21
Pɔlɔ ogoni ka Yelusalɛma
1 Nɨyɔ tasanana na ɨɓʉ, taɗaka ndɨ ɓata ka bato, taga ngbingbili ko uzu nɨyɔ ɓalɨkyaga ɓɛ Kosi. Ɓʉgala ɓi, tadwɛ ndɨ ka mugi nɨmɔ ɓalɨkyaga ɓɛ Lodo. Katʉkya ka Lodo, tadwɛ ka Patala. 2 Kʉ ɓɛyɔ, tatakanya ndɨ bato ɓemoti nɨ anaga ka Foinikia. Taɗaka ndɨ mino, taga. 3 Nɨyɔ ta kʉwa ndɨ ɓuwobi na Kipulo, tasa ndɨ miso ya zebu, taga iɓusu ka Sulia. Tɨfʉma ka Tilo, ka pa yi nɨyɔ bato osisaga ndɨ mino makpʉmʉka. 4 Kʉ ɓɛyɔ, tʉtakanya ndɨ ɓaɓɨɓya, tagya na ɨɓʉ pɔsɔ yimoti. Lɨmbɛngɨ-Lotu ʉkpamya ndɨ kapakya Pɔlɔ kaɗaka ka Yelusalɛma. 5 Luki limoti, nɨyɔ pɔsɔ yi nɨyɔ akɨtaga, tidukulaga ndɨ na lɨgʉndʉ kusu. Ɓambanzʉ ɓasɨ, iki ɓoko na ɓomiki ɓɨnda ndɨ katibiso kunzi wa gʉɗʉ. Kʉ ɓɛyɔ, iɓusu ɓasɨ toɓuna ndɨ moli kubi wa, talʉmba. 6 Nɨyɔ tasanana, taɗaka ndɨ ka bato, ɓaɓɨɓya ɓɨga kʉwa ndɨ ka ɓa kʉ-kaɓʉ. 7 Katʉkya ka Tilo, tomosisya ndɨ kazaba, tadwɛ ka Tolemai. Kʉ ɓɛyɔ, tɨnanana ndɨ na ɓomomosu ɓakilisito, tasyɛ ndɨ na ɨɓʉ lɨsyɛ limoti. 8 Ɓʉgala ɓi, tatʉkyɨlya ndɨ lɨgʉndʉ, tadwɛ ka Kaizalɨa. Tika ndɨ ka ndaɓʉ ka Filipi nɨnɔ ɓamakaga ndɨ ɓɛ «Mʉɓɨɓɨkya wo Mongoni Manza». Ɨyɨ Filipi a ndɨ ɓemoti ka ɓambanzʉ maɗɨya na ɨka nɨɓɔ ɓʉpʉnaga ndɨ ka Yelusalɛma. 9 A ndɨ na ɓasɨka ɓakwanganya nɨɓɔ ɓa ndɨ nɨ ɓakanibigʉ lɨkpʉmʉka ka ɓalʉkʉ. Ɓasɨka ɓi nɨɓɔ ɓa ndɨ na ɓugyalandʉ ɓʉtʉmbʉlaga makpʉmʉka ko lino ko Kunzi. 10 Iɓusu ta kʉwa ndɨ wa nɨ togyini masyɛ makpʉ. Mugyalandʉ ɓemoti nɨnɔ ina ndɨ Agabʉ, otukyoku ndɨ ka Yudɛa, osiloku wa. 11 Odoku katɨnda, ava mʉkaɓa ka Pɔlɔ, ɨkanda ndɨ nomu magʉ na maɓɔkʉ. Ɨyɨ aka ɓɛ: «Lɨmbɛngɨ-Lotu akaɓɨkya ɓɛ: ‹Ka Yelusalɛma, Ɓayuda ɓakandaga ɓanʉ mombukwana mʉkaɓa mi nɨma ɓɛyɔ, ɓagaba ka maɓɔkʉ ka ɓatʉ bi nɨɓɔ ɓakamibigʉ Kunzi.›»
12 Nɨyɔ tʉkana lɨkpʉmʉka li nɨlɔ ɓɛyɔ, iɓusu na ɓatʉ ɓa Kaizalɨa tapakya ndɨ Pɔlɔ kaɗaka ka Yelusalɛma. 13 Luki limoti, Pɔlɔ osikisya ndɨ ɓɛ: «Ko bulya ɨkɨ yɔ makagamana na kɛpá ombombo ɓɛyɔ? Na wakɨtʉlya kaikondisiso gʉtʉgʉ kokwo aka ka Yelusalɛma ko lino ka Mombukwono-dosu Yeso.» 14 Nɨyɔ tɨna ɓɛ kɛgʉ katɨmʉkana, tasa kʉwa ndɨ. Taɓɨkya ɓɛ: «Sɨpananɨsɔ ka Mombukwono-dosu igyonosi nɛkɨ!»
15 Kumbusa wa masyɛ makɛɗɛ, tiɓungusyaga ndɨ, taɗaka ka Yelusalɛma. 16 Ɓaɓɨɓya ɓa Kaizalɨa ɓɨnda ndɨ katibiso ka alʉkʉ ɓemoti ka Kipulo nɨnɔ ina ndɨ ɓɛ Munasoni. Ɨyɨ Munasoni a ndɨ mʉɓɨɓya wandɛlɨ, tasyɛ kʉwa ndɨ kʉ kakɨ.
Pɔlɔ ogoni kʉ ka Yakɔbɔ
17 Nɨyɔ tosilo ka Yelusalɛma, ɓomomosu ɓakilisito ɓatɨtɨlya ndɨ na magyagya. 18 Ɓʉgala ɓi, tɨnda ndɨ pa imoti na Pɔlɔ kʉ ka Yakɔbɔ. Kʉ ɓɛyɔ, ɓazɛɛ ɓasɨ ɓa kanisa ɓa ndɨ ɓʉmʉmʉkana kʉ. 19 Nɨyɔ Pɔlɔ ama kaumuusogo, ʉtʉmbʉlyaga ndɨ ɓuwobi-ɓuwobi nɨlɔ Kunzi ʉgyɨlya ndɨ ɓatʉ nɨɓɔ ɓakamibigʉ Kunzi pisi ka ligubo kakɨ. 20 Nɨyɔ ɓazɛɛ ɓʉkana lɨkpʉmʉka li nɨlɔ, ɓabibisa ndɨ Kunzi. Kumbuso yi, ɓaɓɨkya ndɨ Pɔlɔ ɓɛ: «Mamakɨ, watʉkaɨna ɓɛyɔ Ɓayuda ɓudingi ɓoboilyi mino ɓɛnɛ, ɨɓʉ ɓasɨ ɓakaɓyɛ mʉtʉʉ ka Musa lɨmbɛngɨ limoti. 21 Wɨna sɛ, ɓukoni ɓi ɓɛ a abɛ wakaʉtɨwa Ɓayuda ɓasɨ nɨɓɔ ɓikaga luga ka ɓɛvananza ɓayagɔgɔ ɓɛ ɓasɨ kaɓyɛ mʉtʉʉ ka Musa. Upokyi ɓi gɔnɨ ɓɛ ɓakukusisonitɔgʉ ɓomikaɓʉ, ɓakoɓyonitɔgʉ yɨgya ya ɓʉndɛlɨ ka Ɓayuda. 22 Tagya sɛ kʉwa ɓʉnɨ kyɛ ɓibatʉ aka ɓɛ wosiliniku wanʉ? 23 Yɛkɨ a ɓɛyɔ, gya nɛkɨ nɨlɔ takaʉɓɨkya. Ta wanʉ na ɓalʉkʉ ɓakwanganya nɨɓɔ ɓakoni silika kambwa ko Kunzi kaɨpá ko Kunzi. 24 Windoni pa imoti na ɨɓʉ, miɓuɓisoku. Kalyatʉ gɔnɨ nɨlɔ okwononi kyɛ ɓiwisisi ɓamʉ. Kʉwa wa, ɓambanzʉ ɓasɨ ɓakwanana kaiba ɓɛ mongoni masɨ nɨmɔ ɓʉkana ndɨ ko bulya kakʉ a maɓɔngɔ. Luki limoti, ɓibo gɔnɨ ɓɛ ɨwɛ wagyagatʉ mʉtʉʉ. 25 Tukpikilyini ɓi ɓatʉ nɨɓɔ ɓabaya nɨ ɓakɛgʉ Ɓayuda nɨlɔ ɓakwanana kagya. Ɓakakwananɨgʉ kalya makɔlɔ nɨmɔ ɓopí ɓokunzi ka ɓapɛpɛ, ikanɨ kalya ɓangʉ gʉtʉgʉ nyama yi nɨnɔ ɓamwogo kanɨ ɓadulini ɓasɔngʉ, ɓakogyonitɔgʉ gɔnɨ ɓʉɗanda.»
26 Ɓʉgala ɓi, Pɔlɔ ɓɨnda ndɨ na ɓalʉkʉ ɓi nɨɓɔ, ɓiɓuɓisa ndɨ. Kumbuso yi, ingya ndɨ ka Ndaɓʉ ko Kunzi, ʉtʉmbʉlyaga ndɨ ɓɛ masyɛ ma kiɓuɓiso osyo ko ngbingo tino, isi yi ɓɛ ɓakwanana kaʉpɨ́lya ɓemoti-ɓemoti apɛpɛ ngbingo tino.
Ɓagwini Pɔlɔ
27 Nɨyɔ masyɛ maɗɨya na ɨka a kʉwa ndɨ ɓuwobi kosyo, Ɓayuda nɨɓɔ ɓa Azia ɓamɨna ndɨ Pɔlɔ ka Ndaɓʉ ko Kunzi. Kʉwa wa, ɓavikimosaga ambaza wasɨ ka ɓambanzʉ, ɓagwi ndɨ Pɔlɔ. 28 Ɓanapamɨkanaga ɓɛ: «Iɓunu Ɓezaleli, singyoniku! Alʉkʉ yi nɨmʉ nɔ akaɓɨkyaga ka ɓapa ɓayasɨ, akaʉpá ɓambanzʉ ɓasɨ mʉtɨwɨ manyɛ ko bulya kusu, ko bulya mʉtʉʉ ka Musa na ko bulya Ndaɓʉ ko Kunzi yi nɨyɨ. Umokyini gɔnɨ ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓakɛgʉ Ɓayuda ka Ndaɓʉ ko Kunzi, ɓapʉta pa Yotu yi nɨyɨ.» 29 A ɓɛyɔ, ɓamɨnatʉ ndɨ Pɔlɔ kambwa wa ka Yelusalɛma na Mʉɛfɛsɔ ɓemoti nɨnɔ ina ndɨ ɓɛ Tolofimo. Ɨɓʉ ɓa ndɨ kasɨma ɓɛ Pɔlɔ amingyisatʉ ndɨ ka Ndaɓʉ ko Kunzi.
30 Gʉɗʉ wasɨ avɨkɨmanaga ndɨ, ɓambanzʉ ɓotinikoku ndɨ ɓingbufu. Ɓagwi Pɔlɔ, ɓaluta ndɨ ɓikpwukpwukpwu kunzi wa Ndaɓʉ ko Kunzi. Kumbuso yi, ɓadʉlaga ndɨ pumi yi. 31 Ɓa kʉwa ndɨ kakɨsa kamwɔ. Kʉwa wa, mongoni asilya ndɨ ngama ka ambaza wa ɓasʉda ɓɛ gʉɗʉ wasɨ wa Yelusalɛma ovikimonogini. 32 Ko ngbingo yi nɨnɔ aka nɔ, ʉva ndɨ ɓasʉda na ɓakʉmanda kaɓʉ ɓaga ndɨ ɓangʉ kʉ ɓɛyɔ. Nɨyɔ ɓambanzʉ ɓʉmɨna, ɓasa ndɨ kabʉma Pɔlɔ. 33 Ngama ka ɓasʉda isisiloku kʉwa ndɨ ɓuwobi na ɨyɨ, agwisiso. Akpamya ɓɛ ɓakandɨ na ɓaselegeni ɓayɨɓa. Kumbuso yi, uusa ɓɛ: «Wanɨ mʉ? Ogyi ɨkɨ?» 34 Luki limoti, luga wa ambaza wa, ɓambanzʉ ɓa ndɨ kapamɨkana gbalɨ kanɨ ngama ka ɓasʉda kotombisyagʉ gʉtʉgʉ lɨkpʉmʉka limoti aka, kinili, akpamya kʉwa ndɨ ɓɛ ɓaga na Pɔlɔ ka mʉkɔɓɔ ka ɓasʉda. 35 Nɨyɔ Pɔlɔ osilo ka mupumi, ɓasʉda ɓabɨnɨka ndɨ kyɛ ambaza ka ɓambanzʉ a ndɨ nɨ ovikimonogini. 36 A ɓɛyɔ, ɓatʉ ɓasɨ ɓa ndɨ kaɓɨɓya, ɓanapamɨkanaga ɓɛ: «Mumwoni!»
Pɔlɔ akozukogo lɨkpʉmʉka kakɨ
37 Ngbingo yi nɨnɔ ɓa ndɨ kʉwa mino ɓuwobi kamakya Pɔlɔ ka mʉkɔɓɔ ka ɓasʉda, ɨyɨ aka ndɨ na ngama ka ɓasʉda ɓɛ: «Wakwananatʉ kɛsɨlya ngbingo kaɓɨkya lɨkpʉmʉka?»
Ngama ka ɓasʉda amuusa ndɨ ɓɛ: «Wibatʉ Ligiliki? 38 Kɛgʉ ɨwɛ nɨ Mumisili yi nɨnɔ opí ɓi ɨpʉmbʉ ka masyɛ mi nɨma, ʉva ɓonzikaɓʉ ɓɛlɔfʉ ɓatɛkɛɓɛ ɓakwanganya kaɨnda na ɨɓʉ ka ɨsa?»
39 Pɔlɔ asikisya ndɨ ɓɛ: «Ɨmɨ, na Muyuda wa Talasɨ, ka iwili ya Kilikia. Nɨɓʉkʉta ka gʉɗʉ wa kinisono. Kikiliki, ɨsɨlya mbɛyɨ mino ngbingo nanzɨnɨ na ɓatʉ ɓi nɨɓa.» 40 Ngama asɨlya ndɨ mʉnzɨna. Pɔlɔ amaga kʉwa ndɨ ko misa ma mupumi, ʉgbʉma ndɨ ɓambanzʉ na kʉɓɔkʉkɔ. Nɨyɔ ɓadaka, ʉɓɨkya ndɨ na Libelenia ɓɛ: