7
Etieni akanzɨna kambwa ka ɓambanzʉ ka Basa-Yidingi
1 Kʉwa wa, kumu-kumu amuusa ndɨ Etieni ɓɛ: «A lɨngʉnʉ nɨlɔ ɓakaɓɨkya ko bulya kakʉ?» 2 Etieni asikisya ndɨ ɓɛ: «Iɓunu ɓomika-mamaaa na iɓunu ɓababaaa, imukononito ɓɨnza! Kunzi nɨnɔ wa ɨbɨba apuponilyatʉ ndɨ titosu Abalahamʉ ngbingo yi nɨnɔ a mbɛyɨ ndɨ mino ka mugi ma Mezopotamia, kambwa kaiko ka mugi ma Alani. 3 Aɓɨkya ndɨ ɓɛ: ‹Tʉkya ku kunu, ka lɨvananza kakʉ, waga ka mugi nɨmɔ nakaʉwanya.› 4 Kʉwa wa, Abalahamʉ atʉkya ndɨ ka mugi ka Ɓakalidea, ɨnda ndɨ kaiko ka Alani. Kʉ ɓɛyɔ, abakɨ okwa ndɨ. Kumbuso yi, Kunzi atumboku ndɨ kʉ, adukusoku ka mugi mi nɨma mo mino mbɨya wanʉ. 5 Kʉ ɓɛyɔ, Kunzi kapágʉ ndɨ gʉtʉgʉ mugi aka ɨkanɨ mikya pa mʉkɛɗɛ kaɗɨta lɨsɔkʉ. Luki limoti, awanyaga ndɨ ɓɛ apátʉ mugi mi nɨma, na ka ɓomiko-mikakɨ. Wɨna sɛ, ko ngbingo yi nɨnɔ, Abalahamʉ kɛgʉ ndɨ no miki. 6 Kunzi aɓɨkya ndɨ ɓɛ: ‹Lɨvananza kakʉ ika ndɛkɛ ka mugi ka ɓatʉ ɓagɔgɔ. Kʉ ɓɛyɔ, ɓuitisa ndɛkɛ ɓosunzu, ɓugyogyisa ndɛkɛ ka ɓyanga ɓamɨya ɓakwanganya.› 7 Luki limoti, Kunzi aɓɨkya ndɨ gɔnɨ ɓɛ: ‹Ɨmɨ, nakɔtʉ ndɛkɛ mʉkɔmbʉ ka ɓatʉ ɓa mugi mi nɨmɔ ɓika ndɛkɛ nɨ ɓuitisini ɓosunzu. Kʉwa wa, nupupisatʉ ndɛkɛ, ɓodoku kebibiso ka pa yi nɨyɨ.› 8 Kumbuso yi, Kunzi ɓʉkanana ndɨ na Abalahamʉ. Yʉkanana yi a ndɨ pisi ka sɨmʉɨsɔ. Kinili, Abalahamʉ akusisa ndɨ mikakɨ ɓɛyɔ ka Isaka kumbusa wa masyɛ ɓʉgɨna ma yɨɓʉkʉta kakɨ. Isaka agya ndɨ ɓɛgɛyɔ na nɨnɔ kakɨ ɓɛyɔ ka Yakɔbɔ. Yakɔbɔ agya ndɨ ɓɛgɛyɔ na ɓotitosu tɛkɛɓɛ na ɓaɓa.
9 Titosu ɓikaga ndɨ no miso mopi na mamaɓʉ ɓɛyɔ ka Yɛzɛfʉ. Ɓagaba ndɨ ka ɓusunzu ka Misili. Luki limoti, Kunzi a ndɨ pa imoti na ɨyɨ, 10 anyɔgɔ ndɨ ka yigyogyiso kakɨ yasɨ. Apá ndɨ ɨzɨyɔ na yimibo kanzɨna kambwa ka Falaɔ. Ngama amomosa ndɨ kaanda mugi ma Misili na kaamalya ndaɓʉ kakɨ yasɨ. 11 Luki limoti, ayʉndɨ ogulya ndɨ ka mugi masɨ ma Misili na nɨmɔ ma Kanana. Kumbu yidingi, ɓotitosu ɓakɛgʉ ndɨ na malɨlɨ. 12 Yakɔbɔ ʉkana ndɨ ɓɛ malɨlɨ a ka Misili, ʉtɨka mbɛyɨ ndɨ ɓotitosu ka nganga ya mambwa. 13 Ka nganga ya yɨɓa, Yɛzɛfʉ imibisikoso na ɓamamakɨ. Kʉwa wa, Ngama Falaɔ iba ndɨ litino ka Yɛzɛfʉ. 14 Kumbuso yi, Yɛzɛfʉ ʉtɨka ndɨ ɓambanzʉ kavoku abakɨ ɓɛyɔ ka Yakɔbɔ na lɨvananza kakɨ lasɨ. Ɓatʉ ɓasɨ ɓa ndɨ ɓatɛkɛɓɛ maɗɨya na ɨka na kuɓukumuti. 15 Yakɔbɔ ɨnda ndɨ ka Misili, okwa ndɨ kʉ ɓɛyɔ, gʉtʉgʉ ɓotitosu aka. 16 Ɓabɨnɨka ndɨ ɓamanda kaɓʉ ka Sekemu, ɓolumboku ka pa ya ɓambʉkʉ nɨyɔ Abalahamʉ oluwa ndɨ no ɓuyi ka maɓɔkʉ ka ɓomika Hamoli ka iwili ya Sekemu.
17 Yɛkɨ masyɛ nɨmɔ Kunzi awanyaga ndɨ Abalahamʉ kapá mino agʉmɛ a kʉwa ndɨ ɓuwobi kaɨtʉlyana, ɓambanzʉ ɓɨtʉndaga ndɨ, ɓobwo ɓakpʉ kʉ ka Misili. 18 Kumbuso yi, ngama mudingi wagɔgɔ alya ndɨ ɓʉngama ka Misili. Ɨyɨ ngama yi nɨnɔ kamibagʉ ndɨ Yɛzɛfʉ. 19 Aɓɔ ndɨ lɨvananza kusu, ʉgyagya ɓotitosu, ʉpá ndɨ mʉtʉʉ mapʉ ɓɛ ɓumbimbogi ɓomikaɓʉ nɨɓɔ ɓawɛsɛ kyɛ ɓokwogi. 20 Musa ɨɓʉkʉta ndɨ ko ngbingo yi nɨnɔ, a ndɨ miki wanza ko misa ko Kunzi. Ɓakwisa ndɨ ka ɓatɨmba ɓasaa aka ka ndaɓʉ ka abakɨ. 21 Ngbingo yi nɨnɔ ɓabisoku ndɨ mino ɓɨkɛɗɛ, mika Ngama Falaɔ muko yi ɨvɨlya ndɨ, ikwisilyo abɛ mikakɨ mʉɓʉkʉta. 22 Kʉwa wa, ɓawonisila ndɨ Musa yimibo yasɨ ka Ɓamisili, ɨɨta mʉtʉ wa kibo mʉnzɨna na mogubo dididi.
23 Nɨyɔ otulyoso ɓyanga ɓatɛkɛɓɛ ɓakwanganya, ɨkandaga ndɨ kaɨnda kaʉndoku ɓamamakɨ ɓɛyɔ ka ɓomikya Ɓezaleli. 24 Kʉ ɓɛyɔ, amɨna ndɨ Mumisili ɓemoti nɨ anagyogyiso mʉva-kʉkakɨ. Asingyoku ndɨ alʉkʉ nɔ ɓa ndɨ kagyagya nɔ, igiso likosi, amwɔ Mumisili. 25 Musa a ndɨ kasɨma ɓɛ ɓamamakɨ ɓakwanana ndɨ kaiba ɓɛ Kunzi apʉnaga ndɨ ɨyɨ kauhukuso. Luki limoti, ɓakotombisyagʉ ndɨ. 26 Ɓʉgala ɓi, upuponilya ndɨ Ɓezaleli ɓaɓa nɨ ɓanabʉmana. Akɨsa ndɨ kaʉgbʉmaga, ʉɓɨkya ɓɛ: ‹Ɓawai, ma ɓatʉ ɓemoti, ko bulya ɨkɨ yɔ mo mino kabʉmana?› 27 Luki limoti, nɨnɔ a ndɨ kagyogyiso ɓɛngɛnɨ, atindika ndɨ Musa, amuusa ɓɛ: ‹Wanɨ nɔ utwi ngama na kaiko zozi kusu? 28 Wakapa kɛmwɔ mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ wamwi ɓi mino Mumisili isyeiku ɓi?› 29 Nɨyɔ Musa ʉkana ɓɛyɔ, apɨkɨta ndɨ wa, ɨnda kaiko ka mugi nɨmɔ ina ɓɛ Madiani. Kʉ ɓɛyɔ, ʉɓʉkʉta ndɨ ɓomiki ɓaɓa.
30 Kumbusa wa ɓyanga ɓatɛkɛɓɛ ɓakwanganya, malaika apuponilya ndɨ Musa ka gbɔgɔ nɨyɔ a ndɨ kagbʉndɨkana ka ɨsa ka ngʉpa ya Sinai. 31 Nɨyɔ Musa ɨna lɨkpʉmʉka nɨlɔ, ombombaya ndɨ kʉgbɛ. Ngbingo yi nɨnɔ a ndɨ mino kaisisilo ɓɛkyɛ ɨnɨ ɓɨnza, ʉkana ndɨ lɨyʉ ka Mombukwono-dosu anaɓɨkya ɓɛ: 32 ‹Ɨmɨ nɨ Kunzi ka ɓatɨtakʉ, Kunzi ka Abalahamʉ, ka Isaka na ka Yakɔbɔ.› Nzʉyɨ atwa ndɨ Musa ɓɨkyakyakya nɨ kikpundigʉ ɓata kaɨkwɛ kʉ. 33 Mombukwono-dosu aka na ɨyɨ ɓɛ: ‹Wɨnyɔgɔ ɓɛkpakʉ, kyɛ pa yi nɨyɔ wo mino wakamaga yɔ, a pa yotu. 34 Ninini ɓɛyɔ ɓo mino kaugyogyiso ɓatʉ kamɨ ka Misili. Nukonini mʉgamʉ kaɓʉ, ɨmɨ nosyiku kaʉkʉlaga. Doku mbɨya wanʉ, nakaʉtɨka ka Misili.›
35 Musa yi nɨnɔ Ɓezaleli ɓamanganya ndɨ, ɓamuusa ɓɛ: ‹Wanɨ nɔ utwi ngama na kaiko zozi?› Ɨyɨ kʉwa nɔ Kunzi atɨka ndɨ kaiko ngama na kaʉkʉlaga pisi ka malaika yi nɨnɔ apuponilya ndɨ ka gbɔgɔ. 36 Musa nɔ upupisoku ndɨ ɓomikya Ɓezaleli ka Misili. Agya ndɨ makpʉmʉka mʉmbanga-mbanga na nɨmɔ muɓongiso ka Misili, ko liɓo la liniko lidingi nɨlɔ ɓalɨkyaga ɓɛ liɓo Langbʉ na ka ɨsa ka ɓyanga ɓatɛkɛɓɛ ɓakwanganya. 37 Musa yi nɨnɔ gɔnɨ nɔ ʉɓɨkya ndɨ ɓomikya Ɓezaleli ɓɛ: ‹Kunzi amʉtɨkɨlyatʉ ndɛkɛ mugyalandʉ abɛ ɨmɨ, iko mʉva-kukunu.› 38 Ngbingo yi nɨnɔ ɓomikya Ɓezaleli ɓamʉmʉkana ndɨ mino ka ɨsa, Musa a ndɨ wa pa imoti na ɓotitosu. Malaika anzɨnaga ndɨ na ɨyɨ kʉgʉ wa ngʉpa ya Sinai, apá kʉwa ndɨ mʉnzɨna ma ɔɓɨlɨ nɨmɔ atikitisyaga ndɨ iɓusu.
39 Luki limoti, ɓotitosu ɓakapagɨgʉ ndɨ kamʉkana, ɓamʉya ndɨ ɓɨkanganga, ɓa ndɨ kapa kaɨga ɓata ka Misili. 40 Ɓaɓɨkya ndɨ Aluni ɓɛ: ‹Tɨgyɨlya ɓokunzi nɨɓɔ ɓakwanana katikpokyoniso. A ɓɛyɔ, Musa yi nɨmʉ nɔ atipupisiku ɓi ka Misili, takɛgʉ kaiba ɓɛ ɨkɨ yɔ agyi ɓi.› 41 Ka masyɛ mi nɨmɔ aka mɔ, ɓɨgyɨlya ndɨ mulundu ko mikya ngɔmbɛ, ɓapá ndɨ mulundu ma mikya ngɔmbɛ yi nɨnɔ ɓapɛpɛ. Ɓalisisa ndɨ dumo ko luki li nɨlɔ ɨɓʉ ɓamombukwana-daɓʉ ɓagya ndɨ lɔ. 42 Kʉwa wa, Kunzi ʉpá ndɨ mʉgɔngʉ, ʉsa ɓɛ ɓiki kobibiso mangʉtʉ, mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ ikpikaga ndɨ mino ka kɨtaɓʉ ka ɓogyalandʉ ɓɛ:
‹Iɓunu Ɓezaleli,
ɨmɨ nɔ mɛpá ndɨ apɛpɛ wa ɓanyama na ɓapɛpɛ ɓagɔgɔ
ka ɓyanga ɓatɛkɛɓɛ ɓakwanganya ka ɨsa?
43 Iɓunu mabɨnɨkaga ndɨ ɓangbangba ko kunzi kunu ɓɛyɔ ka Moloki
na lɨngʉtʉ ko kunzi kunu ɓɛyɔ ka Lefani.
Mɨgyɨlya ndɨ lundu yi nɨyɔ ɓɛkyɛ miki kobibiso.
Kinili, namuhokiso ndɛkɛ ɓyɨ kakɨtaga mugi ma Babiloni.›
44 Kʉ ka ɨsa, ɓotitosu ɓa ndɨ na ngbangba nɨyɔ ikaga ndɨ na kpokoyo wa agʉmɛ. Musa opika ndɨ ngbangba yi nɨyɔ mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ Kunzi akpamya ndɨ mino, agya ndɨ ka likingyosi li nɨlɔ ɨna ndɨ. 45 Kumbuso yi, ɓʉpá kʉwa ndɨ ɓomika ɓotitosu ngbangba yi nɨyɔ. Ɨɓʉ ɓabɨnɨka ndɨ ngbingo yi nɨnɔ Yɔsʉa a ndɨ mino ngama kaɓʉ. Ɓɨnda ndɨ gɔnɨ na iyu ka mugi ka ɓatʉ ɓi nɨɓɔ Kunzi ukpumya ndɨ kambwa kaɓʉ. Ngbangba yi nɨyɔ ikaga ndɨ kʉ ɓɛyɔ kadwɛ ko ngbingo ka ngama Daudi. 46 Daudi inisana ndɨ na ɨzɨyɔ ko misa ko Kunzi, aɓɨkya ndɨ ɓɛ akapikilyo Kunzi ka Yakɔbɔ ndaɓʉ. 47 Luki limoti, Sɔlɔmɔnɔ kʉwa nɔ opika ndɨ.
48 Luki limoti, Kunzi nɨnɔ Kʉgʉ-Kʉgbɛ kikogigʉ ka ɓandaɓʉ nɨɓayɔ ɓambanzʉ ɓopikogo. Mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ mugyalandʉ aɓɨkya ndɨ mino ɓɛ:
49 ‹Mombukwono-dosu akaɓɨkya ɓɛ, kʉgʉ wa lɨsyɛ a kiti wa ɓʉngama kamɨ,
na lɨtɔmbʉ a pa kamɨ ya kibiso magʉ.
Makepikilyo inguo ya ndaɓʉ tino?
Pa kamɨ ya kimumbiso ika ndɛkɛ yanɨ?
50 Kɛgʉ mbɛyɨ ɨmɨ nɔ nagya makpʉmʉka masɨ mi nɨma?›
51 Eze iɓunu ɓatʉ ɓa mʉ mapʉaaa! Mambɛngɨ ɓingbongili, nɨ makɛgʉ kaʉkana. Mikaga kobiso ɓoɗongoso na Lɨmbɛngɨ-Lotu ɓongbinga ɓasɨ mʉɗɔngɔnɨ abɛ ɓotitonu ndɨ gɔnɨ! 52 Mugyalandʉ tino pɨyɛ nɔ ɓotitonu ɓakagyogyisagʉ ndɨ? Ɓulumwisaga ndɨ nɨɓɔ ɓa ndɨ kaɓɨkyaga ɓɛ Mʉtʉ Wongbingbili odokuto ndɛkɛ. Mbɨya wanʉ, masutini ɓi, mamwɔ. 53 A ɓɛyɔ, minisana ndɨ na mʉtʉʉ ko Kunzi pisi ka ɓamalaika. Luki limoti, nɨ makoɓuulyogigʉ.»
Kukwakʉ ka Etieni
54 Nɨyɔ ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓa ndɨ ka Basa-Yidingi ɓʉkana mʉnzɨna mi nɨmɔ, miso ʉtana ndɨ ɓɨngbʉ na Etieni, ɓɨlya manzʉ ɓɨkyalʉkyalʉ. 55 Luki limoti, Etieni a ndɨ mutumo na Lɨmbɛngɨ-Lotu. Ɨkwɛ ndɨ kʉgʉ wa lɨsyɛ, ɨna ɨbɨba ko Kunzi, na Yeso wakamaga ka kʉmbanzɨkanikɔ ko Kunzi. 56 Ɨyɨ aka ndɨ ɓɛ: «Nakaɨna lɨsyɛ ɓikpo, na Mika-mʉmbanzʉ wakamaga ka kʉmbanzɨkanikɔ ko Kunzi.» 57 Nɨyɔ ɓʉkana ɓɛyɔ, ɓagbʉngʉkana ndɨ ɓihooo, ɓɨdʉlaga motili, ɨɓʉ ɓasɨ ɓagwi ndɨ Etieni. 58 Ɓopupa ndɨ na ɨyɨ kunzi wa gʉɗʉ, ɓapʉnga ndɨ kabʉma na matamʉ. Ɓadɛmʉ ɓava ndɨ ɓotu kaɓʉ, ɓoɗukusilo kambwa ka mʉwanza ɓemoti nɨnɔ ina ndɨ ɓɛ Saulo. 59 Ngbingo yi nɨnɔ ɓa ndɨ mino kabʉma na matamʉ nɔ, Etieni alʉmba ɓɛ: «Mombukwono-dosu Yeso, va lɨmbɛngɨ kamɨ.» 60 Kʉwa wa, oɓuna ndɨ moli, apamɨkana ɓɛ: «Mombukwono-dosu, wakondonitɔgʉ ɓʉnyɛ kaɓʉ!» Kumbuso yi, osisa ndɨ lɨmbɛngɨ.