1  10.1-12Yésus nyə á ka jɔ̂w *buud ɔ lwámá wûm nə óbá, a mú yə bwo ŋkul nə kɛ́ɛ́nd á dʉ́lə yîl búúd məjamb, nə ŋkul á dʉ́lə lwag bwo məbwas. 2  11.2A mú kənd bwo nə́ bwə́ kə́g ŋgə cúndə Faan mə́ Zɛmbî, kə ŋgə lwag mimbə̂l. 3  22.35A mú cɨ nə bwo nə́: «Bɨ kú ŋwa íbadʉga í njɔɔnd, tɔɔ wagatîg, tɔɔ baamʉtálá, kú kə nə bʉlɛ́d, kú kə nə mwaanɛ̂; muud kú bwáád íshimí íbá. 4 Bɨ ɔ́ ji njɔ́w bɨ́ ámə nyíi yííd, bɨ́ ka bá tɨ́ cínɔŋgʉ́ kə shwóg. 5  Mis 13.51Búúd bwə́ ká bá bə kú lə́g bɨ́ wúl ŋgwə́la dɨ́, bɨ́ wú cínɔŋgʉ́, bɨ́ kudə fumbyá í ámə nada bɨ́ mə́kuú dɨ́ yí.* Ja Oyúdɛn bwə́ á dʉ kudə fumbyâ mə́kuú dɨ́ yí, bwə́ á dʉ lwágʉlə nə́, kʉ́kʉ́l shí bwə́ ámə tə̂l mə́kuú máŋ yí, bwə́ mə́ kâl gwo nə buud bɨ́ cínɔŋg wá nə́ bwə́ músə sâ nyɛɛ́. Sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wɔɔŋgʉ̂ í lwágʉlə bwo nə́ bwə́ mə́ byaagʉlə.» 6 Buud ɔ lwámá bɔɔŋg bwə́ mú kyey, ŋgə kə mílɔɔm milɔɔm, ŋgə kə bwiiŋg Jɔ̧jɔ̧ Kɛ́ɛl, bwə́ ŋgə́ lwag buud kʉ́l jɛ̂sh.

7  9.19Herod á tatarâk† Tatarâk: Ciyá nɨ í cugɛ́ ciyá mə́kaa; njɨ í kə́ nə́ «ŋgwə́mʉna nyə á ŋgə jwú nə mpál nɔ̧̂ á ŋkúmba faan yɛ́». Dʉ́gʉ́g nə́mə́ Mat 14.1; Luk 3.1, 19; Mis 13.1. mú gwág ísâ byɛ̂sh í á ŋgə sɨ̂y yí. A mú bə kú ná mpu sâ á tə́dʉ́gág yí, nəcé bɔ́ɔ́l búúd bwə́ á ŋgə cɨ nə́ Yuánɛs mə́ gwûm; 8 bɔ́ɔ́l nə́ Eli wə́ mə́ nyiŋgə lwóya nyúúl ɛ́nɛ; bɔ́ɔ́l nə́ ŋgwɔ́l *múúd micúndə́ ayág wə́ mə́ gwûm ɛ́nɛ. 9  23.8Herod mú cɨ nə́: «Mə wə́ mə a cígə Yuánɛs cʉ́ŋ. Nyáyɛ́ múúd nyɛ mə búl gwádʉga ntʉ́ga ɛ́ga?» A mú ka ŋgə sɔ̧́ nə́ a dʉ́g Yésus.

10  Mat 15.32-39 6.13; 10.17*Buud ɔ́ lwámá bwə́ á ka nyiŋgə. Bwə́ mú zə jaaw Yésus sâ jɛ̂sh bwə́ á sá yí. Yésus mú ŋwa bwo, bə́nɔ́ŋ bwə́ wú búúd dɨ́, kə bwə́mɛ́fwó ŋgɛɛ́ ŋgwə́la bwə́ dʉ́ jɔ̂w nə́ Bɛtʉsayída yí. 11 Ncúlyá buud bwə́ mú mpu nə́ bwə́ ŋgə kə nûŋ, bwə́ mú bɛ̧ nyə áncuncuma. Yésus mú lə́g bwo, a mú ŋgə bwiiŋg bwo isâ í dʉ́gyá nə Faan mə́ Zɛmbî yí, a ŋgə́ lwag bɔɔŋg bwə́ á ŋgə jɨɨ luug wá.

12 Ja kugʉ́ mə́ bii shí yí, buud ɔ lwámá wûm nə óbá bwə́ mú shísh wə́ Yésus zə cɨ nə nyə nə́: «Cɨɨ́g nə bwo nə́ bwə́ nyíŋgəg, bwə́ kə́g ŋgə já mə́kwáádə́ nə ibaafə́ yâ wa kúnə́-kúnə, bwə́ kə sɔ̧́ sâ mə́ də̂ nəcé sə́ bɨ́ wa bugád.» 13 A mú cɨ nə bwo nə́: «Bɨmɛ́fwó yə́gá bwo sâ mə́ də̂.» Bwə́ nə nɛ́ nə́: «Sə́ cugɛ́ nə sâ, njɨ ibʉlɛ́d itɔ́ɔn nə oshú óbá. Ka njɨ nə́ sə́mɛ́fwó sə́ mə́ kə́ kusə búúd ɔ́ga bɛ̂sh idʉ̂w, í ka tɛɛm kwaga nə bwo.» 14 Buud bwə́ á bə cínɔŋgʉ́ je bə budûm otɔ́ɔ́shin otɔ́ɔn. Yésus mú cɨ nə *ompwíín nə́ bwə́ jílʉg bwo shí ikínda ikínda, kínda jɛ̂sh nə buud je bə mə́wûm mə́tɔ́ɔn. 15 Bwə́ mú nə́mə́ sá ntɔ́, shîn jil búúd bɛ̂sh shí. 16 A mú ka ŋwa íbʉlɛ́d itɔ́ɔn nə oshú óbá ɔ́nɨ, a bʉ̂n mísh gwɔ̂w, yə Zɛmbî akíba. A mú fɛ̂y byo yə ómpwíín bɛ́ bwə́ kə ŋgə yə buud. 17  2Oj 4.43-44Buud bɛ̂sh bwə́ mú də, jílə, idʉ̂w lʉ́g. Bwə́ mú sɛɛŋg íkʉ́l í á lʉ́g yí, wá mə́bwumúd tâŋ mə́bwumú wûm nə mə́bá.

18  5.16Í á ka zə bə, a mə́ kə koogʉ́ kə jəgʉla nə Zɛmbî, ompwíín bɛ́ bwə́ mú kə sɛɛŋgya nə nyə. A mú jí bwo nə́: «Buud bwə́ ŋgə cɨ nə́ mə jisə zə́?» 19  9.7-8; Luk 1.17; 7.16Bwə́ mú bɛ̧sa nə́: «Bɔ́ɔ́l búúd bwə́ ŋgə cɨ nə́ wo jisə Yuánɛs Nduu-buud, bɔ́ɔ́lʉ́gá nə́ wo jisə Eli, bɔ́ɔ́lʉ́gá nə́ wo jisə ŋgwɔ́l *múúd micúndə́ ayág mə́ gwûm yɛ́.» 20  Mat 16.16; Luk 22.67A mú cɨ nə bwo nə́: «Ká bɨ bâŋ bɨ́ ŋgə cɨ nə́ mə jisə zə́?» Pyɛ̂r mú bɛ̧sa nə́: «Wo jisə *Krîst Zɛmbî nyə á ntɨ yɛ́.»

21  9.36Yésus mú mpu báásʉlə bwo nə́ ci bwə́ kú bwɛlɛ jaaw múúd ntɔ́. 22  9.43-45; 17.25; 18.31-34; 24.6-7A mú ka jaaw bwo nə́: «Í jɨɨ shú mə́ *Mwân mə Múúd nə́ ocúmbá buud wâ lɔɔm nə milúlúú myâ ofada nə *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ bwə́ kə́g jág jugʉshi nyə, bwə́ kudʉwa nyə, bwə́ gwú ntâg nyə. Njɨ a bá gwûm shwoŋ dɨ́ jwɔ́w lʉ́ lɛ́ɛl.» 23  14.27; 17.33; Mat 10.38-39; Yuá 12.25-26; 1Pr 2.21A mú cɨ nə bɛ̂sh nə́: «Ŋkí muud mə́ cɛɛl bɛ̧ mə, a bə́g kú jagʉlə nyə́mɛ́fwó; a ŋkɛ́nyʉ́g kwolós jé jwɔ́w dɛ̂sh, bɛ̧ mə. 24 Nəcé, múúd mə ká kaambʉlə nə cʉg jé, a yida jímbal gwo. Nyɔɔŋg mə jímbál cʉg jé nəcé mə yɛ́, a faam. 25 Ŋkí muud mə́ bii mə́bii mɛ̂sh mâ shí ga, njɨ a yə, ŋkí ntâg nə́ a ntámá cʉg jé, wáyɛ́ mfíí nyə́ é bə nə ndɨ́ cínɔŋg yí? 26  12.9; Mat 10.33; 2Tm 1.8; 2.12Mpugá nə́ muud mə gwág mə shwôn, gwág íciyá byâm shwôn yɛ́, Mwân mə Múúd mə bá nə́mə́ gwág nyə shwôn ja á bá zə a ŋgə́ ŋkənʉwa məŋkənʉwa mɛ́ nə məŋkənʉwa mə Sɔ́ɔ́ŋgʉ́, bə́nɔ̂ŋ mifééshá mí *wəéŋgəles myɛ́ dɨ́ yí. 27  Mat 16.28Bʉ́bə́lɛ́ mə́ jaaw bɨ́ nə́, bɔ́ɔ́l búúd bʉ́sə́ wa ɔ́ga, bwə́ abʉ́lɛ́ bwɛlɛ yə, bwə́ kú fwo dʉ́g Faan mə́ Zɛmbî.»

28  5.16Í á ka zə bə, Yésus mə́ shîn lás lə́sʉ́ nɨ, mwɔ̂w mə́ mú cɔ̧́ je bə mwɔɔmb, nyə á ŋwa Pyɛ̂r nə Yuánɛs nə Zhâk. Bə́nɔ́ŋ bwə́ mú bád mbʉ́ŋʉ́d gwɔ̂w kə jəgʉla nə Zɛmbî. 29  2Pr 1.16-18Ja nyə á ŋgə jəgʉla yí, mpwoombʉ́ nyɛ́ í á shwɔ̧́ɔ̧la, mikáándə́ myɛ́ mí mú bə ŋkí fumə, mí ŋgə́ faan nda njəs. 30 Seegya nə́ buud obá, Moyîz bá Eli bwə́ mú bwə́ ŋgə́ lésha nə nyə. 31  9.22; 13.33Moyîz bá Eli bwə́ á lwóya mənyúúl mílwanə́d. Bwə́ mú ŋgə lésha nə Yésus shú shwɨy á bá kə yə Yurʉ́səlɛm yí. 32  Yuá 1.14Na nyə á bə, Pyɛ̂r bə́nɔ̂ŋ buud ɔ́ gwooŋg bɛ́ bwə́ mú ígwə́d nə́ cúg. Bwə́ á ka juum, bwə́ mú dʉ́g Yésus ŋgə́ jág ŋkənʉwa, buud obá bwə́ ŋgə́ lésha nə nyə. 33 Ja Moyîz bá Eli bwə́ á ŋgə béégya nə Yésus yí, Pyɛ̂r nyə á cɨ nə Yésus nə́: «Mása, nywaálə ŋgə́lə ji wa. Sə́ shúməgá məbanda məlɔ́ɔl, ŋgwúd shú dwô, dúl shú mə́ Moyîz, dúlʉ́gá shú mə́ Eli.» Nyə a shígɛ́ mpu sâ nyə á ŋgə cɨ yí.

34 A ŋgə́ ná lás ntʉ́nɨ, seegya nə́ gúndə́ í mə́ zə búdal bɛ̂sh. Iŋkuŋkúúnd í mú bií bwo ja bwə́ mə́ dʉ́g gúndə́ mə́ búdal bwo yí. 35  3.22; Mbá 18.15Kə́l í mú wú gúndə́ jɔɔŋg dɨ́ nə́: «Mwân waam mə́ á fɛ́ɛ́sh wə́ ɛ́ga. Ságá nyə məgwág.» 36  9.21Ja kə́l í mə́ shîn lás ntʉ́nɨ yí, bwə́ mú dʉ́g Yésus njɨ nyəmɛ́fwó. Bwə́ mú ji ókʉ́l-ókʉ̂l. Bwə́ á ji mwɔ̂w mɔɔŋgʉ́d kú jaaw tɔɔ muud sâ bwə́ á dʉ́g yí.

37 Jwɔ̂w í á bɛ̧ cínɔŋg yí, bwə́ mə́ shulə wú mbʉ́ŋ dɨ, buud bwə́ mú zə bwəma nə nyə áncuncuma. 38 Ká gwág ɨɨ́, ŋgwɔ́l múúd mə́ kɨ̂m na mə́ŋkúmbə mə búúd dɨ́ nə́: «Yɨ́ɨ́gʉli, mə́ jəgʉla nə wo, kəndʉg mísh dʉ́g mwân waamə̂ dɨ́. Mə jɨ nə nyə njɨ ŋgwúd ɛ́nɛ. 39 Jamb í dʉ bii nyə, a mú dʉ kɨ̂m, ifúlug í dʉ́gə́ wɔ́ɔ́s nyə mpud. Jamb í dʉ jugʉshi nyə nə́ ndɛɛ́ í ka tɛɛm zə ŋgə bɨ́d nyə í mə́ fwo lídʉga. 40 Mə ámə jəgʉla nə *ompwíín bwô nə́ bwə́ yílʉ́g nyə jamb dɔɔŋgʉ́, bwə́ shígɛ́ kwag.» 41 Yésus músə káam nə́: «Wúu! yé óháádɛn ɔ́ga! A bɔ́wʉ́lə bɨ́ mitə́dʉ́gá e! Mə e bá kə nə bɨ̂ ntʉ́nɨ kə wɔ́ɔ́s ŋgow? Mə é bá jísɔw bɨ́ kə kumə jáyɛ́ ja? Zaá mə nə mwân woó wɔɔŋg.» 42 Mwân ŋgə́ shísh wə́ Yésus ɨɨ́, jamb mú kadʉwo nyə shí, ŋgə jág sagʉsə nyə. Yésus mú ŋkáánd nə jamb, a lwag mwân nə́ ndɛɛ́ a nyiŋg kənd nyə wə́ sɔ́ɔ́ŋgʉ́. 43  9.21-22Dʉ́gʉ́lə búúd bɛ̂sh bwə́ á dʉ́g misɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ mí Zɛmbî yí, bwə́ á káam ntɔ̧ ŋkûl.

Buud bɛ̂sh bwə́ ŋgə́ ná káam isâ byɛ̂sh Yésus nyə á ŋgə sá yí, nyɛ mú cɨ nə ompwíín bɛ́ nə́: 44 «Mpugá gwágʉlə lə́sʉ́ mə́ zə́ lás ga: *Mwân mə Múúd wál bá zə kaanz mə́bwə̂ mə́ búúdʉd.» 45  18.34Njɨ bâŋ bwə́ á shígɛ́ mpu gwág lə́sʉ́ wɔɔŋgʉ̂, í á bə bwo shwɨɨlyá nə́ bwə́ kú gwág nda í kə́ nə́. Bwə́ á ka ŋgə fúndə jílə nyə lə́sʉ́ wɔɔŋgʉ̂.

46  22.24-26Bwə́ mú zə tɛ́ɛ́d sɛ́ŋʉ́sálə mə́kə̂l nə́ bwə́ cɛɛl mpu nyɔɔŋg jɨ́ bul bə fwámɛ́ múúd bwə́dɨ́ gwooŋg dɨ́ yɛ́. 47 Njɨ Yésus nyə á bwey mpu sâ bwə́ á ŋgə tə́dʉga bwə́dɨ́ mílámʉ́d yí. A mú ŋwa gúl kʉ́kágə́, tə́l nyə́dɨ́ kúnə́-kúnə. 48  10.16; 22.26; Mat 10.40; 20.26-27; Mak 10.43-44; Yuá 13.20A mú cɨ nə bwo nə́: «Muud mə lə́g kʉ́kágə́ ga jínə́ dâm dɨ́ yɛ́, a mə́ lə́g mə. Muud mə lə́g ntâg mə yɛ́, nyə alə́gɛ́ mə, a lə́g múúd nyə á ntɨ mə yɛ́. Mpugá nə́ muud mə ŋwá nyə́mɛ́fwó zhizhe mpə́dʉ́gá nyɨ́n yɛ́, nyə wə́ jɨ́ fwámɛ́ múúd ntɔ̧ bɔ́ɔ́l.»

49 Yuánɛs mú ka zə lás cɨ nə́: «Mása, sə́ ámə dʉ́g ŋgwɔ́l múúd ŋgə́ balan nə jínə́ dwô, ŋgə yîl buud məjamb nə ndɨ̂. Sə́ ámə ka kaambʉlə nə nyə nə́ a kú ná ŋgə sá nəcé a cugɛ́ sə́dɨ́ gwooŋg dɨ̂.» 50  11.23; Mat 12.30Yésus mú yidá bɛ̧sa nə nyə nə́: «Kúgá dʉ kaambʉlə nə́ a kú ŋgə sâ, nəcé muud nyə́ aŋgɛ̂ nə mpii bɨ́ yɛ́, jɨ bɨ́dɨ́ kɔ́ɔ́mbʉ́d.» 51  24.50-51; Mat 19.1; Mak 10.1; Mis 1.9Fwála í á bə nə́ Yésus mə́ zə́ bá ŋkâŋ wú shí ga dɨ́ yí í á ŋgə shísh. Ntɔ́ Yésus nyə á ŋwa cígʉ́lá nə́ tɔɔ jɨ́ tɔɔ jɨ́ a kə́ Yurʉ́səlɛm. 52  10.33Nyə á ka lwâm bɔ́ɔ́l búúd nə́ bwə́ kə́g nyə shwóg. Bwə́ mú ŋwa zhɨ́ɨ́, kə nyíi dúl də́nd á Samaríya dɨ́ nə́ bwə́ kə́ kwəmʉsa, Yésus bâg kə shigʉla cínɔŋg. 53 Njɨ, buud ɔ də́nd dɔɔŋgʉ́ bwə́ mú ban nə́ bwə́ alə́gɛ́ nyə nəcé nyə á ŋgə kə ŋgɛɛ́ Yurʉ́səlɛm. 54  2Oj 1.10, 12Nda *ómpwíín bɛ́ Zhâk bá Yuánɛs bwə́ á dʉ́g ntɔ́ nə́, bwə́ á cɨ nə nyə nə́: «Cwámba, ye wó jɨɨ nə́ sə́ jɔ́wʉ́g kuda í shúləg wú gwɔ̂w zə cumbal jígal bwo?» 55 Yésus mú yid, ŋkáánd nə bwo, ‡ Míl mícilyá mí ayág mí cúgɛ́ nə iciyá ínɨ.[nyə nə́: «Bɨ ampúyɛ́ wɔɔŋg shíshim í ŋgə́ shwambʉlə bɨ́ nɨ.»] 56 Bwə́ mú ŋwa zhɨ́ɨ́ kə dúl də́ndʉ́d.

57 Bwə́ ŋgə́ kyey zhɨ́ɨ́ nə zhɨɨ́, ŋgwɔ́l múúd mú cɨ nə Yésus nə́: «Mə zə́ bá dʉ bɛ̧ wo kʉ́l jɛ̂sh wó bá dʉ kə yí.» 58 Yésus mú cɨ nə nyə nə́: «Ontɔ̧́ bɨ́ nə miku, inunú nə maagɛ, njɨ *Mwân mə Múúd cugɛ́ nə ŋkúmba kʉ́l á dʉ́g já yí.» 59 A mú cɨ nə ŋgwɔ́l múúd nə́: «Bɛ̧g mə.» Nyɨ́nɨ nə nɛ́ nə́: «Cwámba, fwog bɨ́d mə, mə kə́g dʉl sɔ́ɔ́ŋgʉ́ waamə̂.» 60 Yésus mú cɨ nə nyə nə́: «Bɨ́dʉ́g mímbimbə mí dʉ́lʉg mimbimbə myáŋ. Wɛɛ, kaág ŋgə bwiiŋg buud Faan mə́ Zɛmbî.» 61  1Oj 19.20Ŋgwɔ́l múúd mú nə́mə́ cɨ nə nyə nə́: «Cwámba, mə zə́ bɛ̧ wo. Njɨ bwándʉ́g nə́ mə fwóg kə jə́na nə njɔ́w búúd wâm.» 62  11.2; Flp 3.13Yésus mú cɨ nə nyə nə́: «Múúd mə ká ŋkɛ̂ny bɔɔg nə́ á waad fambə́, a nyiŋgə yág dʉ́g mpʉ́sə, muud wɔɔŋgʉ̂ cugɛ́ nə mfíí Faan mə́ Zɛmbî dɨ̂.»