1  Mbá 23.25Í á wɔ́ɔ́s dúlʉ́gá jwɔ̂w lʉ́ Sábaad dɨ́ nə́, Yésus nyə á ŋgə lɨ́ɨ́na ifambə́ í *blé. *Ompwíín bɛ́ bwə́ mú ka ŋgə búgə mikʉŋg mí blé, ŋgə nyamʉsə nə́ ndɛɛ́ ŋgə də. 2  MmN 20.8-10Bɔ́ɔ́lʉ́gá búúd wâ gwooŋg *Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mú lás nə bwo nə́: «Nəcé jɨ́ bɨ́ ŋgə́ sá sâ mə́cɛ̧ɛ̧ mə́ amágʉ́lə́yɛ́ nə́ muud sáág jwɔ̂w lʉ́ Sábaad yí?»

3  1Sa 21.2-7; Ləv 24.5-9Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Ye bɨ afwóyɛ́ bwɛlɛ lɔ̧́ sâ *Dávid nyə á sá ja bə́nɔ̂ŋ buud bɛ́ bwə́ á gwág zha yí? 4 Nə́ nyə á kə nyíi banda *mə́túnʉga dɨ́, ŋwa ibʉlɛ́d í á dʉ bə ci shú yə́lə Zɛmbî gúmə́ yí də, a yə nə́mə́ búúd bɛ́ bwə́ də. Í njúl nə́ məcɛ̧ɛ̧ mə́ ŋgə cɨ nə́ njɨ ofada wə́ bwə́ á jəla nə dʉ də byo, kú nə ŋgwɔ́l múúd shús.» 5 A mú cɨ nə bwo nə́: «Mwân mə Múúd ŋgə jwú nə məcɛ̧ɛ̧ mə Sábaad.»

6  Mak 2.27-28Í á nyiŋgə bə dúlʉ́gá jwɔ̂w lʉ́ Sábaad dɨ̂ nə́, Yésus nyə a nyíi *mpáánzə́ minjɨ́ɨ́gʉ́lá, a mú dʉ yə búúd minjɨ́ɨ́gʉ́lá. Ŋgwɔ́l múúd nyə á bə cínɔŋgʉ́ nə mbwə̂ məncwûm shwáámbʉ́lə. 7 *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ bə́nɔ̂ŋ Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mú ŋgə fáf Yésus nə́ bwə́ dʉ́g ŋkí nyə é lwag múúd jwɔ̂w lʉ́ Sábaad, bwə́ shwə́man nyə.

8 Yésus mú bwey mpu mítə́dʉ́gá bwə́ á ŋgə tə́dʉga bwə́dɨ́ mílámʉ́d myá. A mú cɨ nə muud á mbwə̂ shwáámbʉ́lə nə́: «Tɔ́wʉ́g tʉ́təlí, wo kə́g tɔ̂w na tâm buud.» Muud wɔɔŋg mú kə, kə tɔ̂w. 9 Yésus mú cɨ nə buud nə́: «Mə shílə́ ná bɨ́ nə́ ye məcɛ̧ɛ̧ mə́ magʉlə nə́ sə́ sáág mənywa jwɔ̂w lʉ́ Sábaad, ye nə́ sə́ sáág məbɔ̂w, ye nə́ sə́ cʉ́gʉg buud, ye nə́ sə́ gwúg?» 10 A mú ciŋg mpwóómbʉ́ ŋgə dʉ́g bɛ̂sh nyə́dɨ́ mə́koogʉ́ nə́ ndɛɛ́ nyə nə muud á shwáámbʉ́lə mbwə̂ nə́: «Kwéégʉ́g mbwə̂.» A mú kwéég mbwə̂, í mú bə mpwogɛ́. 11  Yuá 5.16, 18*Oŋkumɛ ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ bə́nɔ̂ŋ Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mú bə nə impimbə nda bwə́ é cwɨ́ɨl. Bwə́ mú ŋgə sɛ́ŋʉsa məkə̂l bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́ ŋgə́lə sɔ̧́ sâ bɨ́ nə ŋkul sá Yésus yí.

12  5.16Í á zə bə na dúl fwála dɨ́ nə́, Yésus nyə a bád mbʉ́mbʉ́ŋʉ́d kə jəgʉla nə Zɛmbî. Nyə a shínal bulú ncindî a ŋgə́ jəgʉla. 13 Ja mán í á lə̂m yí, nyə a jɔ̂w ompwíín bɛ́ a mú fɛ́ɛ́sh wûm nə óbá cínɔŋgʉ́, a mú gwiid bwo nə́ *buud ɔ lwámá. 14  Mis 1.13; Yuá 1.40-44Í á bə, nə Shímun nyə á gwiid nə́ Pyɛ̂r yɛ́, nə Andrê mínyɔŋʉ̂ mə Pyɛ̂r wɔɔŋgʉ̂, nə Zhâk nə Yuánɛs, nə Fílíp, nə Batəlʉmî, 15 nə Matiyô, nə Tómas, nə Zhâk mwân mə́ Alfê, nə Shímun nyə á bə kaambʉlə lɔɔm yɛ́, 16 nə Yúdas mwân mə Zhâk, zə kɛɛl Yúdas Iskariyôt muud nyə á zə kusha nə Yésus yɛ́.

17 Yésus nyə á ka shulə wú nə bwo mbʉ́ŋʉ́d zə tɔ̂w kʉ́l í á bə mbwaanzʉlə yí. Ncúlyá *ompwíín bɛ́ nə kúdə zhwog buud bwə́ á bə cínɔŋg áncuncuma bwə́ ŋgə́ zhu Yudéa yɛ̂sh nə Yurʉ́səlɛm, bɔ́ɔ́l zhu fundú mâŋ á kɔ́ɔ́mb míŋgwə́la myâ Tir nə Sidon. 18 Buud bɔɔŋgʉ́ bwə́ á zə nə́ bwə́ zə́ gwágʉlə Yésus zə ŋgə lwəgʉwa məbwas máŋ. Bɔɔŋg bɔ́w-bɔ̂w míshíshim mí á dʉ tə̂l cwúnd dɨ́ wá bwə́ ŋgə́ yâl. 19  Mat 9.20Buud bɛ̂sh bwə́ á ŋgə sɔ̧́ nə́ bwə́ kúnyá nə Yésus nəcé nyúl ŋkûl í á ŋgə wú nyə́dɨ́ ŋgə lwag bwo bɛ̂sh.

20  Mat 5–7 Zhk 2.5Yésus mú bʉ̂n mísh dʉ́g *ómpwíín bɛ́, a mú cɨ nə bwo nə́:

27 «Njɨ, mɛɛ mə́ cɨ nə bɨ́ buud bɨ́ ŋgə́ gwágʉlə mə wá nə́, cɛɛlʉgá mizhízhíŋ mín, bɨ́ sá bɔɔŋg bwə́ ŋgə́ mpii bɨ́ wá mənywa. 28 Bwádánʉ́gá nə buud bwə́ shwó bɨ́ wá, bɨ́ jəgʉla nə Zɛmbî shú bɔɔŋg bwə́ ŋgə́ cúg bɨ́ wá. 29  Rom 12.17; 1Kr 6.7Ŋkí muud mə nyífə́ wo bɔ́ɔ́nz mbáŋʉ́d, yə́g nə́mə́ nyə wúl mbáŋ. Ŋkí muud mə mándá wo nə kúúd gwô, wo kú kaambʉlə nyə nə wáma gwô á cwû. 30 Ŋkí muud mə gwáámb wo sâ, yə́g nyə; nyɔɔŋg mə mándá wo nə sâ gwô yɛ́, bɨ́dʉ́g a kə́g nə gwo. 31 Ságá buud sâ bɨ́ mə́ cɛ́ɛ́l nə́ bwə́ sáág bɨ́ yí.

32 «Ŋkí bɨ mə́ dʉ cɛɛl njɨ buud bwə́ cɛ́ɛ́l nə́mə́ bɨ́ wá, buud bɨ́ nə ŋkul ka lɔ̧́ bɨ́ ntʉdɛlɛ̂? Ŋgaá nə́ osɔ́ɔl ɔ *mísə́m bwə́ dʉ nə́mə́ cɛɛl njɨ buud bwə́ cɛ́ɛ́l bwo wá? 33 Ŋkí bɨ mə́ sá búúd mənywa njɨ bɔɔŋg bwə́ sá nə́mə́ bɨ́ mənywa wá, buud bɨ́ nə ŋkul ka lɔ̧̂ bɨ́ ntʉdɛlɛ̂? Ŋgaá nə́ osɔ́ɔl ɔ mísə́m bwə́ dʉ nə́mə́ sá ntɔ́? 34 Ŋkí bɨ mə́ dʉ kənd íkwalá njɨ wú bɨ́ mə́ bwánd nə búgə́ nə́ bwə́ é nyiŋg bɨ́ wá, buud bɨ́ nə ŋkul ka lɔ̧́ bɨ́ ntʉdɛlɛ̂? Ŋgaá nə́ osɔ́ɔl ɔ mísə́m bwə́ dʉ nə́mə́ kənd íkwalá njɨ wú bwə́ dʉ nyiŋg bwo tâŋ ŋgwúd wá?

35  yə búúd ikwalá: Ləv 25.35-36«Bɨ bâŋ, cɛɛlʉgá mizhízhíŋ mín, dʉgá sá búúd mənywa, bɨ́ dʉ yə búúd ikwalá kú bwánd nə́ bwə́ nyíŋgʉg bɨ̂. Ntɔ́, Zɛmbî mə bá yə bɨ́ məma myə́na; í é mpûy nə́ bɨ bʉ́sə bwân ɔ́ Zɛmbî a gwɔ́w-gwɔ̂w. Nəcé nywáá jɨ nə jɔ̧ lâm tɛɛm bə shú búúd bwə́ aŋgɛ̂ nə yə nyə akíba wá, tɛɛm bə shú bɔɔŋg wâ mbíya milâm. 36 Dʉgá lwóya lâm íŋkúŋkwoŋ nda Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ wʉ́n mə́ dʉ lwóya lâm íŋkúŋkwoŋ nə́.

37  Mat 6.14-15; Mak 11.25-26«Kúgá dʉ jɛ́ɛ́g búúd minjagə́, bwə́ ka nə́mə́ bá dʉ bə kú jɛ́ɛ́g bɨ́ minjagə́. Kúgá dʉ yə búúd intʉ́gʉ́lí í mə́bɛ̧ɛ̧́ máŋ, bwə́ ka nə́mə́ bá dʉ bə kú yə bɨ́ intʉ́gʉ́lí í mə́bɛ̧ɛ̧́ mʉ́n. Dʉgá juu búúd nə məbɛ̧ɛ̧́ máŋ, bwə́ ka nə́mə́ bá dʉ juu bɨ́ nə mʉ́n mə́bɛ̧ɛ̧́. 38  Mak 4.24Dʉgá sá yána, bwə́ bâg nə́mə́ dʉ sá bɨ́ yána. Bwə́ bá dʉ shwu bɨ́ isâ məma kwáám káándə́d, í njúl njinyá, bwə́ san í ŋgə́ sɔw. Nəcé yuug bɨ́ é dʉ yigʉla bɔ́ɔ́l búúd nə́ ndɨ́ yí, gwə́ nə́mə́ ɔ́ bwə́ bá dʉ yigʉla bɨ́ nə ndɨ́ yí.»

39  Mat 15.14Yésus mú nə́mə́ kənd bwo kaanə́ nə́: «Ŋgwɔ́l áncím-ncîm jɨ nə ŋkul jaand nə ŋgwɔ́l? Ŋgaá nə́ bɛ̂sh bwə́ é bʉ́la bɨ́ɨ́d?» 40  Mat 10.24-25Mpwíín nyə ádɛ́ bwɛlɛ ntɔ̧ yɨ́ɨ́gʉli; njɨ, *mpwíín mə́ mpú ŋwa njɨ́ɨ́gʉ́lá yɛ́ mə́ dʉ nə́mə́ bə nda yɨ́ɨ́gʉli.

41 «Nəcé jɨ́ wó ŋgə́ mpu dʉ́g ntand shwú jɨ́ mínyɔŋʉ̂ woó jús dɨ́, njɨ wo kú dʉ́g mbwûŋ wɨ́ dwó jús dɨ́ yí? 42 Ntʉdɛlɛ́ wó jɨ́ nə ŋkul cɨ nə́ wo yîl mínyɔŋʉ̂ woó ntand shwú júsʉ́d wɛɛ kú dʉ́g mbwûŋ wúsə́ wo dwó júsʉ́d yí? Yé múúd məkə́ŋ, fwog yîl mbwûŋ wódɨ́ júsʉ́d; ja jɔɔŋgʉ̂ wə́ wó é ka dʉ́g nda wó jɨ́ nə ŋkul yîl mínyɔŋʉ̂ woó ntand shwú júsʉ́d nə́.

43 «Fwámɛ́ lɨ́ɨ́ dɨ́ í dʉ́ wúmə íbumə́ í abʉ́bɔ̂w; lɨ́ɨ́ abʉ́bɔ̂w kú nə́mə́ wúmə fwámɛ́ íbumə́. 44 Lɨ́ɨ́ jɛ̂sh í dʉ mpûy íbumə́d. Bwə́ ádɛ́ mwáág ífumbí ŋgwúdáánzə́ dɨ̂, kú saag mə́budə́ ŋgwuŋʉ́d. 45 Jɔ̧jɔ̧ múúd lâm yé wúsə nə jɔ̧jɔ̧ kwɔ̧ɔ̧zʉ́, í ka dʉ wééshʉli jɔ̧jɔ̧ ísâ; bɔ́w-bɔ̂w múúd yé lâm nə bɔ́w-bɔ̂w kwɔ̧ɔ̧zʉ́, ka nə́mə́ dʉ wééshʉli bɔ́w-bɔ̂w ísâ. Sâ múúd ŋgə́ bul tə́dʉga lámʉ́d yí, gwə́ wə́ mpu yé í dʉ́ lás yí. 46  Mat 7.21 Mal 1.6Bɨ́ ŋgə jɔ̂w mə nə́ Cwámba! Cwámba! Ká nəcé jɨ́ bɨ́ bʉ́sə́ kú sá sâ mə́ ŋgə́ cɨ yí? 47 Muud yɛ̂sh mə zə́ mə́dɨ́ zə gwágʉlə lə́sʉ́ mə́ ŋgə́ lás ga, a sá nda mə́ ŋgə́ cɨ nə́, muud wɔɔŋgʉ̂ jisə mbií múúd mə́ zə́ lwágʉlə bɨ́ ga. 48 A jɨ nda muud mə sá nə́, ja á zə́ shumə njɔ́w yí, a tɛ́ɛ́d fáág shí nə́ fáág fáág fáág, a mú kə tə̂l mífim kwóógʉ́d. Ja mpʉŋ i wɔ́ɔ́s yí, kwuŋgú tɛɛm dʉ nyífa njɔ́w wɔɔŋgʉ́d, í kú bwɛlɛ shwágʉsa, nəcé í bə́lə fwámɛ́ shumyá. 49 Njɨ, ŋkí muud mə gwágʉ́lə́ lə́sʉ́ mə́ ŋgə́ lás yí, a kú sá nda mə́ ŋgə́ cɨ nə́, a jisə nda muud mə shúmə́ njɔ́w mə́tag dɨ́ kú fáág nə́ ndɛɛ́ kə tə̂l mífim kwóógʉ́d yɛ́. Kwuŋgú mə ká nyífa njɔ́w wɔɔŋgʉ́d, í búg shugʉla shí nə́ mpuu.»