9
Pǝrwǝrdigar Sulaymanƣa wǝdǝ ⱨǝm agaⱨ beridu
2Tar. 7:11-22
Sulayman Pǝrwǝrdigarning ɵyi, padixaⱨ ordisi wǝ xundaⱪla ⱪuruxni arzu ⱪilƣan baxⱪa ⱪuruluxlarni kɵnglidikidǝk pütküzüp bolƣanda, 2Tar. 7:11 Pǝrwǝrdigar Sulaymanƣa Gibeonda kɵrüngǝndǝk ǝmdi ikkinqi ⱪetim uningƣa kɵründi. 1Pad. 3:5
Pǝrwǝrdigar uningƣa mundaⱪ dedi: — «Sǝn Mening aldimda ⱪilƣan dua wǝ iltijayingni anglidim; Mening namim uningda ǝbǝdgiqǝ ayan ⱪilinixi üqün, sǝn yasiƣan bu ɵyni Ɵzümgǝ muⱪǝddǝs ⱪildim. Mening kɵzlirim wǝ kɵnglüm xu yǝrdǝ ⱨǝmixǝ bolidu. Ⱪan. 12:11; 1Pad. 8:29 Sǝn bolsang, atang Dawutning aldimda mangƣinidǝk, sǝnmu sanga buyruƣinimning ⱨǝmmisigǝ muwapiⱪ ǝmǝl ⱪilix üqün, bǝlgilimilirim wǝ ⱨɵkümlirimni tutup, pak kɵngül wǝ durusluⱪ bilǝn aldimda mangsang, Mǝn ǝmdi atang Dawutⱪa: «Israilning tǝhtidǝ sanga ǝwladingdin olturuxⱪa bir zat kǝm bolmaydu» dǝp wǝdǝ ⱪilƣinimdǝk, Mǝn padixaⱨliⱪ tǝhtingni Israilning üstidǝ ǝbǝdgiqǝ mǝⱨkǝm ⱪilimǝn. 2Sam. 7:12, 16; 1Pad. 6:12; 2:4; 1Tar. 22:10; Zǝb. 89:28-29; 132:12 Lekin ɵzüng ya oƣulliring Manga ǝgixixtin waz keqip Mǝn aldinglarda ⱪoyƣan ǝmrlirim bilǝn bǝlgilimilirimni tutmay, bǝlki baxⱪa ilaⱨlarning ⱪulluⱪiƣa kirip ularƣa sǝjdǝ ⱪilsanglar, 2Sam. 7:14; Zǝb. 89:30-32 xu qaƣda Mǝn Israilni ularƣa tǝⱪdim ⱪilƣan zeminidin üzüp qiⱪirimǝn; wǝ Ɵz namimni kɵrsitixkǝ Ɵzümgǝ muⱪǝddǝs ⱪilƣan bu ɵyni nǝzirimdin taxlaymǝn wǝ Israil ⱨǝmmǝ hǝlⱪlǝr arisida sɵz-qɵqǝk wǝ tapa-tǝnining obyekti bolidu; Ⱪan. 28:37; Yǝr. 7:15 Bu ɵy gǝrqǝ ⱨazir kɵrkǝm kɵrünsimu, xu zamanda uningdin ɵtkǝnlǝrning ⱨǝmmisi zor ⱨǝyran ⱪelixip üxⱪirtip: «Pǝrwǝrdigar bu zeminƣa wǝ bu ɵygǝ nemixⱪa xundaⱪ ⱪildi?» dǝp soraydu. «bu ɵy gǝrqǝ ⱨazir kɵrkǝm kɵrünsimu,...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi (bǝzi kona tekistlǝrgǝ ǝgixip): «bu ɵy bir harabǝ bolidu,...»   Ⱪan. 29:23; 2Tar. 7:21; Yǝr. 22:8
Kixilǝr: — Qünki zemindiki hǝlⱪlǝr ɵz ata-bowilirini Misir zeminidin qiⱪarƣan Pǝrwǝrdigar Hudasini taxlap, ɵzlirini baxⱪa ilaⱨlarƣa baƣlap, ularƣa sǝjdǝ ⱪilip ⱪulluⱪida bolƣanliⱪi üqün, Pǝrwǝrdigar bu pütkül külpǝtni ularning bexiƣa qüxürüptu, dǝp jawab beridu.
 
Taxⱪi ixlar wǝ baxⱪa ⱪuruluxlar
2Tar. 8:1-18
10 Xundaⱪ boldiki, yigirmǝ yil ɵtüp, Sulayman u ikki ɵyni, yǝni Pǝrwǝrdigarning ɵyi bilǝn padixaⱨ ɵyini yasap bolƣandin keyin, 2Tar. 8:1 11  Turning padixaⱨi Ⱨiram Sulaymanƣa barliⱪ tǝlǝpliri boyiqǝ kedir dǝrǝhliri, arqa dǝrǝhliri wǝ altun tǝminligini üqün Sulayman padixaⱨ uningƣa Galiliyǝ ɵlkisidin yigirmǝ xǝⱨǝrni bǝrdi. 12  Ⱨiram Sulayman uningƣa bǝrgǝn xǝⱨǝrlǝrni kɵrüxkǝ Turdin qiⱪip kǝldi; lekin ular uningƣa ⱨeq yaⱪmidi. 13  U: — Ⱨǝy buradirim, sǝn muxu manga bǝrgining zadi ⱪandaⱪ xǝⱨǝrlǝr?! — dedi. U ularni «Kabulning yurti» dǝp atidi, wǝ ular bügünki küngiqǝ xundaⱪ atilidu. «Kabulning yurti» — «kabul» degǝnning mǝnisi bǝlkim «qǝklik» boluxi mumkin. Ibraniy tilida sɵzning aⱨangi «ǝrzimǝs»kǝ yeⱪin kelidu. 14  Ⱨiram bolsa padixaⱨⱪa bir yüz yigirmǝ talant altun ǝwǝtkǝnidi. «bir yüz yigirmǝ talant altun» — bir talant (altun) bǝlkim 27 kilogram idi. 120 talant 3240 kilogram; ⱨazirⱪi pulda bolsa (2008-yili) 100 milyon dollar bolidu.
 
15  Sulayman padixaⱨ Pǝrwǝrdigarning ɵyini, ɵz ɵyini, Milloni, Yerusalemning sepilini, Ⱨazorni, Mǝgiddoni wǝ Gǝzǝr xǝⱨǝrlirini yasax üqün ⱨaxarƣa tutⱪan ixligüqilǝrning ixliri mundaⱪ: — «Millo» — bǝlkim Yerusalemdiki egizlikkǝ jaylaxⱪan bir ⱪǝl’ǝ yaki istiⱨkam idi. 16  (Misirning padixaⱨi Pirǝwn qiⱪip Gǝzǝrgǝ ⱨujum ⱪilip elip, uni otta kɵydürüp, xǝⱨǝrdǝ turuwatⱪan Ⱪanaaniylarni ⱪirip, xǝⱨǝrni toy sowƣisi süpitidǝ Sulaymanning hotuni bolƣan ɵz ⱪiziƣa bǝrgǝnidi) 17  Sulayman Gǝzǝr bilǝn tɵwǝnki Bǝyt-Ⱨoronni bina ⱪildi; 18  u Baalat bilǝn ɵz zeminidiki qɵlgǝ jaylaxⱪan Tadmornimu yengidin yasidi, 2Tar. 8:6 19  xundaⱪla ɵzigǝ has ⱨǝmmǝ ambar xǝⱨǝrlirini, «jǝng ⱨarwisi xǝⱨǝrliri»ni, «atliⱪlar xǝⱨǝrliri»ni wǝ Yerusalemda, Liwanda wǝ ɵzi soraydiƣan barliⱪ zeminda haliƣinini bina ⱪildi.
20  Israillardin bolmiƣan Amoriylar, Ⱨittiylar, Pǝrizziylǝr, Ⱨiwiylar wǝ Yǝbusiylardin Israil zeminida ⱪelip ⱪalƣanlarning ⱨǝmmisini bolsa, 21  Sulayman bularni, yǝni Israillar pütünlǝy yoⱪitalmiƣan ǝllǝrning ⱪalduⱪ ǝwladlirini ⱪulluⱪ ⱨaxarƣa tutti. Ular bügünki küngiqǝ xundaⱪ bolup kǝldi. Israillar pütünlǝy yoⱪitalmiƣan ǝllǝrning ⱪalduⱪ ǝwladliri...» — bu ixlarning tarihi «Yǝxua pǝyƣǝmbǝr» degǝn ⱪismida pütülgǝn. Tǝwrattiki «Yǝxua»ni kɵrüng. Muxu ⱨaxarqilar 13:5-16dǝ hatirilǝngǝnlǝrdin baxⱪa ⱨaxarqilar bolsa kerǝk idi. «Ular (Ⱪanaaniylar ⱪatarliⱪlar) bügünki küngiqǝ xundaⱪ bolup kǝldi» — bu sɵz Israillar tehi ɵz wǝtinidǝ turƣan waⱪtida hatirilǝngǝn, ǝlwǝttǝ.
22  Lekin Sulayman Israillardin ⱨeqkimni ⱪul ⱪilmay, bǝlki ularni lǝxkǝr, hizmǝtkar, ⱨɵkümdar-ǝmǝldar, ⱨarwa bilǝn atliⱪlarning sǝrdarliri ⱪildi. Law. 25:39 23  Bulardin Sulaymanning ixlirini baxⱪuridiƣan, yǝni ixligüqilǝrning üstigǝ ⱪoyulƣan qong nazarǝtqilǝr bǝx yüz ǝllik idi.
24  Pirǝwnning ⱪizi Dawutning xǝⱨiridin kɵqüp Sulayman uning üqün yasiƣan ɵydǝ olturƣinida, u Millo ⱪǝl’ǝsini yasidi. 2Tar. 8:11 25  Sulayman Pǝrwǝrdigarƣa yasiƣan ⱪurbangaⱨda yilda üq ⱪetim kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪlar bilǝn inaⱪliⱪ ⱪurbanliⱪlirini sunatti wǝ Pǝrwǝrdigarning aldidiki huxbuygaⱨta huxbuy yaⱪatti. Xu tǝriⱪidǝ u ibadǝthanining ixlirini pütküzdi. «Xu tǝriⱪidǝ u ibadǝthanining ixlirini pütküzdi» — bu jümlining mǝnisi bǝlkim Sulayman ⱨeytlǝrni muxu ibadǝthanida ɵtkɵzüxliri bilǝn ⱨǝrbir baxⱪa «ibadǝt jayliri», bolupmu «yuⱪiri jaylar»ning inawǝtsizlikini kɵrsǝtti. Demǝk, xu qaƣdin baxlap Pǝrwǝrdigar ⱪurbanliⱪlarni ⱪobul ⱪilƣan jay pǝⱪǝt Yerusalemdiki ibadǝthanila idi.
26  Sulayman padixaⱨ Ezion-Gǝbǝrdǝ bir türküm kemilǝrni yasidi. U yǝr bolsa Edom zeminida, Ⱪizil dengiz boyidiki Elatning yenida idi. «Ⱪizil dengiz boyidiki Elat» — yaki «Ⱪizil dengiz boyidiki Elat» (ⱨazirⱪi nami «Elat»). 27  Ⱨiram ɵz hizmǝtkarliri, yǝni dengizqiliⱪni obdan bilidiƣan nǝqqǝ kemiqilǝrni Sulaymanning hizmǝtkarliriƣa ⱪoxulup kemilǝrdǝ ixlǝxkǝ ǝwǝtti. 28  Ular Ofirƣa berip, u yǝrdin tɵt yüz yigirmǝ talant altunni elip kelip, Sulayman padixaⱨⱪa apardi. «tɵt yüz yigirmǝ talant altun» — bir talant (altun) bǝlkim 27 kilogram idi. Undaⱪta 420 talant 11340 kilogram.
 
 

9:1 2Tar. 7:11

9:2 1Pad. 3:5

9:3 Ⱪan. 12:11; 1Pad. 8:29

9:5 2Sam. 7:12, 16; 1Pad. 6:12; 2:4; 1Tar. 22:10; Zǝb. 89:28-29; 132:12

9:6 2Sam. 7:14; Zǝb. 89:30-32

9:7 Ⱪan. 28:37; Yǝr. 7:15

9:8 «bu ɵy gǝrqǝ ⱨazir kɵrkǝm kɵrünsimu,...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi (bǝzi kona tekistlǝrgǝ ǝgixip): «bu ɵy bir harabǝ bolidu,...»

9:8 Ⱪan. 29:23; 2Tar. 7:21; Yǝr. 22:8

9:10 2Tar. 8:1

9:13 «Kabulning yurti» — «kabul» degǝnning mǝnisi bǝlkim «qǝklik» boluxi mumkin. Ibraniy tilida sɵzning aⱨangi «ǝrzimǝs»kǝ yeⱪin kelidu.

9:14 «bir yüz yigirmǝ talant altun» — bir talant (altun) bǝlkim 27 kilogram idi. 120 talant 3240 kilogram; ⱨazirⱪi pulda bolsa (2008-yili) 100 milyon dollar bolidu.

9:15 «Millo» — bǝlkim Yerusalemdiki egizlikkǝ jaylaxⱪan bir ⱪǝl’ǝ yaki istiⱨkam idi.

9:18 2Tar. 8:6

9:21 Israillar pütünlǝy yoⱪitalmiƣan ǝllǝrning ⱪalduⱪ ǝwladliri...» — bu ixlarning tarihi «Yǝxua pǝyƣǝmbǝr» degǝn ⱪismida pütülgǝn. Tǝwrattiki «Yǝxua»ni kɵrüng. Muxu ⱨaxarqilar 13:5-16dǝ hatirilǝngǝnlǝrdin baxⱪa ⱨaxarqilar bolsa kerǝk idi. «Ular (Ⱪanaaniylar ⱪatarliⱪlar) bügünki küngiqǝ xundaⱪ bolup kǝldi» — bu sɵz Israillar tehi ɵz wǝtinidǝ turƣan waⱪtida hatirilǝngǝn, ǝlwǝttǝ.

9:22 Law. 25:39

9:24 2Tar. 8:11

9:25 «Xu tǝriⱪidǝ u ibadǝthanining ixlirini pütküzdi» — bu jümlining mǝnisi bǝlkim Sulayman ⱨeytlǝrni muxu ibadǝthanida ɵtkɵzüxliri bilǝn ⱨǝrbir baxⱪa «ibadǝt jayliri», bolupmu «yuⱪiri jaylar»ning inawǝtsizlikini kɵrsǝtti. Demǝk, xu qaƣdin baxlap Pǝrwǝrdigar ⱪurbanliⱪlarni ⱪobul ⱪilƣan jay pǝⱪǝt Yerusalemdiki ibadǝthanila idi.

9:26 «Ⱪizil dengiz boyidiki Elat» — yaki «Ⱪizil dengiz boyidiki Elat» (ⱨazirⱪi nami «Elat»).

9:28 «tɵt yüz yigirmǝ talant altun» — bir talant (altun) bǝlkim 27 kilogram idi. Undaⱪta 420 talant 11340 kilogram.