1 Theghathegha umboiwo vama thɨko na e ghereiye amba Pero i ghenelolo ghenelolo regha. E gheneloloko tɨne va i ndeghathɨ e Walaghɨta Nael ghadidiye. 2 E mbaŋako iyako burumwaka umbopirɨ, ghanjitabo vondɨvondɨ na riwanji vunevune, thɨ raka voroma e walaghɨtako tɨne kaero thiya ghana nana gheko. 3 E ghereinji mbowo burumwaka umbopirɨva thɨ raka voro e walaghɨtako tɨne, ghanji tabo i nja na mbe ŋgaŋgainji eŋge. Thɨ raka mena na thɨ ndeghathɨ burumwakama vavanama evasiwanji e walaghɨtako ghadidiye. 4 Kaero burumwakama iya ŋgaŋgainjima eŋge thɨ ghanɨŋgiya burumwakama ghanjitaboma vondɨvondɨ. Amba Pero i thuweiru.

5 Injana mbowo i ghenava na tembe i ghenelolova. E tɨne i thuwe iyake: Wit siŋwepirɨ, ghanjiyamoyamo i thovuye moli na wokɨninji mbe regha eŋge. 6 Iyako e ghereiye wit siŋwepirɨ mbe thɨ thɨnɨ raŋgiyava — wakɨniye mbe nasiye na ndewendewe i mena e boimako i ŋambwa ndamwandamwaeko. 7 Witɨko wakɨniyeko nanasiye thɨ mbanɨvoŋguŋgiya witɨma ghanjitaboma i thovuye na siŋwe laghɨlaghɨye. Amba Pero i thuweiruva na e mbaŋako iyako i ghareghare me ghenelolo.

8 Ighɨviya Pero ghayamoyamo maa i warari mun. Kaero i variye utu weŋgiya thavala manɨyeto na rathimbathimba Ijipt e tɨne na thɨ raka menawe. Pero i utugiya le gheneloloma weŋgi, ko iyemaeŋge maa tembe reghava valɨkaiwae i vaghɨlewe.

9 Amba kiŋɨko ghawaenɨma gharavivatha i dage weya Pero iŋa, “Noroke ya renuwaŋakikiya lo tharɨ regha. 10 Va mbaŋa regha gharen i gaithɨ wanaime weiŋgu raŋambuŋambuma, iwaeŋge u bigi ruwoime e thiyo ghan ragatɨgatɨma lenji randeviva ele ŋgolo. 11 Gougou regha mbe thamaghewoko vara wo ghenelolo, na lama gheneloloko vambe tomethi ghanjirumwaru. 12 Amala regha tabwagha va ina gheko. Iye Hibru loloniye, ghanɨragatɨgatɨna lenji randeviva va le rakakaiwo. Va wo utugiyawa lama gheneloloko na i vaghɨla ghanjirumwaruko weime. 13 Bigibigiko wolaghɨye va i mboromboro ŋgoreiya va le varumwaruko weime. Ghino u vaŋgu njoghaŋgo e wo kaiwoko na wouko uŋa na thɨ kiten numwe na thɨ wovakwate riwae e umbwa.”

14 Pero i variya utu Josep kaiwae na mbema ghenji na nɨmanji eŋge vethɨ vaŋguraŋgiya e thiyoko tɨne. Ve kwe ghabathɨ na i njimbo kwama thovuye, kaero i wa ve ndeghathɨ Pero e marae.

15 Pero i dagewe iŋa, “Mendava ya ghenelola ghenelolo regha, na maa lolo regha i vaghɨle. Ko iyemaeŋge mendava ya loŋwevaidi ghen valɨkaiwan u vaghɨleŋgi ghenelolo ghanjirumwaru, iya kaiwae ma variye utu kaiwan.”

16 Josep i gonjoghawe iŋa, “Ghino maa valɨkaiwaŋgu ya vakatha, ko iyemaeŋge Loi ne i giya vaghɨle thovuye e ghen.”

17 Amba Pero i dagewe iŋa, “Elo gheneloloko tɨne va ya ndeghathɨ e walaghɨta Nael ghadidiye, 18 na e mbaŋako iyako burumwaka umbopirɨ, ghanjitabo vondɨvondɨ na riwanji vunevune, thɨ rakavoroma e walaghɨtako tɨne na thiya ghana nana gheko. 19 E ghereinji mbowo burumwaka umbopirɨva thɨ raka voroma e walaghɨtako tɨne, ghanjitabo i nja na mbe ŋgaŋgainji eŋge. Maa tembe mbaŋa reghava ya thuweŋgiya burumwaka ghanjiyamoyamo raitharɨ moli ŋgoreiyako Ijipt laghɨyeko e tɨne. 20 Burumwakama ŋgaŋgainjima eŋge thɨ ghanɨŋgiya burumwakama umbopirɨma iya ghanjitaboma vondɨvondɨ iya methɨ rakavorokaima. 21 Ko iyemaeŋge othembe thɨ ghanɨŋgiya vavanako ghanjitaboko mbe ŋgoreiye vara iyako. E ghereiye amba ya thuweiru.”

22 “Kaero ya gheneva. Na injana mbowo ya ghenelolova. E gheneloloko iyako ya thuwe wit siŋwepirɨ ghanjiyamoyamo i thovuye moli na wakɨninji mbe regha eŋge. 23 Iyako e ghereiye wit siŋwepirɨ mbowo thɨ thɨnɨ raŋgiyava — wakɨniye me nasiye na ndewendewe i mena e boimako i ŋambwa ndamwandamwaeko. 24 Witɨko wokɨninjiko nasiye thɨ mbanɨvoŋguŋgiya witɨma ghanjitaboma i thovuye na siŋwe laghɨlaghɨye. Ma utugiya weŋgiya thavala manɨyetoŋgi, ko iyemaeŋge maa tembe reghava valɨkaiwae i vamanjamanjalaŋa e ghino.”

25 Amba Josep i dage weya Pero iŋa, “Pero, len ghenelolona theghewona ghanjirumwaru mbe regha eŋge. Loi me vatomwe ghen budakai ne i vakatha. 26 Iya burumwakana umbopirɨna ghanjitabo vondɨvondɨ, iyana theghathegha umbopirɨ. Na iya witɨna siŋwe laghɨlaghɨyena na thɨ thovuyena tembe theghathegha umbopirɨva; na ghanjirumwaru mbe regha eŋge. 27 Iya burumwakana umbopirɨna na ŋgaŋgainjina eŋge na thɨ rakavoro muyaina na witɨna siŋwepirɨ wakɨninji mbe nasiye na uneune mbe nanasiye — iya ndewendewe i mena e boimako i ŋambu ndamwandamwaena — iyana theghathegha umbopirɨ ne vunuvu ghambaŋa.”

28 “Ŋgora kaero ma utuma e ghen. Loi kaero me vatomwe e ghen budakaiya ne i vakatha. 29 Theghathegha umbopirɨ e tɨne madi ne ghambaŋa Ijipt laghɨyeke e tɨne. 30 Ko iyemaeŋge ne e ghereiye theghathegha umbopirɨ vunuvu ghambaŋa. Madi ghatheghathegha nevole gharerenuwaŋa i ghawe gharɨgharɨ e nuwanji, kaiwae vunuvuko mbema ne i vakowana vara vanautumako laghɨye. 31 Madima ghambaŋa nevole thɨ renuwaŋa vaghalawe moli, kaiwae vunuvuko iya e ghereiyeko mbema ne i tharɨ moli vara. 32 Ghenelolona theghewo rɨghe kaiwae Loi nuwaiya hu ghareghare iyake ne i yomara, na ne i vakatha, maiya vara kenɨ.”

33 “Iya kaiwae e mbaŋake iyake, Kiŋ Pero, u tuthiya amala regha nuwae i goi na i thimba, na u vaŋgurawe i mbaroŋa Ijipt laghɨyeke. 34 Na tembe u tuthiŋgiva giyagiya vavanava na thɨ mbana wit weŋgiya gharɨgharɨ Ijipt laghɨyeke e tɨne mbaŋa madiko ghatheghathegha umbopirɨ e tɨnenji. Wone thɨ wabwi na wabwilima witɨko na thɨ mbana wabura weŋgiya gharɨgharɨko na thɨ mban ghaghathɨ. 35 Ne u giya giyagiyako ghanjimbaro na thɨ mbanɨ vatha ghanɨŋgako madiko e ghatheghathegha tɨnenji iya i menamenako. Ghen e idan thɨ vathe wit e ghanjiŋgoloŋgolo e ghembaghemba regha na regha tɨne na mbe maranjiwe vara. 36 Ghanɨŋgako iyako mbala i tabona thaŋwethaŋwe unmariye vanautumake kaiwae. Iyako ne ra vakaiwoŋa vunuvuko ghatheghathegha umbopirɨ e tɨne iya ne i ŋge Ijipt laghɨyeke. E kamwathɨke iyake amba ne ma bada i gaboŋgiya gharɨgharɨ.”

37 Renuwaŋako iyako ghathuwathuwa i thovuye weya Pero na le rakakaiwoko wolaghɨye. 38 Kaero Pero i vaitoŋgi iŋa, “Thare valɨkaiwae ne ra vaidiya lolo regha ŋgoreiya amalake iyake, iya Loi uneke inawe?”

39 Amba Pero i dage weya Josep iŋa, “Kaiwae Loi i vakathaŋge na u ghareghare iyake, maa tembe lolo reghava nuwae i goi na i thimba ŋgoreiya ghen. 40 Ne ya vaŋguraweŋge na u mbaroŋa lo vanautumake, na lo gharɨgharɨke wolaghɨye ne thɨ ghambugha len mbarona. Len mbarona le vurɨgheghe i mena mbe ghino eŋge e raberabeŋgu.”

41 Kaero Pero i dage weya Josep iŋa, “E mbaŋake iyake ya vaŋguraweŋge na u tabo gawana Ijipt laghɨyeke e tɨne.” 42 Pero i woraŋgiya nɨmae kikiye ghae ghamba mbaroko ghanono inawe, na i worawe Josep e nɨmae kikiye. I vanjimbo e kwama thovuye moli na i wokitho numwe ghae gol. 43 I yambigiya weya Josep le sariyot theghewoniye i thawe na kiŋɨko gharagatɨgatɨ thɨ raka viva e ghamwae na thɨ vakatha ghayavwatata na thɨŋa, “Hu kururuwe! Hu kururuwe!” Pero kaero i tuthiya Josep na iye i tabo gawana Ijipt laghɨyeko tɨne.

44 Amba Pero i dagewe iŋa, “Ghino Pero, Ijipt lenji kiŋ, ko iyemaeŋge maa lolo regha Ijipt e tɨne ne i vakatha bigi regha ma u vatomwewe.” 45 Pero i rena Ijipt idaniye, Sepanat Peniya, weya Josep na i vaŋgugiya Asenat weya amalaghɨniye na levo. Elako iyako Potipa yawarumbuye, iye ghemba On lenji ravowovowo. Josep i vaghɨliya Ijipt laghɨyeko.

46 Josep ghatheghathegha vama i wo ghweto mbaŋaniye i ru i kaiwo weya Pero, Ijipt lenji kiŋ. Kaiwo e tɨne i roiteta Pero na i vaghɨliya Ijipt laghɨyeko. 47 Madi ghatheghathegha umbopirɨ e tɨne thelauko ghanɨŋganiye i rau laghɨye moli. 48 Wolaghɨyeko iyako Josep i mbanɨ vathavatha na i vathe e ghembaghembako. E ghemba regha na regha tɨne i vathe ghanɨŋga e valɨvaŋgako iyako. 49 Witɨko va i laghɨye na i ghanagha moli maa valɨkaiwae Josep tembe i rɨghɨva ŋgoreiya kerakera e njighɨko ghadidiye.

50 Va e mbaŋako iyako na amba muyai vunuvuko ghatheghathegha thɨ mena, Josep le ŋgaŋga vama theghewo, thɨ ghambɨ weya Asenat, Potipa yawarumbuye iye On lenji ravowovowo. 51 Josep i rena nariye virɨviva idae Manase. Iŋa, “Kaiwae Loi i vakathaŋgo ya renuwaŋa vaghalawe wo vuyowoma wolaghɨye na bwebwe le bodaboda.” 52 Nariye theghewoniye i rena idae Ipɨreim, na iŋa, “Kaiwae Loi i vakathaŋgo ya ghambɨ e valɨvaŋga ya vaidiya vuyowowe.”

53 Madima ghatheghathegha umbopirɨma kaero iko vara iyake, 54 na vunuvuma ghatheghathegha umbopirɨ i worawe rɨghe, ŋgoreiya Josep va le utuutuma. Vunuvuko iyako vambe ve wova vanautuma vavana, ko iyemaeŋge Ijipt laghɨyeko e tɨne ghanɨŋga vambe inawe. 55 Mbaŋa Ijipt gharɨgharɨniye thɨ ghamɨnoa vunuvuko ghamɨna, vethɨ goyawaru weya Pero ghanɨŋga kaiwae. I variyeŋgi na thɨ raka weya Josep na vethɨ vakatha budakaiya ne i utuŋa weŋgi.

56 Mbaŋa vunuvuko kaero i laghɨye moli na i wo vanautumako laghɨye, Josep kaero i vughɨŋgiya ghanɨŋgama ghaŋgoloŋgolo na i vakuneŋa wit weŋgiya Ijipt gharɨgharɨniye, kaiwae vunuvuko vama i vurɨgheghe moli Ijipt laghɨyeko e tɨne. 57 Gharɨgharɨ vambe thɨ rakaraka menava e yambaneke laghɨye na thɨ vamodo wit weya Josep, kaiwae vunuvuko vambe i vurɨgheghe e valɨvaŋgake wolaghɨye.