17
Pɔlɔ ɨɓʉ na Sila ɓanaga ka Tesalonika
1 Pɔlɔ ɨɓʉ na Sila ɓaga ndɨ pisi ka gʉɗʉ wa Amufipoli na Apɔlɔnia, ɓosila kʉwa ndɨ ka Tesalonika kʉ Ɓayuda ɓa ndɨ mino na ndaɓʉ ya malʉmba. 2 Mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ Pɔlɔ agyaga ndɨ mino kambwa, ogulya ndɨ kʉ ɓɛyɔ. Ka Masyɛ ma kimumbiso masaa, ɓikaga ndɨ kagya ɓoɗongoso na ɨɓʉ kʉ ko bulya Moɓiso Motu. 3 Ikaga ndɨ kaʉtʉmbʉlyaga, anowoniso ɓɛ okwononi Kilisito igyogyisi, opupoku ka mbʉkʉ. Ɨyɨ aka ndɨ na ɨɓʉ ɓɛ: «Yeso yi nɨnɔ, nakamʉɓɨkyaga Mongoni Manza ko bulya kakɨ, ɨyɨ nɨ Kilisito.»
4 Nɨyɔ Ɓayuda ɓemoti-ɓemoti ɓʉkana lɨkpʉmʉka li nɨlɔ, ɓabaya ndɨ, ɓaɓyɛ kʉwa ndɨ Pɔlɔ na Sila. Ɓagiliki ɓudingi nɨɓɔ ɓabibisaga ndɨ Kunzi pa imoti na ɓoko ɓakpʉ ɓakinisono, ɓabaya ndɨ gɔnɨ.
5 Luki limoti, Ɓayuda ɓagɔgɔ ɓotuma ndɨ na imi ɓɨɗɛ. Ɓʉpʉnaga ndɨ na lɨgʉndʉ ɓawanza ɓemoti-ɓemoti nɨɓɔ ɓayɨgya yanyɛ. Ɓamʉmʉla kʉwa ndɨ ambaza wasɨ kavɨkɨmanaga ka gʉɗʉ, ɓaga ndɨ ka ndaɓʉ ka Yasoni kakɨsa Pɔlɔ na Sila ɓɨvaka-vaka ɓɛkyɛ ɓupupisi ko misa ka ɓambanzʉ. 6 Yɛkɨ ɓakʉmɨnagʉ ndɨ, ɓaga kʉwa ndɨ na Yasoni pa imoti na ɓakilisito ɓemoti-ɓemoti ɓɨdaɗa-daɗa ko misa ka ɓangama ɓa gʉɗʉ nɨ ɓanapamɨkanaga ɓɛ: «Ɓatʉ ɓi nɨɓa ɓaputini ɔɓɨlɨ wasɨ, mbɨya wanʉ, ɓodwiniku kʉwa gɔnɨ wanʉ, 7 Yasoni nɔ utilyi ɓi kʉ kakɨ. Ɓatʉ ɓi nɨɓana ɓasɨ ɓakɛgʉ kaɓyɛ mʉtʉʉ ka ngama mudingi wa Lʉma kyɛ ɓakaɓɨkya ɓɛ atʉ na ngama wagɔgɔ nɨnɔ ina ɓɛ Yeso.» 8 Lɨkpʉmʉka li nɨlɔ ʉtʉla ndɨ ɓatʉ ɓakpʉ na ɓangama ɓa gʉɗʉ, 9 ɓusiso kʉwa ndɨ Yasoni nɨ ɓikolyogini.
Pɔlɔ na Sila ɓogoni ka gʉɗʉ wa Bɛlɔya
10 Nɨyɔ biti olipyo, ɓakilisito ɓamogosa ndɨ Pɔlɔ na Sila ka gʉɗʉ yi nɨnɔ ina ɓɛ Bɛlɔya. Nɨyɔ ɓosilo kʉ ɓɛyɔ, ɓaga ka ndaɓʉ ya malʉmba ka Ɓayuda. 11 Ɓatʉ ɓi nɨɓɔ kʉ ɓa ndɨ ɓanza kaʉkɨtaga Ɓatesalonika. Ɓa ndɨ kabaɨlya Lɨkpʉmʉka ko Kunzi na mʉsasa makpʉ. Masyɛ masɨ, ɓakpɨmaga ndɨ Moɓiso ɓɛkyɛ ɓibi ɓɛ lɨkpʉmʉka nɨlɔ Pɔlɔ ʉɓɨkyaga ndɨ, a ndɨ la lɨngʉnʉ. 12 Ɓudingi luga kaɓʉ ɓabaɨlya ndɨ. Luga ka Ɓagiliki, ɓoko ɓakinisono na ɓalʉkʉ ɓudingi ɓabaɨlya ndɨ gɔnɨ.
13 Nɨyɔ Ɓayuda ɓa Tesalonika ɓʉkana ɓɛ Pɔlɔ akaɓɨkyaga gɔnɨ Mongoni Manza ko Kunzi ka Bɛlɔya, Ɓaga ndɨ kʉ ɓɛyɔ, ɓapʉnga gɔnɨ kapá ɨpʉmbʉ na kauvikimosogo ɓambaza ka ɓambanzʉ. 14 Ko ngbingo yi nɨnɔ aka nɔ, ɓakilisito ɓamogosa ndɨ Pɔlɔ miso yo liɓo lidingi, luki limoti, Sila na Timotio ɓasɨkana mbɛyɨ ndɨ ɨɓʉ wa aka wa. 15 Ɓatʉ nɨɓɔ ɓɨnda ndɨ kabiso Pɔlɔ, ɓasilisa ndɨ ka gʉɗʉ wa Atɛnɛ. Kumbuso yi, ɓigoku ndɨ ka Bɛlɔya na mayʉ nɨmɔ Pɔlɔ utikilyoku ndɨ Sila ɨɓʉ na Timotio ɓɛ ɓɨndɨ katakanya ɓɨgala-gala.
Pɔlɔ a kʉwa ka Atɛnɛ
16 Ngbingo yi nɨnɔ Pɔlɔ a ndɨ mino kaɓʉndaga Sila na Timotio ka Atɛnɛ, a ndɨ no kumbu kʉgbɛ kyɛ gʉɗʉ yi nɨnɔ a ndɨ wakɨgʉmya ka gbɨlɨtɔ. 17 Agyaga ndɨ ɓoɗongoso na Ɓayuda na ɓatʉ ɓagɔgɔ nɨɓɔ ɓaɓangaga ndɨ Kunzi kʉsɔ wa ndaɓʉ ya malʉmba. Ka ɓapa ɓaya musilyoni, ikaga ndɨ na ɓoɗongoso masyɛ masɨ na ɓatʉ nɨɓɔ ɓosilyanaga ndɨ na ɨɓʉ. 18 Ɓatʉ ɓa kimibo ɓemoti-ɓemoti ka liɗu ka Ɓɛpikulio na ka Ɓasitoiko, ɓapʉnga ndɨ ɓoɗongoso na ɨyɨ. Ɓemoti-ɓemoti luga kaɓʉ ɓuusaga ndɨ ɓɛ: «Tongolobi mʉna a mbɛyɨ kapa kaɓɨkya ɓʉ?» Ɓagɔgɔ ɓaɓɨkyaga ndɨ ɓɛ: «Akainisono abɛ a mʉɓɨɓɨkya wo mongoni ko ɓokunzi ɓo di.» Ɓa ndɨ kanzɨna ɓɛyɔ kyɛ Pɔlɔ a ndɨ kaɓɨkyaga Mongoni Manza ko bulya ka Yeso na ɓɛyɔ opupoku ndɨ mino ka mbʉkʉ. 19 Ɓava kʉwa ndɨ Pɔlɔ, ɓaga na ɨyɨ ka Pa Yidingi nɨyɔ ɓalɨkyaga ndɨ ɓɛ «Alɨyɔpagɔ», ɓamuusa ndɨ ɓɛ: «Wakwananatʉ katɨtʉmbʉlya isi ya mʉtʉʉ mambɨya nɨmɔ wakapá? 20 Wakatɨɓɨkyaga makpʉmʉka mo di. Ta nɛkɨ kapa kaiba ambɛ nɨyɔ yasɨ isi yi nɨ ɨkɨ.» 21 A ɓɛyɔ, ɓatʉ ɓa Atɛnɛ ɓasɨ pa imoti na ɓobiko nɨɓɔ ɓikaga luga kaɓʉ ɓokitisaga ndɨ ɓongbingo kaɓʉ ɓayasɨ kaɓɨkyaga na kaʉkana ɓomongoni ɓayambɨya.
22 Kʉwa wa, Pɔlɔ amaga ndɨ kambwa ka ɓatʉ nɨɓɔ ɓa ndɨ ka Alɨyɔpagɔ wa, ɨyɨ aka ɓɛ: «Iɓunu ɓatʉ ɓa Atɛnɛ, nakaɨna abɛ maɓaɨpá ko ɓokunzi kʉgbɛ. 23 A ɓɛyɔ, wa no ɓi mino kalingyo gʉɗʉ kunu, nɨnagatʉ ɓi ɓapa nɨɓayɔ mubibisogo mino ɓokunzi kunu. Ninito ɓi gɔnɨ gbɔgbɔ yimoti nɨ ɓokpikini mino ɓɛ: ‹A ko bulya ko kunzi yi nɨnɔ takamibogigʉ.› Kinili, ɨmɨ, nakamʉɓɨkyaga Mongoni ka nɨnɔ mabibisogo nɨ makɛgʉ kamibo. 24 Kunzi yi nɨnɔ agya ndɨ ɔɓɨlɨ na masɨ nɨmɔ a kʉsɔ yi, ɨyɨ nɔ a Mombukwana lɨsyɛ na lɨtɔmbʉ, kikogigʉ na ɓandaɓʉ nɨɓayɔ ɓambanzʉ ɓopikogo. 25 Kɛgʉ na nza yi ɓɛ ɓambanzʉ ɓaguguɓyi abɛ kika na yangya. A ɓɛyɔ, ɨyɨ nɔ ʉpága ɓatʉ ɓasɨ ɔɓɨlɨ, muyukumi na makpʉmʉka masɨ. 26 Katʉkya ka mʉmbanzʉ ɓemoti, agya ndɨ mababa ka ɓambanzʉ kyɛ ɓiki ka ɔɓɨlɨ wasɨ. Ubisilyaga ndɨ ɓongbingo na lɨlɨ ka ɓogiyo. 27 Kunzi agya ndɨ ɓɛyɔ kyɛ ɓambanzʉ ɓakɨsɨ. Gʉtʉgʉ ɓakiko kakɨsa nɨ ɓakazakaɗaga, ɓakwananatʉ aka kamɨna. Wɨna sɛ, Kunzi a ɓuwobi na iɓusu ɓasɨ yɨkaka-yɨkaka. 28 A ɓɛyɔ:
‹Ta na ɔɓɨlɨ ko bulya kakɨ, tanɨgyɨgyɨlya na takaidukulogo kaiko na ɔɓɨlɨ.›
A mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ ɓemoti-ɓemoti ka ɓayoko kunu ɓaɓɨkya ndɨ mino ɓɛ:
‹Ta gɔnɨ iɓusu ɓomikakɨ.›
29 Yɛkɨ ta ɓomiko Kunzi, takikonitɔgʉ na tamanaga ambɛ akwanana kaika mʉɗɔngɔnɨ abɛ kunzi yi nɨnɔ ɓagyaga na ɔlɔ, na ngwɛyɨ ikanɨ lɨtalʉ nɨyɔ ɓambanzʉ ɓagya na ɓʉgɛgɛlɛ na yimibo. 30 Luki limoti, Kunzi kɛgʉ ɓata kaanda ɓongbingo nɨɓɔ ɓambanzʉ ɓa ndɨ mino ko biti. Mbɨya wanʉ, akaʉɓɨkyaga ɓambanzʉ ɓasɨ na ka ɓogiyo ɓayasɨ ɓɛ ɓoyikosi mambɛngɨ. 31 A ɓɛyɔ, obisoni lɨsyɛ nɨlɔ akɔ ndɛkɛ mino ngbanga ka ɔɓɨlɨ wasɨ, ka ɓungbingbili, pisi ka mʉtʉ ɓemoti nɨnɔ apʉnaga ndɨ. Apupisa ndɨ ka mbʉkʉ ɓɛkyɛ ɓatʉ ɓasɨ ɓibi ɓɛ mʉtʉ yi ɨyɨ nɨnɔ.»
32 Nɨyɔ ɓamʉkana Pɔlɔ nɨ ananzɨna ko bulya yipupa ka mbʉkʉ, ɓemoti-ɓemoti luga kaɓʉ ɓapʉnga ndɨ katɨba ɓɨkyaaa, ɓagɔgɔ ɓaɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Tʉmʉkanatʉ ɓanʉ mbɛyɨ ɓata lɨsyɛ lagɔgɔ.» 33 Kʉwa wa, Pɔlɔ ʉsa ndɨ. 34 Luki limoti, ɓatʉ ɓemoti-ɓemoti ɓaga ndɨ pa imoti na ɨɓʉ, ɓaɓɨnɨkyana ndɨ Kunzi. Luga kaɓʉ, a ndɨ nɨ Dionisi, mʉtʉ ɓemoti wa Alɨyɔpagɔ, muko ɓemoti nɨnɔ ina ndɨ ɓɛ Damali na ɓatʉ ɓagɔgɔ ɓata.