5
Dawut Israilƣa padixaⱨ boluxⱪa mǝsiⱨ ⱪilinidu
1Tar. 11:1-9; 14:1-17
Andin keyin Israilning barliⱪ ⱪǝbililiri Ⱨebronƣa Dawutning ⱪexiƣa kelip: Ⱪarisila, biz ɵzlirining ǝt-sɵngǝkliridurmiz! Burun Saul bizning üstimizdǝ sǝltǝnǝt ⱪilƣandimu Israil hǝlⱪigǝ jǝnggǝ qiⱪip-kirixkǝ yolbaxqi bolƣan ɵzliri idila; Pǝrwǝrdigar siligǝ: Sǝn Mening hǝlⱪim Israilning padiqisi bolup, ularni baⱪisǝn, Israilning ǝmiri bolisǝn, degǝnidi — dedi. «Israil hǝlⱪigǝ jǝnggǝ qiⱪip-kirixkǝ yolbaxqi bolƣan ɵzliri idila» — ibraniy tilida «Israilning qiⱪixida ⱨǝm kirixidǝ ularƣa baxliƣuqi idila» degǝnlik bilǝn ipadilinidu; muxu ibarǝ Israilning barliⱪ paaliyǝtlirinimu kɵrsitixi mumkin.   2Sam. 7:7; Zǝb. 78:70-72
Xuning bilǝn Israilning ⱨǝmmǝ aⱪsaⱪalliri Ⱨebronƣa padixaⱨning ⱪexiƣa kǝldi; Dawut padixaⱨ Ⱨebronda, Pǝrwǝrdigarning aldida ular bilǝn ǝⱨdǝ tüzüxti. Andin ular Dawutni Israilƣa padixaⱨ boluxⱪa mǝsiⱨ ⱪildi.
Dawut padixaⱨ bolƣanda ottuz yaxⱪa kirgǝn bolup, ⱪiriⱪ yil sǝltǝnǝt ⱪildi. U Ⱨebronda Yǝⱨudaning üstidǝ yǝttǝ yil altǝ ay sǝltǝnǝt ⱪilip, Yerusalemda pütkül Israil bilǝn Yǝⱨudaning üstidǝ ottuz üq yil sǝltǝnǝt ⱪildi. 2Sam. 2:11; 1Pad. 2:11; 1Tar. 3:4
Padixaⱨ ɵz adǝmliri bilǝn Yerusalemƣa qiⱪip, xu zeminda turƣan Yǝbusiylar bilǝn jǝng ⱪilƣili bardi. Ular Dawutⱪa: Sǝn bu yǝrgǝ kirǝlmǝysǝn, bǝlki ⱨǝtta korlar bilǝn aⱪsaⱪlar seni qekindüridu! — dedi. Qünki ular: «Dawut bu yǝrgǝ ⱪǝt’iy kirǝlmǝydu», dǝp oylaytti. «bǝlki ⱨǝtta korlar bilǝn aⱪsaⱪlar seni qekindüridu! — dedi. Qünki ular: «Dawut bu yǝrgǝ ⱪǝt’iy kirǝlmǝydu», dǝp oylaytti» — bu ikki jümlining baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «bǝlki sǝn korlar bilǝn aⱪsaⱪlarni ⱨǝydiwǝtmisǝng, bu yǝrgǝ kirǝlmǝysǝn, — dedi, Dawutni ⱨǝrgiz bu yǝrgǝ kirmǝydu, dǝp oylatti». Lekin Dawut Zion ⱪorƣinini aldi (bu yǝr Dawutning xǝⱨiri dǝp atilidu). «Zion ⱪorƣinini» — «Zion» Yerusalemning iqidiki egizlik bolup, xu yǝrgǝ daim ⱪorƣan selinip turatti. Keyin ibadǝthanimu Zionda ⱪurulƣan. Keyin «Zion» degǝn isim bǝzidǝ pütkül Yerusalem xǝⱨirigimu wǝ bǝzidǝ Israilning ɵzigimu wǝkillik bolƣan.
Dawut u küni: Kimki Yǝbusiylarni uray desǝ sünggüq bilǝn qiⱪixi kerǝk, andin u Dawut ⱪin-ⱪinidin ɵq kɵridiƣan bu kor, aⱪsaⱪlar bilǝn ⱨesablixalaydu, dedi. Xuning bilǝn «Ⱪorlar ya aⱪsaⱪlar ɵygǝ kirmisun» dǝydiƣan maⱪal pǝyda boldi. «Kimki Yǝbusiylarni uray desǝ, sünggüq bilǝn qiⱪixi kerǝk» — bu sirliⱪ sɵzning mǝnisi pǝⱪǝt yeⱪinda arheologlar tǝkxürüp tapⱪan tarihiy izlardin eniⱪlandi. Əslidǝ Yerusalem xǝⱨirining astida mǝhpiy bir su yoli bar idi; xǝⱨǝrdǝ bu su yoliƣa tutixidiƣan tik bir ⱪuduⱪ bar idi. Dawutning adǝmliri xu ⱪuduⱪtin yamixip qiⱪⱪan bolsa kerǝk. «korlar ya aⱪsaⱪlar ɵygǝ kirmisun» — bu sɵzning mǝnisi bǝlkim (1) ⱨeqⱪandaⱪ butpǝrǝs adǝmlǝrning (mǝsilǝn, Yǝbusiylarning) padixaⱨning ordisiƣa kirixigǝ ruhsǝt yoⱪ; (2) Dawut Yǝbusiylar tayanƣan ⱨǝrⱪandaⱪ butlar («kor wǝ aⱪsaⱪlar)ni ⱨǝrgiz ɵyigǝ kirixkǝ ruhsǝt ⱪilmaytti (demǝk, butlar «kor», «aⱪsaⱪ»lardǝk ⱨeqnemǝ ⱪilalmaydu). Bu sɵz korlar wǝ aⱪsaⱪlarning ɵzlirini kɵrsǝtmǝydu, qünki keyin aⱪsaⱪ bolƣan Mǝfiboxǝt ⱨǝrküni Dawut bilǝn ⱨǝmdastihan olturatti.   1Tar. 11:6
Xundaⱪ ⱪilip Dawut ⱪorƣanda turdi wǝ u yǝrni «Dawutning xǝⱨiri» dǝp atidi. Dawut xǝⱨǝrning ǝtrapiƣa Millodin tartip iq tǝrǝpkiqǝ imarǝt saldi. «Millodin tartip iq tǝrǝpkiqǝ imarǝt saldi» — «Millo»: «pǝlǝmpǝylik yǝr» degǝn mǝnidǝ boluxi mumkin. 10  Dawut barƣanseri ⱪudrǝt tapti; samawiy ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Huda Pǝrwǝrdigar uning bilǝn billǝ idi.
11  Turning padixaⱨi Ⱨiram Dawutning ⱪexiƣa ǝlqilǝrni ǝwǝtti wǝ ular bilǝn ⱪoxup, kedir yaƣaqliri, yaƣaqqilar wǝ taxqilarni ǝwǝtti; ular Dawut üqün bir orda yasap bǝrdi. 12  Dawut Pǝrwǝrdigarning ɵzini Israilƣa padixaⱨ tiklǝp, ɵz hǝlⱪi Israil üqün ɵzining padixaⱨliⱪini güllǝndürgǝnlikini bilip yǝtti.
13  Dawut Ⱨebrondin kǝlgǝndin keyin Yerusalemdin yǝnǝ ayallarni wǝ kenizǝklǝrni aldi; xuning bilǝn Dawutⱪa yǝnǝ kɵp oƣul-ⱪizlar tuƣuldi. 1Tar. 3:9; 14:3-7
14  Yerusalemda uningdin tuƣulƣanlarning isimliri mana mundaⱪ idi: Xammua, Xobab, Natan, Sulayman, 15  Ibⱨar, Elixua, Nǝfǝg, Yafiya, 16  Elixama, Eliada wǝ Elifǝlǝt.
 
Filistiyǝ bilǝn jǝng ⱪilix
17  Filistiylǝr Dawutning Israilƣa padixaⱨ boluxⱪa mǝsiⱨlǝnginini angliƣanda, ular ⱨǝmmisi Dawutni tutⱪili qiⱪti, Dawut buni anglapla, ⱪorƣanƣa qüxti.
18  Filistiylǝr kelip «Rǝfayim jilƣisi»da yeyilip turdi; «Rǝfayim jilƣisi» — Yerusalemƣa yeⱪin, Ⱨinnom jilƣisining jǝnubiy tǝripidǝ. 19  Dawut Pǝrwǝrdigardin yol sorap: Filistiylǝrgǝ ⱪarxi atlinaymu? Ularni ⱪolumƣa tapxurarsǝnmu? — dedi. Pǝrwǝrdigar Dawutⱪa: Qiⱪⱪin! Qünki, Mǝn Filistiylǝrni jǝzmǝn ⱪolungƣa tapxurimǝn — dedi.
20  U waⱪitta Dawut Baal-Pǝrazimƣa bardi. U yǝrdǝ Dawut ularni tarmar ⱪildi. U: — «Pǝrwǝrdigar mening aldimda düxmǝnlirim üstigǝ huddi kǝlkün yarni elip kǝtkǝndǝk bɵsüp kirdi» — dedi. Xuning bilǝn u yǝrni «Baal-Pǝrazim» dǝp atidi. «Baal-pǝrazim» — «bɵsüp qiⱪⱪuqilarning Rǝbbi» degǝn mǝnidǝ.   Yǝx. 28:21 21  Filistiylǝr u yǝrdǝ ɵz mǝbudlirini taxlap kǝtti; Dawut bilǝn adǝmliri ularni elip kǝtti.
22  Əmdi Filistiylǝr yǝnǝ qiⱪip «Rǝfayim jilƣisi»da yeyilip turdi.
23  Dawut Pǝrwǝrdigardin yol soridi. Pǝrwǝrdigar: Sǝn u yǝrgǝ qiⱪmay, bǝlki ularning kǝynidin aylinip ɵtüp üjmǝ dǝrǝhlirining udulidin ⱨujum ⱪilƣin — dedi, «üjmǝ dǝrǝhliri» — bu bizning ⱪiyasimiz. Ibraniy tilida «yiƣliƣuqi dǝrǝhlǝr». Zadi ⱪaysi dǝrǝh ikǝnliki bizgǝ namǝlum. Baxⱪa bir ⱪiyas «hinǝ dǝrǝhliri».
24  Xundaⱪ boliduki, sǝn üjmǝ dǝrǝhlikining üstidin ayaƣ tiwixini anglixing bilǝnla dǝrⱨal atlan; qünki xu tapta Pǝrwǝrdigar Filistiylǝrning ⱪoxuniƣa ⱨujumƣa qiⱪⱪan bolidu, — dedi.
25  Dawut Pǝrwǝrdigarning uningƣa ǝmr ⱪilƣinidǝk ⱪilip, Filistiylǝrni Gibeondin Gǝzǝrgiqǝ ⱪoƣlap ⱪirdi. «Gibeondin» — yaki «Gebadin».
 
 

5:2 «Israil hǝlⱪigǝ jǝnggǝ qiⱪip-kirixkǝ yolbaxqi bolƣan ɵzliri idila» — ibraniy tilida «Israilning qiⱪixida ⱨǝm kirixidǝ ularƣa baxliƣuqi idila» degǝnlik bilǝn ipadilinidu; muxu ibarǝ Israilning barliⱪ paaliyǝtlirinimu kɵrsitixi mumkin.

5:2 2Sam. 7:7; Zǝb. 78:70-72

5:5 2Sam. 2:11; 1Pad. 2:11; 1Tar. 3:4

5:6 «bǝlki ⱨǝtta korlar bilǝn aⱪsaⱪlar seni qekindüridu! — dedi. Qünki ular: «Dawut bu yǝrgǝ ⱪǝt’iy kirǝlmǝydu», dǝp oylaytti» — bu ikki jümlining baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «bǝlki sǝn korlar bilǝn aⱪsaⱪlarni ⱨǝydiwǝtmisǝng, bu yǝrgǝ kirǝlmǝysǝn, — dedi, Dawutni ⱨǝrgiz bu yǝrgǝ kirmǝydu, dǝp oylatti».

5:7 «Zion ⱪorƣinini» — «Zion» Yerusalemning iqidiki egizlik bolup, xu yǝrgǝ daim ⱪorƣan selinip turatti. Keyin ibadǝthanimu Zionda ⱪurulƣan. Keyin «Zion» degǝn isim bǝzidǝ pütkül Yerusalem xǝⱨirigimu wǝ bǝzidǝ Israilning ɵzigimu wǝkillik bolƣan.

5:8 «Kimki Yǝbusiylarni uray desǝ, sünggüq bilǝn qiⱪixi kerǝk» — bu sirliⱪ sɵzning mǝnisi pǝⱪǝt yeⱪinda arheologlar tǝkxürüp tapⱪan tarihiy izlardin eniⱪlandi. Əslidǝ Yerusalem xǝⱨirining astida mǝhpiy bir su yoli bar idi; xǝⱨǝrdǝ bu su yoliƣa tutixidiƣan tik bir ⱪuduⱪ bar idi. Dawutning adǝmliri xu ⱪuduⱪtin yamixip qiⱪⱪan bolsa kerǝk. «korlar ya aⱪsaⱪlar ɵygǝ kirmisun» — bu sɵzning mǝnisi bǝlkim (1) ⱨeqⱪandaⱪ butpǝrǝs adǝmlǝrning (mǝsilǝn, Yǝbusiylarning) padixaⱨning ordisiƣa kirixigǝ ruhsǝt yoⱪ; (2) Dawut Yǝbusiylar tayanƣan ⱨǝrⱪandaⱪ butlar («kor wǝ aⱪsaⱪlar)ni ⱨǝrgiz ɵyigǝ kirixkǝ ruhsǝt ⱪilmaytti (demǝk, butlar «kor», «aⱪsaⱪ»lardǝk ⱨeqnemǝ ⱪilalmaydu). Bu sɵz korlar wǝ aⱪsaⱪlarning ɵzlirini kɵrsǝtmǝydu, qünki keyin aⱪsaⱪ bolƣan Mǝfiboxǝt ⱨǝrküni Dawut bilǝn ⱨǝmdastihan olturatti.

5:8 1Tar. 11:6

5:9 «Millodin tartip iq tǝrǝpkiqǝ imarǝt saldi» — «Millo»: «pǝlǝmpǝylik yǝr» degǝn mǝnidǝ boluxi mumkin.

5:13 1Tar. 3:9; 14:3-7

5:18 «Rǝfayim jilƣisi» — Yerusalemƣa yeⱪin, Ⱨinnom jilƣisining jǝnubiy tǝripidǝ.

5:20 «Baal-pǝrazim» — «bɵsüp qiⱪⱪuqilarning Rǝbbi» degǝn mǝnidǝ.

5:20 Yǝx. 28:21

5:23 «üjmǝ dǝrǝhliri» — bu bizning ⱪiyasimiz. Ibraniy tilida «yiƣliƣuqi dǝrǝhlǝr». Zadi ⱪaysi dǝrǝh ikǝnliki bizgǝ namǝlum. Baxⱪa bir ⱪiyas «hinǝ dǝrǝhliri».

5:25 «Gibeondin» — yaki «Gebadin».