1 Io, no tamat ta ira pris ga tiri Stiwen, “A tutuno kakarek di tangtange utam?”

2  Stt 11:31; 12:1Stiwen ga babalu horek: “Kaba tasigu ma mu ira nongtamat, mu hadade iou! Menalalie ta ing no hintubu dait, Abraham, ga hana ura kinkinis tuma Haran, no God na minamar ga hanawat ter tana tua Mesopotemia ma iga tange tana horek: 3  ‘Nu hana talur ira hinsaam ma no num taman ma nu hana utusu tano katano nong iou ni hamanis ie tam.’

4  Stt 11:31—12:5“Io, iga hana sukun no katano gar na Kaldia ma iga hana ura kinkinis tuma Haran. Ma namur ta ing no tamane Abraham gate mat, God ga hamaren ie mekaia Haran ukira ta ikin ra katano mu kis ter um tana. 5  Stt 12:7; 15:18; 17:8God pai gale ter tike katano kaiakira tana be na nuno tus. Pata bileng be tike katano dahine tus. Iesene God ga hasasalim be na ter ikin ra katano tana be na tinane leh ie, aie tikai ma ira nuno bulumenamur, sukmaal be iga pata ta natine Abraham ta ikinong ra pana bung. 6  Stt 15:13-14; KBk 12:40God ga tange tana horek: ‘Ira num bulumenamur di na kis na wasire tike katano paile nudi. Ma di na tultule kaia ma da haragawai ta di aihet na maar na tinohon. 7  KBk 3:12Iesene iou ni hapadano no huntunana so nong di na tultule tana ma namur di na sur sukun ikino katano ma di na lotu tupas iou kira ta ikin ra katano.’ 8  Stt 17:9-14; 21:4Io, God ga ter no kunubus ter tane Abraham tikai ma no tintalen na kut palatamainari nong i hakilang di naramon ta ikino kunubus. Namur iga mon tike natine Abraham, ne Aisak, ma ne Abraham ga kut no palatamaine a liman ma itul na bung namur ta ing di ga kaho ie. Io, Aisak ga hatawat Iakop, ma ne Iakop ga hatawat ira sangahul ma iruo na luaina hintubu dait.

9-10  Stt 28:1-3; 37:11; 39:1-3,21-23 Stt 41:37-44“Io, di ira luaina hintubu dait di ga suhurane no tasi di Iosep kinong di ga bala ngungut ter tana. Di ga suhurane ie be na tultule tua Isip sene be God ga harahut ie ma iga halangalanga ie ta ira nuno kaba ngunngutaan. Ma ne God ga haidane Iosep, kaie Parao, no king gar na Isip, igom laro tana ma iga nes kilam ie be a minaneswana ie. Io, no king ga bul Iosep be na lilie ta ira matanabar na Isip ma ina harbalaurai naramon tano ngasiana no king bileng.

11  Stt 41:54; 42:1-2“Io, di ga sam taburungan tua Isip ma kira bileng Kanan kaie a tamat na tirih ga hana tupas ira hintubu dait ma pa di gale haruat be di na silihe leh ta nian. 12  Be Iakop ga ser be iga mon nian tua Isip iga tule ira natine, ira hintubu dait ukutua. Ma ikinong no nudi luaina hinana ukaia. 13  Stt 45:1-4,16Tano nudi iruo na hinana u Isip Iosep ga hapalaine ira tesne be aie nesi, ma no king ga palai um tano huno tane Iosep. 14  Stt 45:9-11; 46:27Io, Iosep ga tula isa nianga utano tamana Iakop ma no nuno huno bakut be di na hanawat. A liman ma iruo na sangahul ma liman bakut di. 15  Stt 46:1-7; 49:33Io, Iakop ga hana utua Isip ma aie ma ira hintubu dait di gom mat kaia. 16  Stt 23:2-20; 33:19; Jos 24:32Di ga kap pukus habaling ira suru di u Sekem ma di ga hatur di tuma tano matana hot na midi nong Abraham gate kul leh ie ma ra ari barbarat mekatika tano huno tane Hemor tuma Sekem.

17  KBk 1:7“Be no pana bung ga hutate be God na gil hatutuno no nuno sinsalim iga gil ter ie tane Abraham, no winawas ta ira nudait matanabar tua Isip gate puar ter. 18 Io, tike mes na king nong pai gale nunure ta dahine tane Iosep ga harkurai um tua Isip. 19  KBk 1:11-22Iga manga hakale ira nudait matanabar ma iga haragawai ta ira hintubu dait ing iga sunang di be di na waak leise ira nudi not no sigar bulu waing di nage mat. 20  KBk 2:2Di ga kaho Moses ta ikino pana ma iga tike melmel na bulu tano ninanaas tane God. Ma di ga balaure ie tuma tano ngasia duhat tamana haruat ma aitul a teka. 21  KBk 2:3-10Ma be di ga bul hasur leise ie, no not no hinasik tane Parao ga halon hatamat ie hoke tike natine tus. 22 Di ga hausur ie ta ira minanes bakut gar na Isip ma iga tike tamat na turadi ta ira nuno nianga ma ira nuno tintalen.

23 “Be ing Moses ga aihet na sangahul na tinohon iga lik be na kol ira nuno matanabar na Israel. 24  KBk 2:11-15Iga nes tike Isip ga ububu tike Israel. Io, iga hana igom tur harahut no Israel ma iga ubu bing no Isip ura balbalu ing iga gil ter tano Israel. 25 Moses ga lik be ira nuno matanabar di na nes kilam be God ga tutur ma ie ura halangalanga di sukun ira Isip, ma iesene be pata balik. 26 Tano mes na bung Moses ga hana tupas airuo turadi na Israel dur ga haarubu. Ma iga walar dur be dur nage haramaraam baling ing iga tange be, ‘Ai! A hatatesne mon mur! Paile tahut be mur harubu baling ta mur.’

27 “Sene be nong ga ububu kinong tikenong ga sun leise ter Moses ma iga tange be, ‘Pata tikenong ga bul ugo be nu kure mir! 28  Ai! U ura ububu bing dak bileng iou hoke u ubu bing no Isip nabung?’ 29  KBk 2:21-22; 18:3-4Be Moses ga hadade hokakarek iga hilo utua Midian igom kis kaia hoke tike wasire. Ma iga mon ra iruo natine kaia.

30  KBk 3:1-4“Namur, be aihet na sangahul na tinohon gate sakit, tike angelo ga harapuasa ter tane Moses ta ira kalamena eh metuma tike not no ina dahe nong ga iaiaan tuma ra katano bia, hutate tano uladih Sinai. 31 Moses ga ngalabo ta ikin ra linge iga nes ie. Ma be iga hana hutate be inage nes timaan ie, iga hadade no ingana no Watong ga tange horek: 32  ‘Aiou no God ta ira hintubu mu, no God tane Abraham, Aisak, ma ne Iakop.’ Moses ga dader ma ra bunurut ma pai gale walar be na nanaas.

33 “Io, no Watong ga tange tana, ‘Kap leise ira pala lamas ta ira kakim kinong urah be no katano u tur ter tana, a halhaaliena pu ie. 34  Tutuno sakit, iou te nes ira hinaragawai ira nugu matanabar tua Isip di kahkahe. Iou te hadade ira nudi sunuah ma iou te hanasur ura halangalanga sukun di mekaia. Hana u ra, iou ni tule pukus ugo u Isip.’

35 “Ikin ra Moses iat mon nong ira matanabar na Israel di ga suro leise ie ma karek ra nianga: ‘Pata tikenong ga bul ugo be nuge harkurai.’ Iesene aie iat mon nong God ga tule ie be na harkurai ma ura halangalanga ise di mekaia. Ma no angelo nong ga harapuasa ter tana tuma tano not no ina dahe ga harahut ie. 36  KBk 7:3; 14:21; Nam 14:33Moses ga lie hasur ira matanabar sukun Isip ma iga gil ra dades na hakilang ma ra gingilaan na kinarup tua Isip, tua tano Tes Dardaraan, ma tuma tano katano bia i haruat ma ra aihet na sangahul na tinohon.

37 “Ma ikinong mon ra Moses nong ga tange ta ira matanabar na Israel be, ‘God na tule tike tangetus ho iou ma ina tike turadi mekaia tano numu huntunana tus.’ 38  KBk 19:3Moses aie nong ga kis tikai ma ira matanabar na Israel ing di ga kis hulungan ter tuma ra katano bia. Iga kis kaia tikai ma ira hintubu dait, dur ma no angelo nong ga ianga tana tuma tano uladih Sinai. Ma iga kap ira lilona nianga tane God ura terter ta dait. 39 Iesene ira hintubu dait di ga malok be di na taram ie. Di ga suro leise balik ie ma di ga sip be di na tapukus baling u Isip. 40  KBk 32:1Io, di ga tange tane Aron horek: ‘Pakile numem ta tador be na lie mem, kinong ikinong ra Moses nong ga lie hasur mem me Isip, mem paile nunure be aso ite hanawat ter tana!’ 41  KBk 32:2-6Ikinong no pana bung di ga gil tike palimpuo haruat ma ira not no bulumakau, di gom tun hartabar tupas ie ma di ga gil tike lukaro na pirpirlet utano linge di ga gil ie ma ra luma di. 42  Am 5:25-27Iesene God ga tur talur di ma iga waak leise ter di be di na lotu tupas ira tiding ruma ra mawe hoke di ga pakat tano buk ta ira tangetus horek:

44 “Io, tuma ra katano bia ira hintubu dait di ga mon no hala di ga gil ie ma ra mol. Ma ikino hala ga hamanis be God ga kis tikai ter ma di. Di ga gil ie hoke God ga tibe hamanis be da gil ie hobi, haruat ma no malalar ta nong Moses ga nes ie. 45  Jos 3:14-17Io, namur, ira hintubu dait di ga hatur kawase leh no hala na mol metuma ta ira tama di. Ma di ga kap tikane ie ma dong ing di tikai ma ne Iosua di ga umri laar leh no katano mekatika ta ira huntunana ing God ga bat leise ter di sukun ira hintubu dait. Ma no hala na mol ga kis kaia tuk ter tano pana bung tane Dawit. 46  2Sml 7:1-16Ma ne Dawit ga kilingane no harmarsai tane God ter tana ma iga saring God be na bala leh ie be inage gil tike hala utane God waing inage kiskis kaia, ikino God nong no huntunana tane Iakop ga lolotu tupas ie. 47  1Kng 6:1-38Iesene Solomon nong ga gil no hala ura ngasiane God.

48 “Ma iesene God nong i lie harsakit pai lale kiskis ta ira hala ing a turadi mon i gil. I hokakarek no tangetus i tange:

51  Ais 63:10“Mu ira ul pat! A kadado i pulus bat ira tinga mu! Ma ira talinga mu i tabanot ta ira nianga tane God! Hatikai mu la suksukuane no Halhaaliena Tanuo! Mu ngan iat mon hoke ira hintubu mu! 52-53  Matiu 23:31Iga mon tike tangetus be ira hintubu mu pa di gale haragawai tana? Pata! Di ga ubu bing bileng dong ing di git hininaawas nalalie utano hinanawat tano Takadoswana. Ma kakarek mu te harus leise ma mu te ubu bing ie, mu ing pa mu gale taram ira harkurai tane God mu ga kap ing ira angelo di ga ter hasur.”

54 Be ira kaunsil di ga hadade hokakarek, iga mis ira tinga di ma di ga ngangar ter tana. 55  Sam 110:1Ma iesene be Stiwen ga hung ter ma no Halhaaliena Tanuo ma iga nanaas utuma ra mawe igom nes no minamar tane God. Ma iga nes bileng Jisas ma iga tur ter tano kata na lumane God. 56  Kolose 3:1Ma ne Stiwen ga tange, “Mu nes! Aiou nes no mawe i tapapos ma Nong a Turadi ie i ruma i tur ter tano kata na lumane God.”

57 Io, di ga kup nalu ma di ga pom bat ira talinga di ma di bakut di gom hilor ie ma tike kapawena lilik mon. 58 Di ga rahi hasur ise ie tano taman ma di ga tur leh ura gulgulum ie ma ra hot. Ma dong ing di ga hadade no nuno nianga di ga bul ira tamat na kinasi di tano harbalaurai tike marawan a hinsana ne Sol.

59 Ing di ga gulgulum ie, Stiwen ga tato utuma nalu horek: “Watong Jisas, kap leh no tanuagu!” 60  Luk 23:34Iga saga bukunkek ma iga suah ma ra tamat na ingana, “Watong, waak u lik kawase ikin ra nudi sana tintalen ura hapadano di urie!” Iga tange ter hokakarek ma igom hana sukun ikin ra nilon.