1 Qa ƚunye'jkii iye pa'aj pa' Jesús in uyifi pe' ƚetsi' pa' ewi'ƚ pekhewe' tenek'enhe'yij pe' fariseol, qe qa' neteki'ƚju' pa' neƚuji' witwapiihijii pa'aj (sábado). Qa pekhewe'en qa aje'eƚ nite' nitalket'ij pa'aj in yejeƚijkii pa'qu' ƚeqfenyeje' ƚewek pa' Jesús.* Lc 6:7; 7:36; 11:37; 20:20; Mr 3:2 2 Hik pakha' i'ni' pa'aj, ƚ'ejuyi'jii pa' Jesús, pa' ewi'ƚ jukhew wanqaats'e' qhofqhofi'k'i pa' ƚ'ajik'i. 3 Pa' Jesús qa nifaakan pa'aj pekhewe' i'nq'ijatshenij ke' Moisés ƚe'lijei qa pe' fariseol iye: —¿Me ƚenexke'ej qu' netiƚinhetii pa'qu' nanqaats'etax pa'qu' neƚuyeji' in witwapiihijii (sábado)? ¿Me i'nƚi'i qu' nite' ƚene'xkeyi'ij?—* Lc 6:2,9; 7:30; 13:14; 14:30; Mt 12:2; Mr 3:4; Jn 5:10 4 Qa pekhewe'en qa hamƚe iyete' pa'aj. Qa t'eku'mets pa'aj pa' wanqaats'e', ma' qa yiƚin pa'aj qa yit'ijets qu' nak. 5 Pa' Jesús qa yit'ijets iye pa'aj pe' fariseol: —¿Pa'n ƚii ekheweli'ƚ pa'qu' nanamik'iju' pe'qu' witijkiye' pa'qu' ƚa'se', i'nƚi'i qu' ƚoqokoyoyiwoye' wakka pa'qu' neƚuyeji' in mexe witwapiihijii, qa' nite' nentsine'pha'm aje'eƚ?—* Ex 21:33; Dt 22:4; Mt 12:11; Lc 13:15 6 Qa nite'ƚe weju'ƚiju'ƚ pekhewe'en qu' nekuƚik'i aka'an.

7 Pa' Jesús in yi'wenij pa'aj pekhewe' wit'iyinhei in yejeƚji' qa i'niju'kii pe' ƚetsetitits ne' qitsji' pa' mesa'ajup, ma' qa yit'ijets pa'aj aka' ewi'ƚ yejeyumtshenijupi':* Lc 5:36; 13:6; 11:43 8 —Qu' nana'l pa'qu' niyinij'ejupi' pa'qu' ƚe'wis neƚuye' witiwhe'yejiye', hasu'uj ni'iju' pa'qu' ƚetset'e pa'qu' qiye'ji', qe q'ax iye pakha'an qu' net'eqe'mets iye pakhape' iye qu' les nat'an epji' qu' qiye'ji'.* Lc 7:2; Fil 2:29; 1P 2:4 9 Qa pa' iyini'ƚ ei qa' nenek ei qa' nit'ij ewets: “Ƚisij qu' na'ni'ju' nakha' ƚa'niju' hane'en.” Ma' qa' ijayik'ui qi qu' mewepinkii qu' ni'iju' pa'qu' netweifik'i. 10 Les ƚe'wis yijat'ij qu' e'niyinhei, qa' ni'iju' pa'qu' netweifik'i. Hats'inha qu' nanam pakha' qu' niyin'ei qa' nit'ij ewets: “Waika', eniipha'm les ente'nijai teje'm yijat'ij.” Ma' qa' hayitse' yijat'ij qu' newqinhetji' week pekhewe' i'nijupju'kii pa' mesa.* Jn 5:44; 7:18; Ro 2:7; Pr 25:6-7; 29:23 11 Qe pakha' qu' ƚakha' ye'ƚetax ƚete'm qu' neniwqinhetƚetaxji', qa' hik pakha'ye' qu' newepinkii qu' nite' netiwqinheti'ye'ji'. Qa pakha'ƚe qu' nite' neniwqinhete'ji' qa' hik pakha'ye' yijat'ij qu' netiwqinhetii.—* Ez 21:26; Mt 18:4; 23:12; Lc 1:51; 3:5; 18:14; Stg 4:10; 1P 5:5-6 12 Pa' Jesús qa yit'ijets iye pa'aj pakha' iyinii: —Qu' aqsiijkii pa'qu' etuj in neƚu'uj, i'nƚi'i qu' naja'xi'ij, qa' hasu'uj iyinii pe'qu' ejuwaikale', hasu'uj iye iyinii pe'qu' ejefetsi'ija qa hasu'uj iye iyinii pe'qu' e'metitsi'im yiwq'axin wekwek qe enewe'en q'ax qu' natqa'tjai ej qu' niyin eyek, ma' qa hats aja'ƚi'ij in neƚis. 13 Qu' aqsiijkii ƚe'wis neƚuye' qa' les ƚe'wis yijat'ij qu' iyinii pekhewe' qu' if'iljetsitse', pekhewe' qu' uƚ'etse' ƚewek, pe'qu' onqokitse' qa pe'qu' puk'aletse' iye.* Lc 5:29; 14:21; Lv 22:22; Ro 11:35; 12:19; 1Ts 3:9; 2Ts 1:6; He 10:30 14 Ma' qa' qiye' yijat'ij qu' e'ƚe'wisi'imkii, qe pekhewe'en ham pa'qu' najaninij. Qa akha' qa' nana'l hatse' pa'qu' aja'ye' qu' iƚiye'tax iye kekhewe' yatsathen.—* Hch 24:15

15 In yepi'ye' ek'i aka'an pa' ewi'ƚ pekhewe' i'nijup pa' mesa, pakha'an qa yit'ijets pa' Jesús: —Ƚe'wisi'mkii week pa'qu' na'nij ji'teje'm pakha' qi witkujii hatse' pa' tenek'enhe'yi' pa' Dios.—* Lc 13:29; 22:16,30; Ap 19:9 16 Qa pakha'ƚe Jesús qa yit'ijets pa'aj pakha'an: —Ewi'ƚ pa' jukhew yaqsiijkii qu' qi qu' netekju', qa olots pe' iyinii. 17 Qa in yamets pe' hora qu' netekju', qa yukin pa' ƚeqejkunenek qu' niyaji'ik'i pe' hats jutsiqets qu' ƚekufetse': “Yapete' eneki'ƚ. Hats yijat'ets he' aqatsi'ƚ.” 18 Qa weekƚe ƚunyejei pekhewe'en in welku't iju'ƚkii. Pa' yojohontax pa'aj qa yit'ij: “Peyijaat'ij, hanee'ij hayaqha'yets pa' ewi'ƚ sehe' qa' hejeƚ eku'nii qe nite' ƚeke' qu'nte' hi'wene'. Qa k'iyinij ewets qu' hasu'uj utenij wat'ij.” 19 Qa pakhap qa yit'ijek: “Peyijaat'ij, i'nk'aa'ija hayaqha'yets he' week inyaqsii (10) wakka koyoyoyiwots, Qa' mexe eku'n qu' hijaajin. Qa k'iyinij ewets qu' hasu'uj utenij wat'ij.” 20 Qa pakhap iye qa yit'ijek: “Peyijaat'ij, i'nk'aa'ija naxijik'i in heyewhe'yei qa nite' ƚeke' qu' henek.”* Dt 24:5 21 Qa pa' witqejkunenek qa wapilii pa' ƚaqa patun qa week nifeli'm ekewe'en. Ma' qa pa' patun qa qi in nayu'kii, qa yit'ijets pa' ƚeqejkunenek: “If'elitik'i qu' ma'atsfik'i ne' wit'ikheijei ha'ne witsetji' qa' eqe'mets pe' if'iljetsits, pe' uƚ'ets ƚewek, pe' puk'alets qa pekhewe' iye onqokits.”* Lc 14:13 22 Ma' qa nam iye pa' witqejkunenek qa yit'ijets pa' ƚaqa patun: “Yatsat'axyij, hats week haqsi'jijkii ka' hats ƚit'ij yiwets qa menjiit qi ha'ne ham i'ni'i'.” 23 Ma' qa pa' patun qa yit'ijets pa' ƚeqejkunenek: “Yape, ma iye qa ma'ak'i ne' i'nfik'i ne' qits wit'ikheijei qa ne' wit'ikheijei ƚelits iye qa' eqe'mets pa'qu' i'wen qa' enka'x met iye, hats'inha qa' notpo'oj ene' yitsi'. 24 Qe yijaa'ija aka' hit'iƚij ewets in nite' ewii'ƚe' hekhewe' jukhew k'iyintaxii qu' ƚeke'ye' qu' nijaajin ha'ne qu' netnekui.”—

25 Olootsija pa'aj pe' nijayanik'i pa' Jesús, ma' qa tetwek'elaxiju'ƚ pa'aj qa yit'ij: 26 —Qu' nana'l pa'qu' ewi'ƚe' qu' nisu'un qu' natsjayan, qa qu' nite' les qiyi'ija qu' netsu'un qa' namitfik'i qu' nisu'unija pa'qu' ƚatataye' qa ƚenene iye, qa pe'qu' ƚewhe'ye'ye' qa ƚelitse' iye, qa pe'qu' ƚamatsitse' qa ƚek'injats iye, qa ƚekutii qa ƚek'injai iye qa ƚakha' iye pa' ƚiƚa'x qu' namitfik'i wiikfik'i qu' nisu'un, qa' nite' ƚeke'ye' qu' yijatshenek'i'ij.* Mt 11:28; Mr 10:14; Lc 6:47; 16:13; Jn 5:40; Dt 21:15; 22:13; 24:3 27 Qa pa'qu' nite' net'ekumi'i pe'qu' ƚeqe cruze'* “T'eku'mi' pe'qu' ƚeqe cruze'” ikji' qu' nijayanija pa' Jesús yemjeetax qu' qiye'tax pa'qu' uƚ'axe'. qa' natsjayantax, nite' ƚeke'ye' qu' yijatshenek'i'ij.* Jn 19:17 28 Qe, ¿pa'n ƚii ekheweli'ƚ pa'qu' qu' nisu'un qu' naqsiijkii pe'qu' ewi'ƚ qaaxaye'pha'm wititsi' (torre), qu' nite' nojoye' qu' na'n eku'nijju' qu' nejeyumtshenji' pa'qu' uja'xe' pe'qu' nanaxi', hats'inha qu' nenikfe'lets me weju'ƚij pe' ƚaq'astai qu' nijat'ax?* Pr 24:27 29 Qu' naf'aliƚi'ij qu' nitsupintaxju' pe'qu' ƚetku'ye' qa nite' nijat'axe' qe nite' weju'ƚij pe'qu' ƚ'astaye', ma' qa week pe'qu' niwenji'ij qa' nawitjijiijikii ƚe'lijei. 30 Qa' nit'ijju': “Ha'ne jukhew in yitsupintaxju' ne' wititsi' qa nite'ƚe yaqhat'axij.” 31 I'nƚi'i pa'qu' ewi'ƚ wittataye' qu' nanwatlanheyu'uƚ pakhape' iye wittataye' ¿me nite' yojo iye qu' mexe na'n eku'nijju' qu' nijamti eku'nijupkii pe' diez mil (10.000) oq'opheƚinetsilets me les qu' t'unitse' qu' nat'anipji' pe' veinte mil (20.000) oq'opheƚinetsilets ƚelits pakha' t'ejuyiju'ƚ? 32 Qa qu' nite'ƚe ƚeke'ye' qu' net'ejuyiju'ƚ, qa pa' wittata in mexe toxiju'ƚ ma' qa' nukiniju'ƚ aje'eƚ pe'qu' ƚeqejkunenheye' qu' niyinijets pa'qu' nisu'un qa' week netisij hats'inha qu' ƚe'sitsi'iƚ wetju'ƚ. 33 Hik aka' ƚunye'j, pa'qu' ƚunye'je'ƚe ekheweli'ƚ qu' nite' weeke' qu' niwu'm pe'qu' nana'li'm, qa nite' ƚeke' qu' yijatshenek'i'ij.* Mt 19:21; Fil 3:7; He 11:26 34 Qe na'aj witlepinek ƚe'wistax. Qa qu'nte' ek'eme'ye'ji', ¿pa'n qu' ƚunye'je' qu' ƚeke'ye' qu' newetk'emetji' iye?* Jue 9:45 35 Ham weju'ƚi'ij, nite' weju'ƚij iye ha'ne sehe' epji', qa nite' weju'ƚij iye na'aj yi'sinhetji' sehe' (abono), qa' netwu'mhitiiƚefik'i. Pakha' qu' nana'l ƚekfiye' qa' nepiye'ek'iha aka'an.—* Mt 11:15; 13:9; Mr 4:9