14
Abxalom Yerusalemƣa ⱪaytip kelidu
Əmdi Zǝruiyaning oƣli Yoab padixaⱨ ⱪǝlbining Abxalomƣa tǝlmüriwatⱪanliⱪini bayⱪidi. «...Yoab padixaⱨ ⱪǝlbining Abxalomƣa tǝlmüriwatⱪanliⱪini bayⱪidi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «...Yoab padixaⱨ ⱪǝlbining Abxalomƣa ɵq bolƣanliⱪini bayⱪidi». Biraⱪ Yoabning ixlǝtkǝn tǝdbiridin (2-23) ⱪariƣanda, bizning tǝrjimimizni xu ǝⱨwalƣa bǝkrǝk maslixidu, dǝp ⱪaraymiz. Xuning üqün Yoab Tǝkoaƣa adǝm ǝwǝtip u yǝrdin danixmǝn bir hotunni ǝkǝldürüp uningƣa: Sǝndin ɵtünǝy, ɵzüngni matǝm tutⱪan kixidǝk kɵrsitip ⱪariliⱪ kiyimi kiyip, ɵzüngni ǝtirlik may bilǝn yaƣlimay, bǝlki ɵzüngni ɵlgüqi üqün uzun waⱪit ⱨazidar bolƣan ayaldǝk ⱪilip «ɵzüngni ǝtirlik may bilǝn yaƣlimay,...» — ibraniy tilida «ɵzüngni ǝtirlik may bilǝn mǝsiⱨlimǝy,...». Kona zamanlarda ottura xǝrⱪtiki ǝllǝr arisida kixilǝrdǝ (ǝrlǝr wǝ ayallardimu) yüzlirini ǝtirlik may bilǝn sürüx aditi bar idi. Lekin matǝm tutⱪanlar ⱪayƣuni bildürüx üqün xundaⱪ ⱪilmaytti. Dawut padixaⱨning ⱪexiƣa berip uningƣa mundaⱪ degin, — dedi.
Xundaⱪ ⱪilip, Yoab demǝkqi bolƣanlirini u ayalƣa ɵgǝtti. Xuning bilǝn Tǝkoaliⱪ bu ayal padixaⱨning aldiƣa berip, tǝzim ⱪilip, bax urup: I padixaⱨim, meni ⱪutⱪuziwalƣayla, — dedi.
Padixaⱨ uningdin: Nemǝ dǝrding bar? dǝp soridi. U jawap berip: Mǝn dǝrwǝⱪǝ bir tul hotunmǝn! Erim ɵlüp kǝtti; Dedǝklirining ikki oƣli bar idi. Ikkisi etizliⱪta uruxup ⱪelip, ariƣa qüxidiƣan adǝm bolmiƣaqⱪa, biri yǝnǝ birini urup ɵltürüp ⱪoydi. Mana, ⱨazir pütün ɵydikilǝr dedǝklirigǝ ⱪarxi ⱪopup, inisini ɵltürginini bizgǝ tutup bǝrgin; inisining jenini elip, ⱪǝtl ⱪilƣini üqün biz janƣa jan alimiz. Xuning bilǝnmu miras alƣuqini yoⱪitimiz, dǝwatidu. Ular xundaⱪ ⱪilip yalƣuz ⱪalƣan qoƣumni ɵqürüp, erimgǝ nǝ nam nǝ yǝr yüzidǝ ǝwladmu ⱪaldurƣili ⱪoymaydu, — dedi.
Padixaⱨ ayalƣa: Ɵyünggǝ barƣin, mǝn ǝⱨwalƣa ⱪarap sǝn toƣruluⱪ ⱨɵküm qiⱪirimǝn, — dedi.
Tǝkoaliⱪ ayal padixaⱨⱪa: I, ƣojam padixaⱨ, bu ixta gunaⱨ bolsa, ⱨǝmmisi mening bilǝn atamning jǝmǝti üstidǝ bolsun, padixaⱨ wǝ uning tǝhti bilǝn munasiwǝtsiz bolsun, — dedi. «bu ixta gunaⱨ bolsa,...» — Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanun boyiqǝ, birsi baxⱪa birsini bikardin-bikar ɵltürgǝn bolsa, ɵltürülgüqining yeⱪin uruⱪ-tuƣⱪanlirining uning üqün ⱪisas elix ⱨoⱪuⱪi bar idi («Qɵl.» 35:9-34). Birsi birǝrsini tasadipiyliⱪtin ɵltürüp ⱪoysa, ɵltürgüqi kixi qǝtǝlgǝ yaki «panaⱨliⱪ xǝⱨiri»gǝ ⱪaqsa bolatti. Əmma muxu yǝrdǝ padixaⱨ xu ayalning tuƣⱪanlirining «ⱪisas elix»tin ibarǝt ⱪanunluⱪ ⱨoⱪuⱪini tosmaⱪqi bolidu. Keyin u xuni biliduki, ⱨǝmmǝ sɵzlǝr pǝⱪǝt bir tǝmsildur, halas.
10  Padixaⱨ: Birǝr kim sanga bu toƣruluⱪ gǝp ⱪilsa, uni mening ⱪeximƣa elip kǝlgin, u seni yǝnǝ awarǝ ⱪilmaydiƣan bolidu, — dedi.
11  Ayal jawab berip: Undaⱪta padixaⱨ Pǝrwǝrdigar Hudalirini yad ⱪilƣayla, ⱪanƣa ⱪan intiⱪam alƣuqilarning oƣlumni yoⱪatmasliⱪi üqün, ularning ⱨalak ⱪilixiƣa yol ⱪoymiƣayla, — dedi. Padixaⱨ: Pǝrwǝrdigarning ⱨayati bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki, Sening oƣlungning bir tal qeqi yǝrgǝ qüxmǝydu, — dedi. «padixaⱨ Pǝrwǝrdigar Hudalirini yad ⱪilƣayla...» — degǝnning mǝnisi bǝlkim «padixaⱨ Pǝrwǝrdigarning nami bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilƣayla...».
12  Lekin ayal: Dedǝkliri ƣojam padixaⱨⱪa yǝnǝ bir sɵzni degili ⱪoyƣayla, dewidi, u: Eytⱪin — dedi. 13  Ayal yǝnǝ mundaⱪ dedi: Əmdi sili nemixⱪa Hudaning hǝlⱪigǝ xuningƣa ohxax ziyanliⱪ bir ixni niyǝt ⱪildila? Padixaⱨ xu gepi bilǝn ɵzini gunaⱨkar ⱪilip bekitiwatidu, qünki u ɵzi paliƣan kixini ⱪayturup ǝkǝlmidi. 14  Dǝrwǝⱪǝ ⱨǝmmimiz qoⱪum ɵlüp, yǝrgǝ tɵkülgǝn, ⱪaytidin yiƣiwalƣili bolmaydiƣan sudǝk bolimiz. Lekin Huda adǝmning jenini elixⱪa ǝmǝs, bǝlki Ɵz palanƣinini Ɵzigǝ ⱪayturup ǝkilixkǝ ilaj ⱪilidu. «Huda... palanƣinini Ɵzigǝ ⱪayturup ǝkilixkǝ ilaj ⱪilidu» — ibraniy tilida: «Huda... Ɵzining paliƣinini Ɵzidin palandi ⱪaliwǝrmǝslikigǝ ilaj ⱪilidu» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.
15  Əmǝliyǝttǝ, mening ƣojam padixaⱨⱪa xu ix toƣrisidin sɵz ⱪilƣili keliximning sǝwǝbi, hǝlⱪ meni ⱪorⱪatti. Lekin dedǝkliri: Bu gǝpni padixaⱨⱪa eytay! Padixaⱨ bǝlkim ɵz qɵrisining iltimasini bǝja kǝltürǝr, degǝn oyda boldi. 16  Qünki padixaⱨ anglixi mumkin, qɵrisini ⱨǝm oƣlumni Hudaning mirasidin tǝng yoⱪatmaⱪqi bolƣan kixining ⱪolidin ⱪutⱪuzup ⱪalar. «Hudaning mirasi» — xübⱨisizki, tul hotun wǝ oƣliƣa (Hudaning birnǝqqǝ dǝwr ilgiri Israil hǝlⱪining ǝjdadliriƣa tapxurƣan kɵrsǝtmisigǝ asasǝn) («Yǝ.» 12:7 ⱪatarliⱪlar) miras ⱪalƣan zeminini kɵrsitidu. 17  Xunga dedǝkliri, ƣojam padixaⱨning sɵzi manga aramliⱪ berǝr, dǝp oylidim. Qünki ƣojam padixaⱨ Hudaning bir pǝrixtisidǝk yahxi-yamanni pǝrⱪ ǝtküqidur. Pǝrwǝrdigar Hudaliri sili bilǝn billǝ bolƣay!
18  Padixaⱨ ayalƣa jawab berip: Sǝndin ɵtünimǝnki, mǝn sǝndin sorimaⱪqi bolƣan ixni mǝndin yoxurmiƣaysǝn, dedi. Ayal: Ƣojam padixaⱨ sɵz ⱪilsila, dedi.
19  Padixaⱨ: Bu gǝpliringning ⱨǝmmisi Yoabning kɵrsǝtmisimu, ⱪandaⱪ? — dedi. Ayal jawab berip: I, ƣojam padixaⱨ, silining janliri bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilimǝnki, ƣojam padixaⱨ eytⱪanliri ongƣimu, solƣimu ⱪaymaydiƣan ⱨǝⱪiⱪǝttur. Dǝrwǝⱪǝ silining ⱪulliri Yoab manga xuni tapilap, bu sɵzlǝrni dedǝklirining aƣziƣa saldi. «Yoabning kɵrsǝtmisi» — ibraniy tilida: «Yoabning ⱪoli». «ƣojam padixaⱨ eytⱪanliri ongƣimu, solƣimu ⱪaymaydiƣan ⱨǝⱪiⱪǝttur» — ibraniy tilida «Birsi ƣojam padixaⱨ eytⱪanliridin ongƣimu, solƣimu burulsa, u ⱨǝⱪiⱪǝttǝ turmaydu». 20  Yoabning bundaⱪ ⱪilixi bu ixni ⱨǝl ⱪilix üqün idi. Ƣojamning danaliⱪi Hudaning bir pǝrixtisiningkidǝk ikǝn, zeminda yüz beriwatⱪan ⱨǝmmǝ ixlarni bilidikǝn, — dedi.
21  Xuning bilǝn padixaⱨ Yoabⱪa: Maⱪul! Mana, bu ixⱪa ijazǝt bǝrdim. Berip u yigit Abxalomni elip kǝlgin, dedi.
22  Yoab yǝrgǝ yiⱪilip bax urup, padixaⱨⱪa bǝht-bǝrikǝt tilidi. Andin Yoab: I ƣojam padixaⱨ, ɵz ⱪulungning tǝlipigǝ ijazǝt bǝrginingdin, ɵz ⱪulungning sening aldingda iltipat tapⱪinini bügün bildim, — dedi.
23  Andin Yoab ⱪozƣilip, Gǝxurƣa berip Abxalomni Yerusalemƣa elip kǝldi. 24  Əmma padixaⱨ: — U mening yüzümni kɵrmǝy, ɵz ɵyigǝ barsun, degǝnidi. Xunga Abxalom padixaⱨning yüzini kɵrmǝy, ɵz ɵyigǝ kǝtti.
25  Əmdi pütkül Israil tǝwǝsidǝ Abxalomdǝk qirayliⱪ dǝp mahtalƣan adǝm yoⱪ idi. Tapinidin tartip qoⱪⱪusiƣiqǝ uningda ⱨeq ǝyib yoⱪ idi. 26  Uning qeqini qüxürgǝndǝ (u ⱨǝr yilning ahirida qeqini qüxürǝtti; qeqi eƣirlixip kǝtkǝqkǝ, xunga uni qüxürǝtti), qeqini padixaⱨning «ɵlqǝm taraza»si bilǝn tartsa ikki yüz xǝkǝl qiⱪatti. «ikki yüz xǝkǝl» — 1.4 kilogram boluxi mumkin. 27  Abxalomdin üq oƣul wǝ Tamar isimlik bir ⱪiz tuƣuldi. Ⱪizi tolimu qirayliⱪ idi.
28  Abxalom padixaⱨning yüzini kɵrmǝy, Yerusalemda toptoƣra ikki yil toxⱪuqǝ turdi; 29  Abxalom Yoabⱪa adǝm mangdurup, ɵzini padixaⱨning ⱪexiƣa ǝwǝtixini ɵtündi, ǝmma u kǝlgili unimidi. Abxalom ikkinqi ⱪetim uning yeniƣa adǝm ǝwǝtti, lekin Yoab kelixni halimidi.
30  Xuning bilǝn Abxalom ɵz hizmǝtkarliriƣa: — Yoabning meningkigǝ yandax arpa teriⱪliⱪ bir parqǝ etizliⱪi bar. Berip uningƣa ot ⱪoyunglar, dǝp buyrudi. Xundaⱪ ⱪilip, Abxalomning hizmǝtkarliri Yoabning bu bir parqǝ etizliⱪiƣa ot ⱪoydi. 31  Andin Yoab ⱪozƣilip Abxalomning ɵyigǝ kirip uningdin: Nemixⱪa hizmǝtkarliring etizliⱪimƣa ot ⱪoydi! — dǝp soridi.
32  Abxalom Yoabⱪa jawab berip: Mana, mǝn sanga adǝm ǝwǝtip: Ⱪeximƣa kǝlsun, andin padixaⱨning ⱪexiƣa manga wakalitǝn barƣuzup uningƣa: Mǝn nemixⱪa Gǝxurdin yenip kǝlgǝndimǝn? U yǝrdǝ ⱪalsam, yahxi bolattikǝn, dǝp eytⱪuzmaⱪqi idim. Əmdi padixaⱨ bilǝn didarlaxsam dǝymǝn; mǝndǝ ⱪǝbiⱨlik bolsa, u meni ɵltürsun, — dedi.
33  Xuning bilǝn Yoab padixaⱨning ⱪexiƣa berip, uningƣa bu hǝwǝrni yǝtküzdi. Padixaⱨ Abxalomni qaⱪirdi; u padixaⱨning ⱪexiƣa kelip, padixaⱨning aldida tǝzim ⱪilip bax urdi; padixaⱨ Abxalomni sɵydi.
 
 

14:1 «...Yoab padixaⱨ ⱪǝlbining Abxalomƣa tǝlmüriwatⱪanliⱪini bayⱪidi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «...Yoab padixaⱨ ⱪǝlbining Abxalomƣa ɵq bolƣanliⱪini bayⱪidi». Biraⱪ Yoabning ixlǝtkǝn tǝdbiridin (2-23) ⱪariƣanda, bizning tǝrjimimizni xu ǝⱨwalƣa bǝkrǝk maslixidu, dǝp ⱪaraymiz.

14:2 «ɵzüngni ǝtirlik may bilǝn yaƣlimay,...» — ibraniy tilida «ɵzüngni ǝtirlik may bilǝn mǝsiⱨlimǝy,...». Kona zamanlarda ottura xǝrⱪtiki ǝllǝr arisida kixilǝrdǝ (ǝrlǝr wǝ ayallardimu) yüzlirini ǝtirlik may bilǝn sürüx aditi bar idi. Lekin matǝm tutⱪanlar ⱪayƣuni bildürüx üqün xundaⱪ ⱪilmaytti.

14:9 «bu ixta gunaⱨ bolsa,...» — Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanun boyiqǝ, birsi baxⱪa birsini bikardin-bikar ɵltürgǝn bolsa, ɵltürülgüqining yeⱪin uruⱪ-tuƣⱪanlirining uning üqün ⱪisas elix ⱨoⱪuⱪi bar idi («Qɵl.» 35:9-34). Birsi birǝrsini tasadipiyliⱪtin ɵltürüp ⱪoysa, ɵltürgüqi kixi qǝtǝlgǝ yaki «panaⱨliⱪ xǝⱨiri»gǝ ⱪaqsa bolatti. Əmma muxu yǝrdǝ padixaⱨ xu ayalning tuƣⱪanlirining «ⱪisas elix»tin ibarǝt ⱪanunluⱪ ⱨoⱪuⱪini tosmaⱪqi bolidu. Keyin u xuni biliduki, ⱨǝmmǝ sɵzlǝr pǝⱪǝt bir tǝmsildur, halas.

14:11 «padixaⱨ Pǝrwǝrdigar Hudalirini yad ⱪilƣayla...» — degǝnning mǝnisi bǝlkim «padixaⱨ Pǝrwǝrdigarning nami bilǝn ⱪǝsǝm ⱪilƣayla...».

14:14 «Huda... palanƣinini Ɵzigǝ ⱪayturup ǝkilixkǝ ilaj ⱪilidu» — ibraniy tilida: «Huda... Ɵzining paliƣinini Ɵzidin palandi ⱪaliwǝrmǝslikigǝ ilaj ⱪilidu» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.

14:16 «Hudaning mirasi» — xübⱨisizki, tul hotun wǝ oƣliƣa (Hudaning birnǝqqǝ dǝwr ilgiri Israil hǝlⱪining ǝjdadliriƣa tapxurƣan kɵrsǝtmisigǝ asasǝn) («Yǝ.» 12:7 ⱪatarliⱪlar) miras ⱪalƣan zeminini kɵrsitidu.

14:19 «Yoabning kɵrsǝtmisi» — ibraniy tilida: «Yoabning ⱪoli». «ƣojam padixaⱨ eytⱪanliri ongƣimu, solƣimu ⱪaymaydiƣan ⱨǝⱪiⱪǝttur» — ibraniy tilida «Birsi ƣojam padixaⱨ eytⱪanliridin ongƣimu, solƣimu burulsa, u ⱨǝⱪiⱪǝttǝ turmaydu».

14:26 «ikki yüz xǝkǝl» — 1.4 kilogram boluxi mumkin.