SA QOSIPELI TE ZISU KARISITO SAPU KUBERIA
ZONE
Sa Vinabakala
Sa Qosipeli sapu kuberia e Zone koasa guguana e Zisu sapu sa Zinama toa holana te Tamasa, pu “Ta evaṉae na tie meke koa somanae koa gita.” Asa tugo sapu zama nia sa qosipeli hie, sapu guahe: “Ta kubere sa Inavoso Leana hie pude sarini pu tiroa si kaqu va hinokaria sapu e Zisu si sa Karisito, sapu ele tava tatarana, na Tuna Tamasa, meke pa korapadi rina dia rinaṉeraṉe koa Sa si kaqu vagia rini sa tinoa hola.” (20:31)
Pa pinodalaena sa qosipeli si ta tozi sapu e Zisu mo sa Zinama toana, meke beto sapu gua asa si ta vivinei sari na tinavete variva magasadi te Zisu pu vata dogoro nia sapu e Zisu mo sa Karisito tava tatarana, na Tuna Tamasa. Beto sari na tinavete variva magasadi si luli mae sari na vivinei pu vata dogoro nia sa guguana e Zisu sapu boka dogoria gita koari Nana tinavete variva magasadi. Meke koari na vivinei hire si hoke ta tozi gua tugo sapu va hinokaria ri kaiqa tie se Zisu meke lulia rini si Asa, ba ari kaiqa pule si va karia meke korodia va hinokaria si Asa. Soku ginugua saripu evaṉi Zisu meke sapu ta evaṉa koa Sa meke koari Nana disaepeli pa boṉina sapu ta qorae si Asa si ta tozi va bakala koari na hinia 13-17. Ta tozi tugo koa rini sa Nana zinama vina namanama, na vina ṉiṉira koa rini koasa rane arilaena koasa Nana minate pa korosi. Koari na hinia vina betobeto si ta tozi sa tinuqe vagina, sa pinituna, sa Nana minate pa korosi, sa Nana tinuru pule, meke sari Nana vinura koari Nana disaepeli pa mudina sa Nana tinuru pule pa minate.
Sa vivineina sa barikaleqe barabaratana pa (8:1-11), si ta pusi veko guahe [ ] pa kinubekubere, sina pa soku kinubekubere koadi meke sokudi rina tie ililiri kekenu si lopu kuberia si asa, ba ari kaiqa si kuberia si asa koari na votiki vasidi.
Zama nia e Zone sa vinariponi tinoa hola sapu mae guana koe Karisito, sa vinariponi sapu podalae kamahire, meke ta poni koarini pu va hinokaria meke lulia se Zisu sapu sa siraṉa na hinokara meke na tinoa. Keke ṉati ginugua koasa Qosipeli sapu kuberia e Zone si na vina balabalana sa guguana e Zisu koari na tiṉitoṉa pu hoke ta dogoro doduru rane pa tinoa tana tie: guana kolo, palava, kalalasa, na sepati meke sari nana sipi, sa huda vaeni meke sari na vuana.
Sari na Ṉati Pinaqapaqahana sa Buka
Sa zinama kekenu. Hinia 1:1-18
Zone Papitaiso meke sari na disaepeli te Zisu. Hinia 1:19-51
Sari na tinavete pu evaṉi Zisu koari na kobi tinoni. Hinia 2:1 kamo hinia 12:50
Sari na rane vina betobeto pa Zerusalema meke pa vasidi tatadi. Hinia 13:1 kamo hinia 19:42
Sa tinuru pule meke sari na vinura tanisa Baṉara. Hinia 20:1-31
Vinabetona: keke Nana vinura pule pa Qaleli. Hinia 21:1-25
1
Sa Zinama Tinoa
1 Pa pinodalaena tu sipu lopu ele ta tavete sa kasia popoa si ele koa Nana tu sa Zinama, meke koa somanae koe Tamasa sa Zinama, meke sa Zinama si na Tamasa. 2 Pa pinodalaena hokara si ele koa nana tu koe Tamasa sa Zinama. 3 Taveti Tamasa koa Sa sari doduru likakalae, meke lopu keke koari doduru tiṉitoṉa, si lopu somana tavetia Sa. 4 Koa koa Sa sa tinoa meke sa tinoa asa si va kalalasadi sari doduru tie. 5 Meke pelara vura pa hinuporo sa kalalasa hie, meke lopu hite boka va matea sa hinuporo si Asa.
6 Ta garunu koe Tamasa si keke tie, sa pozana sa si e Zone Papitaiso.* Mt 3:1; Mk 1:4; Lk 3:1-2 7 Mae tozia sa koari na tie sa guguana sa kalalasa hie, pude arini pu avosia sa inavosona Sa si madi va hinokaria. 8 Lopu na asa sa kalalasa, ba sapu mae nia sa si pude tozia mo sa guguana sa kalalasa hie. 9 Sa kalalasa hinokara, sapu va kalalasi sari doduru tie si korapa mae koasa kasia popoa.
10 Koa Nana si Asa pa kasia popoa, meke ta tavete koa Sa sa kasia popoa, ba lopu gilania rina tie si Asa. 11 Meke mae tugo koasa Nana popoa soti si Asa, ba lopu va kamoa rina turaṉana. 12 Ba arini pu va kamoa si Asa, arini pu va hinokaria sa Pozana Sa, si poni ni Sa sa ṉiniraṉira pude ta evaṉae na koburu te Tamasa si arini. 13 Lopu podo pa ginugua masa na ehara, na vina nonoga pa tini, babe pa hiniva tana tie si arini; ba pa hiniva mo te Tamasa si vata evaṉa ni Sa pude na koburu Tanisa si arini.
14 Meke sa Zinama si ta evaṉae na tie toana, meke koa somanae koa gita meke dogoria gita sa Nana tinoa tinamasa sapu koa ia na tataru variharupi meke na hinokara. Asa sa tinoa tinamasa sapu vagia sa Tuna ekei koasa Tamana.
15 Zama nia Zone si Asa meke velavela vura se Zone meke zama, “Hiera sa tie sapu tozia rau guguana visoroihe, meke zama guahe si rau, ‘Sa tie sapu kaqu luli mudi mae koa rau si arilaena hola nau Sa si rau, sina lopu ele podo tu rau, ba ele koa Nana tu si Asa,’ ” gua si asa. 16 Koasa Nana tataru variharupi sapu siṉi luluapae, si vagi vari luli minana si gita doduru. 17 Ponini gita Tamasa sa Tinarae koe Mosese, ba sa tataru variharupi meke sa hinokara si mae gua koe Zisu Karisito. 18 Loke tie si ele dogoria sa Tamasa. Ba sa Tuna Tamasa sapu sa Tuna ekei pu koa kapae koasa Tamana, si vata gilana valeana nia sa Tamasa koa gita.
Sa Inavoso te Zone Papitaiso
(Matiu 3:1-12; Maka 1:1-18; Luke 3:1-18)
19 Ta garunu koari na koimata tadi na tie Ziu pa Zerusalema, sari kaiqa hiama d na Livaeti d pude la koe Zone, meke nanasia sapu esei si asa, gua.
20 Ba lopu tomea Zone si keketoṉa, ba tozi va bakala valeana nia sa, “Lopu sa Karisito d si rau,” gua si asa.
21 Ke nanasa pulea pule rini si asa, “Esei tu si agoi? E Ilaiza tu?” “Lokari lopu asa si arau,” gua se Zone. “Sa poropita d tu sapu ta korotae mae gua koe Mosese si agoi?” Nanasa guni pulea tugo rini si asa. “Lokari,” olaṉa pule gua tugo si asa.* Mal 4:5; Diut 18:15,18
22 “Ego, tozini gami sapu esei zoṉazoṉa tugo si agoi, pude mami la tozi ni sarini pu garunu gami si gami. Ke esei tugo guni pule nigo si agoi?” gua si arini.
23 Meke olaṉa la i Zone si arini, “Arau tugo si asa sapu tozia sa poropita Aisea, sapu guahe:
‘Keke tie si korapa tarae velavela guahe pa soloso qega:
Mi va nama nia sa siraṉa tanisa Baṉara,’ ” gua.* Ais 40:3
24 Kaiqa rina Parese d pu somana koarini pu ta garunudi, 25 si mae nanasa pulea pule se Zone, “Be lopu sa Karisito babe e Ilaiza, babe sa poropita sapu tozia Mosese si agoi, si na vegua ke papitaiso d tie tu si goi?” gua si arini.
26 Ba olaṉa la se Zone, “Hinokara, na kolo mo si papitaiso nia tie rau, ba koa nana koa gamu sana si keke tie sapu arilaena hola nau, asa sapu lopu gilania gamu. 27 Asa sa tie sapu korapa luli mudi mae koa rau, ba lopu garoqu rau pude rupahi sari Nana sadolo,” gua se Zone.
28 Arini si ta evaṉa pa Betani, pa kali gasa rimata koasa Ovuku Zodani, vasina pu papitaiso d tie sa.
Sa Lami te Tamasa
29 Pa koivugona si dogoria Zone se Zisu, korapa ene mae koa sa, meke zama si asa, “Dotu sa Lami d te Tamasa korapa maehe; Asa sa tie sapu kaqu vulasa pani sari na sinea tadi na tie pa kasia popoa. 30 Meke Asa sa tie sapu zama gunia rau he, ‘Keke tie si korapa luli mudi mae koa rau, sapu arilaena hola nau si rau, sina ele koa nana tu si Asa sipu lopu ele podo si rau!’ 31 Arau ba lopu gilania, sapu esei si Asa, ba na mae variva papitaiso kolo mo si rau, pude vata gilana nia mo si Asa koari na tinoni pa Izireli,” gua se Zone.
32 Meke hie gua sapu helahelae vura nia e Zone, “Dogoria rau sa Maqomaqo Hope sapu gore mae, guana baruku pa Maṉauru meke hake koa Sa.” 33 “Arau ba lopu ele gilana valeania sapu Asa zoṉa tugo si Asa, ba sa Tamasa pu garunau pude papitaiso tie pa kolo, Asa zama au, ‘Kote dogoria goi gorena mae sa Maqomaqo Hope, meke hake koa sa tie, sapu kote papitaiso nia koari na tie sa Maqomaqo Hope,’ gua si Asa. 34 Ele dogoro soti mataqu, ke helahelae nia rau kamahire sapu Asa tugo sa Tuna Tamasa,” gua se Zone.
Sari Disaepeli Kekenu te Zisu
35 Meke pa koivugona, sipu korapa turu pule nana vasina se Zone meke sari karua nana disaepeli, 36 si dogoria sa se Zisu korapa ene hola gua vasina, ke zama si asa, “Dotu sa Lami te Tamasa!” guni sa.
37 Totoso avosia ri karua disaepeli gua sapu zama nia sa, si lulia mo ri kara se Zisu. 38 Meke liṉana se Zisu meke dogori Sa korapa luli koa Sa si arini, ke nanasi Sa, “Na sa si hiva nia gamu?”
Meke olaṉa la si arini, “Rabae d, pavei koa si goi?” (Sa ginuana Rabae si na titisa te Tamasa.)
39 Meke olaṉa se Zisu, “Mae luli Au, mamu dogoria,” gua si Asa. Ke lulia rini si Asa, meke dogoria rini sa vetu vasina sapu koa ia Sa. Na tata made koloko veluvelu sa totoso hie, ke koa koa Sa si arini osolae kamoa boṉi.
40 Keke ri kara sapu avosona sa zinama te Zone meke luli koe Zisu si e Aduru, sa tasina e Saimone Pita. 41 Meke tuturei la dogoria sa se Saimone sa tasina, meke zama ia sa si asa, “Tio, ele dogoria gami sa Mesaea,” gua si asa. Sa ginuana sa Mesaea si e Karisito, gua.
42 Meke turaṉa la nia sa koe Zisu se Saimone. Ke sipu dogoria Zisu si asa, si zama ia Sa, “Agoi se Saimone, sa tuna e Zone, ba kamahire si kaqu ta pozae Sipasi si goi,” gua si Asa. Kekeṉoṉo ginuadi sari pozapoza Pita meke Sipasi, sa ginuadi si na patu.
Tioki Zisu sari Pilipi meke Nataniela
43 Pa koivugona si hiva la pa Qaleli se Zisu, meke hata ia Sa se Pilipi meke sipu dogoria Sa, si zama la ia Sa, “Mae luli Au!” gua si Asa. 44 Na tie pa Betiseda se Pilipi, meke gua tugo sari Aduru e Pita. 45 Meke la tutuvia Pilipi se Nataniela meke tozi nia sa si asa, “Ele dogoria gami si Asa sapu tozia Mosese koasa Tinarae, meke sari na poropita ba gua tugo, Asa se Zisu pa Nazareti sa tuna e Zosepa,” gua si asa.
46 Ke nanasa la ia Nataniela se Pilipi, “Tio, boka vura mae pa Nazareti si keke tiṉitoṉa arilaena gua asa?” Meke olaṉa la se Pilipi, “Mae ba goi mamu dogoria,” gua si asa.
47 Meke totoso dogoria Zisu se Nataniela sapu korapa mae, si zama nia Zisu, “Hiera sa tie Izireli hinokara; sapu loke nana kinohakoha la pa tie!” gua si Asa.
48 Ke nanasa la ia Nataniela si Asa, “Vegua meke boka gilanau tu Goi si rau?” gua si asa.
Meke olaṉa la ia Zisu si asa, “Ele dogorigo tu Rau sipu korapa habotu goi pa kauru huda piqi, totoso lopu ele tiokigo tu e Pilipi,” gua si Asa.
49 Meke olaṉa la ia Nataniela si Asa, “Titisa, uve Agoi tugo sa Tuna Tamasa, na Baṉara tadi na tie Izireli!” gua si asa.
50 Meke zama se Zisu, “Sina tozi nigo mo Rau sapu dogorigo Rau habotumu pa kauru huda piqi, gua ke tiqe va hinokarau goi, ba kote dogori goi sapu hola nia sapu gua asa!” 51 Meke zama pule si Asa, “Maqu tozi valeanani gamu kamahire sa hinokara. Kaqu dogori gamu ta tukele sa Maṉauru meke gore na sage sari na mateana te Tamasa koasa Tuna d na Tie,” gua se Zisu.* Zen 28:12