudayinglar bolsa Balaamning sɵzini anglimay, bǝlki silǝr üqün ⱪarƣixni bǝrikǝtkǝ aylanduruwǝtti; qünki Pǝrwǝrdigar Hudayinglar silǝrgǝ muⱨǝbbǝt baƣliƣan. Silǝr ⱨǝmmǝ künliringlarda Ammoniylar wǝ Moabiylarning aman-esǝnliki wǝ bǝhtini ⱨǝrgiz istimǝnglar.
Lekin Edomiylar ⱪerindixinglar bolƣaq, ularƣa nǝprǝt bilǝn ⱪarimanglar. Misirliⱪlarƣimu nǝprǝt bilǝn ⱪarimanglar, qünki silǝr ularning zeminida musapir bolup turƣanidinglar. Bularning üqinqi ǝwladidin tuƣulƣan balilar Pǝrwǝrdigarning ibadǝt jamaitigǝ kirsǝ bolidu.
 
Xǝhsiy taziliⱪ
Düxmǝnliringgǝ ⱪarxi jǝnggǝ qiⱪip qedir tiksǝng, ⱨǝrhil napakliⱪtin eⱨtiyat ⱪilƣin. 10 Əgǝr aranglarda keqisi birsi qüxidǝ Xǝytan atlap napak bolƣan bolsa, u qedirgaⱨdin qiⱪip kǝtsun; qedirgaⱨⱪa udulla kirmisun; «Xǝytan atlap» — biz muxu sɵzni tǝrjimimizdǝ ixlǝtkinimiz Xǝytanning bu ixⱪa mǝs’ul ikǝnlikini kɵrsǝtkinimiz yoⱪ. Oⱪurmǝnlǝr bu sɵzgǝ tonux bolƣanliⱪi üqün ixlǝttuⱪ, halas. 11 kǝqⱪurun kirgǝndǝ u suƣa qüxüp, kün patⱪanda qedirgaⱨƣa yenip kirsun.
12  Ⱨajitinglar üqün qedirgaⱨning sirtida bir jayinglar bolsun; tǝrǝtkǝ xu yǝrgǝ beringlar. 13 Saymanliring iqidǝ bir gürjǝk bolsun; sǝn sirtta tǝrǝtkǝ oltursang, uning bilǝn ɵrǝk kolap tǝritingni kɵmüwǝt. 14 Qünki Pǝrwǝrdigar Hudaying seni ⱪutⱪuzuxⱪa, düxmǝnliringni aldinglarƣa tapxuruxⱪa qedirgaⱨing otturisida yüridu; xunga sening qedirgaⱨing pak bolsun. Bolmisa U seningkidǝ birǝr paskiniliⱪ kɵrsǝ sǝndin ayrilip ketixi mumkin.
 
Ⱪullarƣa ⱪandaⱪ muamilǝ ⱪilix
15 Ɵz hojisidin ⱪeqip yeningƣa kǝlgǝn ⱪulni ɵz hojisiƣa tutup bǝrmigin. 16 U aranglarda silǝr bilǝn billǝ turup, ⱪaysi xǝⱨǝrning dǝrwazisi iqidǝ ⱪaysi yǝrni tallisa, xu yǝrdǝ tursun. Silǝr uningƣa zulum ⱪilmanglar.
17 Israilning ⱪizlirining arisida ⱨeqbir paⱨixǝ bolmisun, Israilning oƣullirining arisida ⱨeqbir paⱨixǝ ⱨǝzilǝk bolmisun. 18 Bir ⱪǝsǝmni bǝja kǝltürmǝk üqün Pǝrwǝrdigar Hudayinglarning ɵyigǝ paⱨixining pulini yaki ⱨǝzilǝkning pulini kǝltürmigin; qünki bu ikkisi Pǝrwǝrdigar Hudayingning aldida yirginqliktur. «ⱨǝzilǝk» — ibraniy tilida «it». Ayǝttǝ alaⱨidǝ kɵzdǝ tutulƣini butpǝrǝslik yolida paⱨixǝ bolup tenini satⱪuqilar.
 
Ɵsüm wǝ ⱪǝsǝmlǝr toƣruluⱪ
19 Silǝr ɵz ⱪerindixinglardin ɵsüm almanglar; pulning ɵsümi bolsun, axliⱪning ɵsümi bolsun yaki ⱨǝrⱪandaⱪ ɵsüm alƣudǝk baxⱪa nǝrsining ɵsümini alsanglar bolmaydu. Mis. 22:25; Law. 25:36; Nǝⱨ. 5:2-13; Luⱪa 6:34, 35 20 Əmma qǝtǝlliktin ɵsüm alsanglar bolidu, lekin ⱪerindixinglardin ⱨeq ɵsüm almanglar. Xundaⱪ ⱪilsanglar Pǝrwǝrdigar Hudayinglar silǝr uni igilǝxkǝ kiridiƣan zeminda, ⱪolliringlarning barliⱪ ǝmgikidǝ silǝrgǝ bǝrikǝt beridu.
21 Sǝn Pǝrwǝrdigar Hudaying aldida bir nǝrsini ataxⱪa ⱪǝsǝm ⱪilƣan bolsang, uningƣa ǝmǝl ⱪilixⱪa ⱨayal ⱪilma. Bolmisa, Pǝrwǝrdigar Hudaying uni sǝndin tǝlǝp ⱪilƣinida gunaⱨkar bolisǝn. Qɵl. 30:3 22 Lekin ǝgǝr sǝn bir nǝrsini ataxⱪa ⱪǝsǝm ⱪilmisang, u sanga ⱨeq gunaⱨ bolmaydu.
23 Aƣzingdin qiⱪⱪanƣa ǝmǝl ⱪilƣin; Pǝrwǝrdigar Hudayingƣa ⱪǝsǝm ⱪilip atiƣiningni, yǝni aƣzingning sɵzi boyiqǝ ihtiyariy ⱨǝdiyǝngni sunuxung kerǝk.
24 Sǝn ⱪoxnangning talliⱪiƣa kirsǝng haliƣiningqǝ yǝp toyun, ǝmma ⱪaqa-ⱪuqangƣa elip mangmiƣin.
25 Ⱪoxnangning pixⱪan ziraǝtlikigǝ kirsǝng, ⱪolung bilǝn ziraǝtning bexini üzüp alsang bolidu; ǝmma ⱪoxnangning ziraǝtlirigǝ orƣaⱪ salƣuqi bolma. Mat. 12:1
 
 

23:1 «Pǝrwǝrdigarning jamaiti» — bu ibarǝ: birinqidin muⱪǝddǝs jay aldida bolsun yaki baxⱪa yǝrlǝrdǝ bolsun ibadǝt sorunlirini, xundaⱪla Pǝrwǝrdigar Israilƣa tapxurƣan ⱨeyt-bayramlarƣa ⱪatnixix imtiyazini kɵrsitidu; ikkinqidin, Israildiki toluⱪ ⱨoⱪuⱪluⱪ puⱪralar, yǝni ǝmǝldar, aⱪsaⱪallar yaki soraⱪqi bolalaydiƣanlarni kɵrsǝtsǝ kerǝk. «...ahta bolup ⱪalƣan bolsa Pǝrwǝrdigarning ibadǝt jamaitigǝ kirǝlmǝs» — ⱪǝdimki zamanlarda butpǝrǝslǝr ɵz butliriƣa sadaⱪǝtlikini bildürüx üqün bǝzidǝ ɵz jinsiy ǝzalirini kesiwetǝtti.

23:3 Nǝⱨ. 13:1

23:4 «ular aldinglarƣa yemǝklik, su elip qiⱪmidi» — ibraniy tilida «ular aldinglarƣa nan, su elip qiⱪmidi».

23:4 Qɵl. 22-24

23:10 «Xǝytan atlap» — biz muxu sɵzni tǝrjimimizdǝ ixlǝtkinimiz Xǝytanning bu ixⱪa mǝs’ul ikǝnlikini kɵrsǝtkinimiz yoⱪ. Oⱪurmǝnlǝr bu sɵzgǝ tonux bolƣanliⱪi üqün ixlǝttuⱪ, halas.

23:18 «ⱨǝzilǝk» — ibraniy tilida «it». Ayǝttǝ alaⱨidǝ kɵzdǝ tutulƣini butpǝrǝslik yolida paⱨixǝ bolup tenini satⱪuqilar.

23:19 Mis. 22:25; Law. 25:36; Nǝⱨ. 5:2-13; Luⱪa 6:34, 35

23:21 Qɵl. 30:3

23:25 Mat. 12:1