2
Ⱪadǝx-barneadin Moabⱪa bolƣan sǝpǝr
Andin biz burulup, Pǝrwǝrdigar manga eytⱪandǝk Ⱪizil dengizƣa baridiƣan yol bilǝn sǝpǝrgǝ atlanduⱪ; biz nurƣun künlǝr Seir teƣi ǝtrapida aylinip yürduⱪ. Pǝrwǝrdigar manga sɵz ⱪilip: —
«Silǝrning muxu taƣni aylinip turƣan waⱪtinglar yetǝrlik boldi; ǝmdi ximal tǝrǝpkǝ burulunglar. Hǝlⱪⱪǝ: — Silǝr Seirda turuwatⱪan ⱪerindixinglar Əsawlarning qegrisidin ɵtidiƣan boldunglar; ular silǝrdin ⱪorⱪidu, xunga bǝk eⱨtiyat ⱪilip, ularƣa jǝng ⱪozƣimanglar; qünki mǝn silǝrgǝ ularning zeminidin ⱨǝtta tapanqiliⱪ yǝrnimu bǝrmǝymǝn; qünki Seir teƣini Əsawƣa miras ⱪilip bǝrdim. Yar. 36:8 Silǝr ularƣa pul tɵlǝp ozuⱪ-tülük setiwelinglar, pul tɵlǝp su setiwelinglar. «Silǝr ularƣa pul tɵlǝp...» —ibraniy tilida «Silǝr ularƣa kümüx tɵlǝp...». Qünki Pǝrwǝrdigar Hudayinglar ⱪolunglardiki barliⱪ ǝjirni bǝrikǝtlǝp kǝlgǝn; U silǝrning bu bipayan qɵl-bayawandin mengip ɵtüwatⱪininglarda ⱨǝmmini bildi; Pǝrwǝrdigar Hudayinglar bu ⱪiriⱪ yil silǝr bilǝn billǝ boldi; ⱨeq nǝrsidin kǝm bolmidinglar» — dedi. «...U silǝrning... ɵtüwatⱪininglarda ⱨǝmmini bildi»...» — muxu sɵz bǝlkim «U (Huda) silǝrdin hǝwǝr elip kǝldi» degǝn mǝnini ɵz iqigǝ alidu.
Xuning bilǝn biz Seirda turuwatⱪan ⱪerindaxlirimiz Əsawlarning zeminidin wǝ Arabaⱨ tüzlǝnglikidin, xundaⱪla Elat wǝ Ezion-Gǝbǝrdin ɵtüp, burulup Moabdiki qɵl-bayawan yoli bilǝn mangduⱪ. Pǝrwǝrdigar manga: «Moabiylarni awarǝ ⱪilmanglar yaki ularƣa jǝng ⱪozƣimanglar; qünki Mǝn ularning zeminini silǝrgǝ miras ⱪilip bǝrmǝymǝn; qünki Mǝn Ar xǝⱨǝr-zeminini Lutning ǝwladliriƣa miras ⱪilip bǝrdim» — dedi «Lutning ǝwladliri» — demǝk, Moabiylar wǝ Ammoniylar («Yar.» 19:30-38ni kɵrüng). 10 (Əmiylǝr ǝslidǝ xu yǝrdǝ turatti; ular Anakiylarƣa ohxax küqlük, sani kɵp, egiz boyluⱪ bir hǝlⱪ idi. 11 Ular Anakiylardǝk «gigantlar» dǝp ⱨesablinidu; lekin Moabiylar ularni «Əmiylǝr» dǝp ataydu. «Ular Anakiylardǝk «gigantlar» dǝp ⱨesablinidu» — ibraniy tilida «Rǝfayiylar» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. 12 Seirda ǝslidǝ Ⱨoriylar turatti; lekin Əsawlar Ⱨoriylarni zeminidin ⱨǝydiwetip, ularni yoⱪitip orniƣa olturaⱪlaxti — huddi Israillar Mǝnki Pǝrwǝrdigar ularƣa tǝⱪdim ⱪilƣan, ularning tǝwǝliki bolƣan zeminƣa ⱪilƣiniƣa ohxax).
13  Pǝrwǝrdigar: «Əmdi ⱨazir ornunglardin turup Zǝrǝd eⱪinidin ɵtünglar» dedi. Buni anglap biz Zǝrǝd eⱪinidin ɵttuⱪ.
14 Ⱪadǝx-Barneadin ayrilip Zǝrǝd eⱪinidin ɵtküqǝ bolƣan künlǝr ottuz sǝkkiz yil boldi; bu dǝl huddi Pǝrwǝrdigar ularƣa ⱪǝsǝm ⱪilƣinidǝk, u dǝwrdiki jǝngqilǝr bargaⱨtin pütünlǝy yoⱪitilƣuqǝ bolƣan ariliⱪtiki waⱪit idi. «Ⱪadǝx-Barneadin ayrilip Zǝrǝd eⱪinidin ɵtküqǝ bolƣan künlǝr ottuz sǝkkiz yil boldi...» — 1:34-39ni wǝ «Qɵl.» 14:26-34ni kɵrüng. Hudaning sɵzigǝ ixǝnmigǝn, yigirmǝ yaxtin axⱪan barliⱪ «jǝngqilǝr»ning ⱨǝmmisi («xu dǝwr»dǝ 20 yaxtin 60 yaxⱪiqǝ bolƣanlar) Huda wǝdǝ ⱪilƣan zeminni kɵrmǝy qɵl-bayawanda ɵlüp tügigǝnidi. 15 Dǝrwǝⱪǝ Pǝrwǝrdigarning ⱪoli ularni bargaⱨtin yoⱪitip tügǝtküqǝ ularni ⱨalak ⱪilixⱪa ⱪarxi qiⱪⱪanidi.
16 Wǝ xundaⱪ boldiki, xu jǝngqilǝr ɵlüp hǝlⱪ arisidin pütünlǝy tügigǝndin keyin, 17 Pǝrwǝrdigar manga sɵz ⱪilip: —
18 «Silǝr bügün Moabning, yǝni Arning qegrisidin ɵtisilǝr. 19 Xuning bilǝn silǝr Ammoniylarƣa yeⱪin kelisilǝr; ǝmma ularni awarǝ ⱪilmanglar yaki ularƣa jǝng ⱪozƣimanglar; qünki Mǝn Ammoniylarning zeminini silǝrgǝ miras ⱪilip bǝrmǝymǝn; qünki Mǝn uni Lutning ǝwladliriƣa miras ⱪilip bǝrdim» — dedi. «Lutning ǝwladliri» — demǝk, Moabiylar wǝ Ammoniylar («Yar.» 19:30-38ni kɵrüng).
20 (bu zeminmu «gigantlarning zemini» ⱨesablinidu; qünki ilgiri gigantlar xu yǝrdǝ turƣanidi; Ammoniylar ularni «Zamzumlar» dǝp ataydu. «gigantlarning zemini» — yaki «Rǝfayiylarning zemini». 21 Ular Anakiylarƣa ohxax küqlük, sani kɵp, egiz boyluⱪ bir hǝlⱪ idi. Pǝrwǝrdigar ularni Ammoniylarning aldida yoⱪitixi bilǝn Ammoniylar ularni zeminidin mǝⱨrum ⱪilip, ularning orniƣa olturaⱪlaxⱪanidi. 22 Pǝrwǝrdigar Seirda turƣan Əsawlar üqünmu ohxax ix ⱪildi, ularning aldidin Ⱨoriylarni yoⱪatti; xuning bilǝn Əsawlar ularni zeminidin mǝⱨrum ⱪilip, bügüngǝ ⱪǝdǝr ularning orniƣa olturaⱪlaxⱪanidi. 23 Wǝ Gaza xǝⱨirigiqǝ kǝnt-ⱪixlaⱪlarda olturaⱪlaxⱪan awwiylarni bolsa, Kaftordin qiⱪⱪan Kaftoriylar yoⱪitip, ularning orniƣa olturaⱪlaxti). «Gaza» — muxu yǝrdǝ Gaza «Azzaⱨ» deyilidu. «....kǝnt-ⱪixlaⱪlarda olturaⱪlaxⱪan awwiylarni bolsa, Kaftordin qiⱪⱪan Kaftoriylar yoⱪitip, ularning orniƣa olturaⱪlaxti» — Musa pǝyƣǝmbǝr nemixⱪa Israillarƣa bu tɵt yǝrdiki gigantlar (Əmiylar, Anakiylar, Ⱨoriylar wǝ Awwiylar)ni tilƣa alidu? Xübⱨisizki, u Israillarƣa: «Ⱪaranglar, Huda bu etiⱪadsiz hǝlⱪlǝr (Ammoniylar, Əsawlar ⱪatarliⱪ) aldida bu gigantlarni yoⱪatⱪan yǝrdǝ, silǝr Ⱪanaanƣa qiⱪip xu yǝrdǝ turuwatⱪan gigantlar bilǝn soⱪuxuxtin zadi nemixⱪa ⱪorⱪisilǝr?» dǝp riƣbǝtlǝndürmǝkqi bolidu.
Kaftor — Kret arali.
24 — «Əmdi ornunglardin ⱪozƣilinglar, sǝpiringlarƣa qiⱪinglar; Arnon dǝryasidin ɵtünglar; mana, Mǝn Ⱨǝxbonning padixaⱨi Amoriy Siⱨonni wǝ uning zemininimu ⱪolunglarƣa tapxurdum; ixni baxlanglar, zeminni igilǝxkǝ, uning bilǝn jǝng ⱪilixⱪa qiⱪinglar; 25 Mǝn bügündin baxlap silǝrning ⱪorⱪunqunglar wǝ wǝⱨxitinglarni pütkül asman astidiki hǝlⱪlǝr üstigǝ qüxürimǝn; ular silǝrning hǝwiringlarni anglap silǝrning tüpǝylinglardin titrǝp dǝkkǝ-dükkigǝ qüxidu».
 
Ⱨǝxbonning padixaⱨi Siⱨon mǝƣlup bolidu
26 Xu qaƣda mǝn Ⱨǝxbonning padixaⱨi Siⱨonƣa Kǝdǝmot qɵlidin ǝlqilǝrni ǝwǝtip, tinqliⱪ salimi yollap: — Qɵl. 21:21; Ⱨak. 11:19
27 «Bizning zeminingdin ɵtüximizgǝ yol ⱪoyƣaysǝn; ongƣa, solƣa burulmay, pǝⱪǝtla yoldin qiⱪmay mangimiz. Qɵl. 21:21,22 28 Sǝn manga ozuⱪ-tülükni pulƣa setip berisǝn, suni pulƣa setip berisǝn; biz pǝⱪǝtla piyadǝ mengip ɵtimiz, halas. 29 Seirda turuwatⱪan Əsawlar, Arda turuwatⱪan Moabiylar bizgǝ muamilǝ ⱪilƣandǝk sǝnmu biz Iordan dǝryasidin ɵtüp, Pǝrwǝrdigar Hudayimiz bizgǝ tǝⱪdim ⱪilidiƣan zeminƣa kirgüqǝ xundaⱪ muamilǝ ⱪilƣaysǝn» — dedim.
30 Lekin Ⱨǝxbonning padixaⱨi Siⱨonning bizning u yǝrdin ɵtüximizgǝ yol ⱪoyƣusi yoⱪ idi; qünki Pǝrwǝrdigar Hudayinglar uni silǝrning ⱪolunglarƣa tapxurux üqün uning roⱨ-ⱪǝlbini ⱪattiⱪ, kɵnglini jaⱨil ⱪiliwǝtkǝn (bügünki ǝⱨwal dǝrwǝⱪǝ xundaⱪ). 31 Pǝrwǝrdigar manga: «Mana, Mǝn aldinglarda Siⱨonni wǝ uning zeminini silǝrgǝ tapxuruxⱪa baxlidim; ixni baxlanglar, uning zeminini igilǝx üqün uni ixƣal ⱪilixⱪa kirixinglar» — dedi.
32 Siⱨon dǝrwǝⱪǝ ɵzi wǝ barliⱪ hǝlⱪi biz bilǝn ⱪarxilixix üqün jǝng ⱪilixⱪa Yaⱨazƣa qiⱪti. Qɵl. 21:23 33 Lekin Pǝrwǝrdigar Hudayimiz uni bizning aldimizda ⱪolimizƣa tapxurdi; biz uning ɵzini, oƣullirini wǝ barliⱪ hǝlⱪini urup mǝƣlup ⱪilduⱪ. Ⱪan. 29:6 34 Xu qaƣda biz uning barliⱪ xǝⱨǝrlirini ixƣal ⱪilip ularni pütünlǝy ⱨalak ⱪilduⱪ; ulardiki barliⱪ ǝrkǝk, ⱪiz-ayal wǝ balilarni birinimu ⱪoymay yoⱪattuⱪ; ulardin ⱨeqⱪaysisini tirik ⱪoymiduⱪ. «...biz uning barliⱪ xǝⱨǝrlirini ixƣal ⱪilip ularni pütünlǝy ⱨalak ⱪilduⱪ» — «ⱨalak ⱪilduⱪ» degǝn sɵzlǝr Hudaning buyruxi bilǝn mǝlum bir ǝl, xǝⱨǝr yaki ⱨǝrtürlük nǝrsini tǝltɵküs yoⱪitixni bildüridu. 35 Biz pǝⱪǝt ɵzlirimiz üqün qarwa mallirini wǝ ixƣal ⱪilƣan xǝⱨǝrlǝrdin olja ƣǝniymǝt alduⱪ.
36 Arnon dǝryasi boyidiki Aroǝrdin wǝ xu yǝrdiki jilƣidiki xǝⱨǝrdin tartip Gileadⱪiqǝ ⱨeqⱪandaⱪ xǝⱨǝr bizgǝ tǝng kelǝlmidi; Pǝrwǝrdigar Hudayimiz bizning aldimizda ⱨǝmmisini mǝƣlubiyǝtkǝ uqratti. «Arnon dǝryasi boyidiki Aroǝrdin wǝ xu yǝrdiki jilƣidiki xǝⱨǝrdin tartip...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Arnon dǝryasi boyidiki Aroǝr, yǝni jilƣidiki xǝⱨǝrdin tartip...». «ⱨeqⱪandaⱪ xǝⱨǝr bizgǝ tǝng kelǝlmidi» — yaki «bizgǝ nisbǝtǝn ⱨeq xǝⱨǝr sepili egiz kǝlmidi». 37 Ⱨalbuki, silǝr Ammoniylarning zeminiƣa, qegrisi bolƣan pütkül Yabbok wadisiƣa, taƣdiki xǝⱨǝrlǝrgǝ yaki Pǝrwǝrdigar Hudayimiz bizgǝ mǝn’i ⱪilƣan ⱨǝrⱪaysi yǝrgǝ yeⱪinlaxmidinglar.
 
 

2:5 Yar. 36:8

2:6 «Silǝr ularƣa pul tɵlǝp...» —ibraniy tilida «Silǝr ularƣa kümüx tɵlǝp...».

2:7 «...U silǝrning... ɵtüwatⱪininglarda ⱨǝmmini bildi»...» — muxu sɵz bǝlkim «U (Huda) silǝrdin hǝwǝr elip kǝldi» degǝn mǝnini ɵz iqigǝ alidu.

2:9 «Lutning ǝwladliri» — demǝk, Moabiylar wǝ Ammoniylar («Yar.» 19:30-38ni kɵrüng).

2:11 «Ular Anakiylardǝk «gigantlar» dǝp ⱨesablinidu» — ibraniy tilida «Rǝfayiylar» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.

2:14 «Ⱪadǝx-Barneadin ayrilip Zǝrǝd eⱪinidin ɵtküqǝ bolƣan künlǝr ottuz sǝkkiz yil boldi...» — 1:34-39ni wǝ «Qɵl.» 14:26-34ni kɵrüng. Hudaning sɵzigǝ ixǝnmigǝn, yigirmǝ yaxtin axⱪan barliⱪ «jǝngqilǝr»ning ⱨǝmmisi («xu dǝwr»dǝ 20 yaxtin 60 yaxⱪiqǝ bolƣanlar) Huda wǝdǝ ⱪilƣan zeminni kɵrmǝy qɵl-bayawanda ɵlüp tügigǝnidi.

2:19 «Lutning ǝwladliri» — demǝk, Moabiylar wǝ Ammoniylar («Yar.» 19:30-38ni kɵrüng).

2:20 «gigantlarning zemini» — yaki «Rǝfayiylarning zemini».

2:23 «Gaza» — muxu yǝrdǝ Gaza «Azzaⱨ» deyilidu. «....kǝnt-ⱪixlaⱪlarda olturaⱪlaxⱪan awwiylarni bolsa, Kaftordin qiⱪⱪan Kaftoriylar yoⱪitip, ularning orniƣa olturaⱪlaxti» — Musa pǝyƣǝmbǝr nemixⱪa Israillarƣa bu tɵt yǝrdiki gigantlar (Əmiylar, Anakiylar, Ⱨoriylar wǝ Awwiylar)ni tilƣa alidu? Xübⱨisizki, u Israillarƣa: «Ⱪaranglar, Huda bu etiⱪadsiz hǝlⱪlǝr (Ammoniylar, Əsawlar ⱪatarliⱪ) aldida bu gigantlarni yoⱪatⱪan yǝrdǝ, silǝr Ⱪanaanƣa qiⱪip xu yǝrdǝ turuwatⱪan gigantlar bilǝn soⱪuxuxtin zadi nemixⱪa ⱪorⱪisilǝr?» dǝp riƣbǝtlǝndürmǝkqi bolidu. Kaftor — Kret arali.

2:26 Qɵl. 21:21; Ⱨak. 11:19

2:27 Qɵl. 21:21,22

2:32 Qɵl. 21:23

2:33 Ⱪan. 29:6

2:34 «...biz uning barliⱪ xǝⱨǝrlirini ixƣal ⱪilip ularni pütünlǝy ⱨalak ⱪilduⱪ» — «ⱨalak ⱪilduⱪ» degǝn sɵzlǝr Hudaning buyruxi bilǝn mǝlum bir ǝl, xǝⱨǝr yaki ⱨǝrtürlük nǝrsini tǝltɵküs yoⱪitixni bildüridu.

2:36 «Arnon dǝryasi boyidiki Aroǝrdin wǝ xu yǝrdiki jilƣidiki xǝⱨǝrdin tartip...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Arnon dǝryasi boyidiki Aroǝr, yǝni jilƣidiki xǝⱨǝrdin tartip...». «ⱨeqⱪandaⱪ xǝⱨǝr bizgǝ tǝng kelǝlmidi» — yaki «bizgǝ nisbǝtǝn ⱨeq xǝⱨǝr sepili egiz kǝlmidi».