Balʉwa wa yɨɓa
nɨnɔ Pɔlɔ ukpikilya ndɨ
Ɓakolito
Lɨkpʉmʉka la mambwa
Balʉwa wagɔgɔ nɨnɔ Pɔlɔ ukpikilya ndɨ ɓakilisito ɓa Kolito nɨmʉ. Ka balʉwa yi nɨnɔ wa mambwa, ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ a ndɨ na mʉsasa kaɨnda kaundoku yi, luki limoti kagagʉ ndɨ ɓata. Ʉɓɨkya ndɨ gɔnɨ ɓɛ ɓʉmʉmʉlɨ ɓangyɔ, ɨyɨ nɔ ɨnda kaʉva kyɛ ɓʉtɨkɨlyɨ ɓakilisito ɓa Yelusalɛma. Timotio nɔ a ndɨ kaaga ka Kolito, ko pisi, ʉkana ndɨ mongoni ɓɛyɔ ɔɓɨlɨ ka ɓakilisito a ndɨ mino kʉ ɓɛyɔ. Mongoni mi nɨmɔ kɛgʉ ndɨ manza. Ʉkana ndɨ gɔnɨ ɓɛ Ɓayuda ɓemoti-ɓemoti ɓaga ndɨ ka Kolito, ɓapá mʉtʉʉ di no Mongoni Manza nɨmɔ Pɔlɔ ʉpá ndɨ. Ɓayuda ɓi nɨɓɔ ɓʉɓɨkya ndɨ gɔnɨ ɓɛ Pɔlɔ kɛgʉ atʉtʉmbwa walɨngʉnʉ ka Kilisito. Timotio igoku ndɨ, atʉmbʉlyaga Pɔlɔ, Pɔlɔ alya ndɨ kumbu kʉgbɛ.
Kinili, Pɔlɔ ukpikilya kʉwa ndɨ, kaʉtʉmbʉlyaga lɨkpʉmʉka li nɨlɔ a ndɨ ka tamanaga yi, na nɨyɔ agya ndɨ ɓɛyɔ kogonitɔgʉ kaʉnda. Pɔlɔ aɓɨkya ndɨ ka balʉwa yi nɨnɔ ɓɛ a atʉtʉmbwa ka Kilisito. Luki limoti, ɓɛyɔ agyago mino ligubo kakɨ a di na ɓatʉ ɓagɔgɔ. Luki li nɨlɔ agyaga ɓɛ ɓamʉyɨ ilu nɨlɔ. Ɨtatanaga ndɨ gɔnɨ ɓɛ ɓɨmatanagɨ na Ɓakolito ka ligubo. Ʉɓɨkya ndɨ ɓata ɓɛ ɓidukulogi kaʉmʉmʉla ɓangyɔ aka ko bulya yɨbɨnɨka na iɓu ɓuti ka ɓakilisito ɓa Yelusalɛma. Omotiloku ɓɛ a ndɨ na mʉsasa kaundoku, kyɛ uɓikyiku ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓakanosigʉ ɓʉnyɛ lɨkpʉmʉka la lɨngʉnʉ. Kika kanɨ Pɔlɔ akpakpa ndɨ kaɓɨkya ɓɛ a atʉtʉmbwa, a kyɛ a ndɨ na mʉsasa ɓɛ ɓambanzʉ ɓibi Mongoni Manza, ɓiba gɔnɨ ɓɛ Yeso nɨ Mombukwono-dosu.
Yɨgbananaga ya kɨtaɓʉ yi nɨyɨ:
Yuuso ka Pɔlɔ, na akamisyo Kunzi ɨbɨba 1:1-11
Ligubo ka ɓatʉtʉmbwa luga ka ɓakilisito 1:12–2:17
Kapa ɓɛngɛnɨ ɓɛyɔ Kilisito atɨpa ndɨ mino 3:1–7:16
Kabɨnɨka ɓuti ka ɓatʉ ɓa yangya 8:1–9:15
Pɔlɔ akaɓɨkya ɓɛ a atʉtʉmbwa ka lɨngʉnʉ 10:1–13:10
Yuuso ya muliɓo 13:11-13
1
Yuuso
1 Ɨmɨ Pɔlɔ, na atʉtʉmbwa ka Yeso-Kilisito pisi ka sɨpananɨsɔ ko Kunzi. Iɓusu no mika-mama ɓɛyɔ ka Timotio ɓɔ tamukpikilyi balʉwa yi nɨmʉ, iɓunu ɓatʉ ɓa Kanisa ko Kunzi ka Kolito na ɓatʉ ɓasɨ ko Kunzi nɨɓɔ ɓa ka iwili ya Akaya. 2 Obosu Kunzi ɨɓʉ na Mombukwono-dosu Yeso-Kilisito ɓamuɗukilyi ɨzɨyɔ na mazɨyɔ.
Pɔlɔ akamigisya Kunzi ɨbɨba
3 Tabibisini Kunzi, Abakɨ Mombukwono-dosu Yeso-Kilisito, Baba wa lɨmbɛngɨ lo kumbu, atitumisogo mambɛngɨ ɓongbinga ɓasɨ. 4 Atitumisogo mambɛngɨ ka ɓʉkpɛkɨ-kpɛkɨ kusu ɓasɨ, kyɛ pisi ko ngu nɨyɔ tinisono na iyu kotukyoku kʉ kakɨ, takwananɨtɔ gɔnɨ iɓusu kaʉgyɨlya ɓatʉ ɓagɔgɔ ɓɛgɛyɔ. 5 A ɓɛyɔ, mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ talyago mino kumbu pa imoti na Kilisito ka yigyogyiso kakɨ dididi, ɨyɨ atitumisogo mambɛngɨ ɓɛgɛyɔ. 6 Kika nɨ iɓusu takaigyogyiso, a kyɛ mambɛngɨ amutumi, minisono na muhukuso. Kika nɨ ɓatitumisini mambɛngɨ, a kyɛ mambɛngɨ amutumi gɔnɨ iɓunu kyɛ mokibyi yigyogyiso yi nɨyɔ mʉɗɔngɔnɨ abɛ iɓusu. 7 Kinili, tikaga ɓakɨtambya na iɓunu kyɛ tibagatʉ ambɛ mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ migyogyisogo mino pa imoti na iɓusu, mambɛngɨ amutumogo ɓɛgɛyɔ pa imoti na iɓusu.
8 Ɓomika-mama, to ɓi kapa ɓɛ wibonito ɓʉkpɛkɨ-kpɛkɨ dididi nɨɓɔ tabangana ndɨ na iɓu ka iwili ya Azia. Ɓʉkpɛkɨ-kpɛkɨ ɓi a ndɨ ɓapʉ kʉgbɛ, akɨtaga ngu kusu, takɛgʉ ndɨ ɓata gʉtʉgʉ na mʉtamanagɨ ɓɛ takwananatʉ kaiko na ɔɓɨlɨ. 9 Ta ndɨ kaɨna abɛ ɓatikulyini ngbanga ɓɛ ɓatɨmwɨ. Igyonosa ndɨ ɓɛyɔ kyɛ takibumonito kubatʉ, luki limoti, tɨgʉmyɨ ko Kunzi nɨnɔ upupisaga ɓambanzʉ ka ɓambʉkʉ. 10 Kunzi nɔ atɨkʉlaga ndɨ ka inguo ya kukwakʉ kwi nɨkwɔ, atɨkʉlagatʉ aka ɓata. A ɓɛyɔ, ta na baya kʉ kakɨ ɓɛ idukulagatʉ katɨkʉlaga aka. 11 Iɓunu gɔnɨ makatɨbɨnɨka pisi ka malʉmba. Kunzi ʉkanatʉ malʉmba ka ɓatʉ ɓudingi nɨɓɔ ɓakatɨlʉmbɨlya, atiɗukilya ɓʉɓʉnga. Kʉwa wa gɔ wa, ɓatʉ ɓudingi ɓabibisatʉ ndɛkɛ ko bulya kusu.
Pɔlɔ kɛgʉ ɓata na lɨgʉndʉ ka Kolito
12 Ɨbɨba kusu nɨ ɓʉdɛmʉ ɓa mambɛngɨ kusu, tɨgyaga ndɨ ko misa ka ɓatʉ ɓasɨ, kʉgbɛ yi, luga kunu na lɨmbɛngɨ la kisiso nɨ takɛgʉ na ɓokoli, mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ Kunzi apago mino. Yɨgya yi nɨyɔ kotukyokugʉ ndɨ ka yimibo ka ɓomikya ɓambanzʉ, luki limoti a ndɨ ɨzɨyɔ ko Kunzi. 13-14 A ɓɛyɔ, ka ɓabalʉwa kusu, tamukpikilyaga ndɨ makpʉmʉka mi nɨmɔ aka mɔ makwanana katangʉlaga na kotombisyo. Nakaɨna abɛ motombisyatʉ ndɛkɛ ɓɨnza lɨkpʉmʉka li nɨlɨ, kyɛ mbɨya yi nɨmʉ, makanotombisyigʉ mbɛyɨ. Lɨkpʉmʉka li a ɓɛ tɨbɨbaga ndɛkɛ na iɓunu mabɔbɔ ka lɨsyɛ li nɨlɔ Yeso, Mombukwono-dosu igoku ndɛkɛ mino.
15 Kaɓyɛnɛnɛ na mʉtamanagɨ mi nɨmɔ, na ndɨ mbɛyɨ na mʉsasa kaɨnda kamundoku ku kunu kʉ kyɛ minisoni na ɓʉɓʉnga ka nganga ya yɨɓa. 16 Na ndɨ na mʉtamanagɨ kaɓyɛ pisi ku kunu kʉ, kumbuso yi nadwɛ ka Makedonia. Ngbingo kamɨ wakigoku kʉ ɓɛyɔ, noɓyeku ɓata pisi ku kunu iba mɛpágɨtɔ mukumbo nɨmɔ abɨnɨka ɓuti kamɨ ka lɨgʉndʉ la Yudɛa. 17 Tamanaga yi nɨyɨ epupa ndɨ ka lɨmbɛngɨ aka? Ikanɨ, wa nosisilyago mino kagya luki, nagyaga yimibo ya lɨmbanzʉ? Nakwanana kaɓɨkya ɓɛ «iyo» ikanɨ «kalɨ» ko ngbinga ɓemoti? 18 Kunzi a dɛmʉ, lɨkpʉmʉka nɨlɔ tamʉɓɨkyaga ndɨ kɛgʉ ndɨ na mambɛngɨ maɓa. 19 Silivanɔ, Timotio na ɨmɨ tamʉɓɨkyaga ndɨ mongoni ka Yeso-Kilisito, Miko Kunzi. Yeso kaɓɨkyagɨgʉ lɨkpʉmʉka na mambɛngɨ maɓa. Luki limoti, ɨyɨ nɨ «Iyo» nɨnɔ otukyoku ko Kunzi. 20 A ɓɛyɔ, Kunzi utulyosa ndɨ ɓagʉmɛ ɓasɨ nɨɓɔ ʉwanyaga ndɨ pisi ka Yeso. Kinili, pisi ka Yeso, takwanana kaɓɨkya ɓɛ «A asɨ ɓɛyɔ aka yɔ» kabibiso Kunzi. 21 Kunzi nɔ atipiko iɓusu na iɓunu ka baya pisi ka Kilisito. Ɨyɨ mombukwana-dakɨ yi nɔ atɨpʉnaga. 22 Atibisa ndɨ na ɨɗa yimoti ɓɛnɛ kowonisila ɓɛ ta ɓatʉ kakɨ. Atitumisa na Lɨmbɛngɨ-Lotu abɛ luki la mambwa ka makpʉmʉka mi nɨmɔ atɨwanyaga.
23 Kunzi nɔ a dɛmʉ kamɨ, kika nɨ nakaɓɨkya ɓɔngɔ, nokwi. Nakɨgagʉ ndɨ ɓata ka Kolito kʉ kyɛ nakamulisoni kumbu. 24 Ligubo kusu kɛgʉ kaiko ɓangama kʉgʉ wa baya kunu kyɛ baya kunu a kʉwa ya kamaga. Luki limoti, takapa kamatɨkana na iɓunu ka ligubo kyɛ miki na magyagya.