1  Mat 16:6; Mak 8:15Ana p̃ina la apim ke puna Yesu na wa, la ataulu manu mok liu, a poglis nap̃a apim ke lele taaga sanene, yo ve tokaki ga, a asum̃a apieyepal kare ke ga lala lala. Ana pogos nap̃a Yesu pe pis re pan la poli wa, pis p̃esan pa kiena nalogena lala, pisape “Kam na avisuar ruru amiu e p̃elaga viowa kiena ne Varasi lala, komin nap̃a la asum̃a apivis ke ga e gola, la asum̃a apis vilave ke sanene, ana apisokan ga ne. P̃elaga viowa kien la nene kilia va tolkare yar tap̃ena lala, sa nap̃a is na kilaparavi naga ve tokak ga ana p̃armake puluyavi na kilaparavi nene veraga. 2  Mak 4:22; Luk 8:17Sur viowa make ga nap̃a yar la ne sanene asum̃a amiyum̃aen vinaun ke na, pona nap̃a apisawan ke ga, yoko amolmolue e yo metava na wa, vena yar punu ga akilia. 3 Visena ya nap̃a yar pisa ke ga e yemalolo, yoko monar aloge sina ko legiena, a sur la nap̃a yar pisa mumun ke ga m̃ana loyum̃a, yoko monar avion manene si va metava e maran yar make ga, vena yar make ga akilia aloge.”

4 Ana Yesu pisa m̃ena pa kiena nalogena lala, pisape “Erau lala, nevisa van amiu sanini, nesape ve amaraun re la nap̃a akilia awem̃ar ga tasnemiu mare, ana siraunia tap̃atete si akila sur tai va ninumiu. 5 Ana in na sineun nesape nevis ruru van amiu nesape yoko amaraun yar ai? Yoko monar amaraun nena Ntewa, nap̃a naga kilia kilam̃ar p̃esan tasnemiu sumo, a siraunia kilia kuan ninumiu vito e lele na logeen viowa. Lelaga p̃a, yar ne nanene na monar amaraunia. 6 Ana visae amaraunia, yoko tap̃atete si amaraun sur tai, komin Ntewa na sum̃a pisuar ruru amiu m̃aga, sitom̃al amiu m̃aga. Asitomli narin ninlaea la nap̃a la moki kar ga asike ne, sa ga kororaki, a yar la asum̃a ap̃iliwilin ke la lima e ga e narin varu tai, ana Ntewa naga sitom̃al make la ga peve taaga silaga, pe sinen p̃esan la re nena poli. 7 A vilp̃arimiu m̃ena lala, moki pap̃isi, ana naga polo make vilp̃arimiu la peve taaga na sike ne. A Ntewa na pisu amiu na po pap̃isi, taulu ninlaea la nene, ana yoko visuar amiu e sur punu ga na kiamiu malena lala.”

8 Ana Yesu pisape “Yar a nap̃a pisawal e maran yar lala pisape naga pe kiau tai, yoko inu Narina ne Yeririna inu m̃ena nevisawal e marana ne navisi lala nae ma e peni nevisave yar nene naga pe kiau. 9 Ana yar a nap̃a pisawal e maran yar lala pisape pe pe kiau re poli, yoko inu Narina ne Yeririna inu m̃ena nevisawal e marana yar lala nevisave yaru nene na pe pe kiau re poli.

10  Mat 12:32; Mak 3:29“Mlamulen viowa amio visen viowa lala, a visena nap̃a kila kare inu Narina ne Yeririna, Ntewa kilia viewo ke yar vanon na wa. A yar nap̃a kila kare sur wa kiena ne Ninuna Wa, pisayu yum̃aena kiena ne Ninuna Wa pisape Yermare Lego ga miyum̃aenia, yar na sanene Ntewa tap̃atete viewo pogos tai.”

11  Mat 10:19,20; Mak 13:11; Luk 21:14,15“A visae pogos lap̃asia, yar la sinela kar amiu, yoko avis van amiu. Yoko akilia aure amiu ava asum̃al ase maran yerkawa lala na yum̃a na leniena, pona kumali, ana ve asitom manene re avisave yoko akilia avisatam̃e la ve sanape ne, pona yoko avisa visena ya na van la ne. 12 E nena e aora ga nene, yoko Ninuna Wa ga iila amiu, vian amiu e visena ya nap̃a akilia avisa.”

13 Ana yaru na p̃ina nene tai pion ke pa Yesu, pisape “Navianena, wolai sum̃a kila kare in ke ne, pe mlip̃ere ruru re lalimana arimamimi pan in poli. Popon ovisa vania monar kila mesmes ga van inu.”

14 Ana Yesu pisatam̃ea, pisape “Peraga yaru, sur nene ve in re na nekila. In na pe nepe yar na lip̃ereen re yar poli.” 15 Sanene, Yesu pe kila re sa nap̃a yar nene pisa poli, ana mla visena tai pan la e lepas na sinesunen manenea. Naga pisape “Monar avisu ruruia, pe pon re avieluen manene yar tap̃ena la poli, sinemiun manene laa asape awar kiela sur lala. Kieta malena pe su re e sur moki la nap̃a towar poli, ana kieta malena na sum̃al ga sike e sur tap̃ena.”

16 Ana e nene Yesu sikol kiena visena pa laa sane, naga pisa p̃akaiwa tai pan la, pisape “Yar na sur moki tai, kiena porotano keviu pap̃isi, a po m̃ena pap̃isi, ana kana lokove la p̃ar kinanen moki pap̃isi. 17 Ana yar nap̃a pisu kinanena la nene, sitom p̃ele narui, pisape yoko naga kila ve sanape ne, yoko ligan ruru kana kinanena la nene su pe ne, komin kiena yum̃a na kinanena lala a kiena yo tap̃ena la puleule make rui. 18 Ana yar nap̃ani pisape ‘Yoko nowe plan ga kiau yum̃a na kinanena na urmarua la nene, ana nekila si urviu lap̃asa, nap̃a akerkeviu laa sane, atorokin kinanen make la nene amio kiau sur moki tap̃ena la nap̃a sike ne. 19 Pogos nap̃a nekila pae, yoko nevisave in na sane in ke narui, in na nopo laa narui. !Lelaga p̃a, yoko neloge wo vap̃isi! Kiau sur moki la nene, yoko nakan la m̃a sanene vano-o, la avisuar ruru inu e kas ve moki. E pogos nene, in na tap̃atete si neyum̃ae narui, yoko in na nakan ga ya nap̃a in na sineunia, yoko nomun korena ga suria, sane nesu luen ga e malena wo narui.’

20 “Yar nene sitomiyu ke sanene pano, ana mninue ga, naga ke nap̃a Ntewa kila ruru ke sape vis van narui, visave ‘Peraga yaru, ko na ope wowe ga. Yemalo ga nini, nesape nelalua si kiom̃a malena vetan ko. A kiom̃a sur moki la nap̃a om̃areran omiyuwon polo pe kiom̃a sike ne, yoko a ne ve kiena si narui?’ ”

21 Ana Yesu pisa pan la, pisape “Yoko ve sa ke nene narui va la nap̃a amiyuwon polo ke kiela sur lala, la ape yar na sur moki e yomarava nini, ana la pe ape yar na sur moki re nenaga e lepas kiena ne Ntewa.”

22 Ana Yesu pisa m̃ena pan kiena yeririna lala, pisape “Visae sanene, in na nevisa van amiu, nevisave, pe pon re kiamiu sitomena la ulen manene kiamiu yum̃aena na visuar amiuen ga la poli, nap̃a apiuviun ke asape ‘?Yoko telual kata kinanena pe ne?’ pona ‘?Yoko tetol m̃ata kulmrae na yenen sanape ne?’ 23 Sitomen la nene pe mesmes re poli, komin kiamiu malena naga to laa metavan kinanena, a yepemiu na to laa metavan kulmrae. 24 Asitomli sako la ne akaka kar ke la ne. La nene pe amapla re lokove po, la pe apanon re ap̃ar kinanena pimi po, a pe lelen kala kinanena re tai nap̃a awarpolo se poli. Ana Ntewa pagan la ke ne, a e kiena navisuena, naga pisu amiu ato manene laa metavan manu la nap̃ani, ana naga monar visuar amiu manene laa na wa taulu la. 25 ?Asitom asape yar nap̃a naga sitom manene laa kiena malena naga kilia kila kiena malena nap̃a plas imi ve piavi li laa sane? 26 Peraga, pe sa re nene po, komin nap̃a kam na tap̃atete akila narin sur tai ne sanene, po pon kam na ve asitom manene re sur tap̃ena lala e kiamiu malena.

27 “Asitomli meme tanea la ne pitotovi kar ke ga la ne. La na pe amiyum̃ae re poli, a pe asuluwo re m̃ala kulmrae la poli. Ana nevisa van amiu, p̃arin sup̃e Solomon nanua sumo, naga pe yar na sur moki a naga kiena sur make ga, ana m̃ana kulsota pe miyowau ruru re poli sane meme la nene. 28 Meme la nene na legiena taaga ga, yoko peni ga na asikapi la, ana Ntewa sum̃a miyowauia ruru la pap̃isi. ?Ana asitom asape yoko tap̃atete Ntewa war kulsota van amiu? Peraga, kam na pe apiawa re nena m̃arera e naga poli. 29 Komin sur ne la na nene, pe pon re sinemiu ulen manene sitomena, nap̃a asape ‘?Sanape na yoko tekinana, pona tomun suria, pona telual m̃ata kulsota?’ Pe pon re asitom manene sur la sanene poli. 30 Ee lelaga p̃a, yar make ga lala na purvanua kerkeviu na yomarava nini la asum̃a asitom manene sur la ne sanene silaga, ana amiu na, Arimamiu kilia pa rui sape yoko monar awar sur la nene. 31 Sur nap̃a asitom p̃esan ve keviu e kiamiu malena, naga navesup̃enena kiena ne Ntewa. A visae akila sanene, yoko naga la m̃ena sur tap̃ena la nene van amiu. 32 Lelaga p̃a, kiau narin sipsip lala, Arimamiu sinenan manene pap̃isi sape tam̃an amiu aimi avesup̃en kiena yeririna lala, ana kam na tap̃atete sinemiu konan sur tai, yoko suri punu ga woga ga van amiu.”

33 Ana Yesu pisapenua “Po pon auliwilin plan kiamiu sur la nene, awar kana varu la va van la nap̃a limala korena vena aiila la. Visae akila sanene, sa nap̃a ap̃ar ke kiamiu pupia karo tai nap̃a m̃eke ma e peni, nap̃a tap̃atete viowa pogos tai, a akokonia ke kiamiu sur moki pap̃isi pito ke ea, nap̃a akilia awasinea, nap̃a yar navinauena tap̃atete si warlua vetan amiu, nap̃a kirara la tap̃atete si akila karea. 34 Popon sane kam na kiamiu sur nowo la ve moki sanene su ma e peni, komin nap̃a yoko kiamiu sitomena lala sulue ga e yo nene nap̃a kiamiu sur nowo la sike ea.”

35-36 Ana Yesu pisa m̃ena pan la, pisape “Monar asu ruru silaga vena kiamiu Sup̃e imi m̃alivin amiu. Kam na monar ave sa yar na yum̃aena kiena ne yerkawa tai, nap̃a mligan la vena va e talopaena tai. A amiyowau ruruia, a asilan kiela kapi lala, asum̃alu ga asum̃a ga, ana pog ya nap̃a kiela yerkawa imi m̃alivin la, sigariga mratava, ana la asu ruru asike rui, akilia avietavan veraga. 37 Pupia navisa ruruena sike e yar la nap̃a amiyum̃ae sanene, pogos nap̃a kiela yerkawa pimi m̃alivin la, ana asum̃ate m̃a naga, atavilo ga asum̃a ga. Yokorena kiela yerkawa kekaran la vap̃isi, ana yoko naga va yowau, siraunia imi ana la aiilan ga nap̃a vio la vena atotano e kana lelen kinanena, naga piovion kala kinanena tanea nene. 38 Pe sur koren ga visae yemalo rui, pona pa ko yepelilika la ne, pona lavis lakaporo kokoreko, ana visae yerkawa nap̃ani imi lual kiena yeririna la atavilon ke sanene wa, p̃isi na naga kila wo manene laa van la sane wa.

39  Mat 24:43,44“Ana maran taaga sina ga, visae yar tai kilia ruru pogos nap̃a yoko yar na vinauena tai imi m̃ana, yoko yar nene tap̃atete ligan m̃ana yum̃a ana va koyo tai, ana naga monar su ruru ga sum̃ate m̃aga. 40 Ana visae sanene, kam m̃ena monar asururuia, asum̃ate nap̃a inu Narina ne Yeririna neim nom̃alivi, komin nap̃a yoko neim nom̃alivin amiu sina e pogos tai nap̃a pe yar tai kilia re poli, pona sitom ke sape yoko nowasup̃e inu ea.”

41 Ana Pita piun tan Yesu, pisape “?Sup̃e, p̃akaiwa nap̃a opisa ga na wa, opisa ga pan imimi imimi kiom̃a li nalologena lala, pona pe kien yaru make ga?” 42 Ana Yesu pe pisatam̃e ruru re poli, ana pisatam̃ea e p̃akaiwa tai.

P̃akaiwa nena sanini “?Visae yar na yum̃aena tai, nap̃a naga pe manmarua ruru ea, a naga p̃uarar ruru yum̃aena nene, naga yum̃ae sanape? Visae kiena yerkawa ligan yo vena va perina, ana yerkawa nap̃ani ligan kiena yum̃aena lala se e limana. Ana yar nene naga visuar ruru yar na yum̃aena tap̃ena lala, yoko uarar ruru yum̃aena la nene. 43 A pogos nap̃a yerkawa wasup̃e sina, yoko lual sane yar na kiena yum̃aena nap̃ani, sum̃a p̃uarar ruru ke yum̃aena la nap̃a na wa. Ana e pogos nene, yar na yum̃aena nap̃ani kilia loge wo vap̃isi, 44 komin yoko yerkawa nap̃ani ligan make kiena sur la e limana ne. Ee, a yoko Ntewa m̃ena ga kila ve sa ke ga.

45 “Ana visae yar na yum̃aena nap̃ani yum̃ae viowa ga, ana pogos nap̃a kiena yerkawa mligan yo pa sike perina, yoko naga sitom visave ‘E, yerkawa nene pa sike gare piavi laa narui, pona ve imi re si yo.’ Ana yoko naga sum̃alu kila viowa va kiena yar na yum̃aena lala, pona sira na yum̃aena lala, a yoko naga sum̃a kinanan kilavaru kiena ne yerkawa nap̃ani, a va mun luen ga wii e legiena punu ga. 46 Ana yoko yerkawa nap̃ani wasup̃e sina e legiena tai nap̃a yar na yum̃aena nene ilan ga, e pogos tai nap̃a yar nene pe sitom re pisape yoko imi e poli. Ana yoko yerkawa nap̃ani la pupia nakoaena tai van yar nene, nap̃a yoko kila naga va sike e yo kiena ne p̃arm̃arera lala.

47 “Yar na yum̃aena nap̃a kilia ruru ya nap̃a kiena yerkawa sinenan pisape monar kila, ana siraunia naga pe kila re poli, yoko awe kare naga vap̃isi. 48 A yar na yum̃aena nap̃a kila piowa sane popon awe kare naga, ana komin naga mninue ga, yoko tap̃atete awe manene naga.

“Yar nap̃a Ntewa mla keviu pania, Ntewa sinenan pisape visu yaru nene yum̃ae ve keviu m̃ena amio. A yar nap̃a visae yar la amligan sur la moki se limana, yoko aviun ke sina sur ve moki vania va laa sane na wa.”

49 Ana Yesu pisape “In na nepimin nena nesape neligan kapi e yomarava nini, a popon manene visae kapi nene vivaga rui, ana pere wa. 50  Mak 10:38Ana pupia yum̃aena tai sike vamon inu wa, vena in na monar neva nowarpoyo ea, a nanagane in na nakawean in manene ke vanon rui. Popon sur nene imi vilaga, vena nekilia nekila makea. 51 ?Kam na asitom ke asape in na nepimin nekila sa nap̃a pupia sum̃are imi sike e yomarava? Peraga, in na pe nepimin re neligan sum̃are e poli, ana in na nepimin nekila p̃elaga na viap̃aena imi ve keviu. 52 Siar nanagane, pona e um̃a tai, yar la lima asike ea, ana yoko la ve telu aviap̃a vetan la ve lua, pona la lua aviap̃a vetan la ve telu. 53 Yoko yar la asum̃a aviaviap̃a, nap̃a yoko m̃ee lala akawe arimala lala, arimala lala akawe narila m̃ee lala, a anela lala akawe narila sira m̃ee lala, a sira m̃ee lala akawe anela lala, a yoko anen simem lala yoko akawe sira la nap̃a atalopa amio narila na yerm̃ene lala, a yoko sira la nap̃ani akawe anela simem la nene.”

54 Ana Yesu pis sina ga pa p̃ina lala, pisape “Pogos nap̃a ita tevisu pupia malo m̃eke e yo nap̃a lagi molue ke kom ea, tekilia tesape p̃isi na yua wowo, a ve ve piavi re yoko yua nene imi. 55 A pogos nap̃a visae teloge kieta lagi ura yui, nanene na tekilia tesape yepisusun vap̃isi ne, a yokorena monar ve sa ga nene narui. 56 ?Nanene narui, nane asum̃a apisu kilale ke kile lala na sinapane a na yomarava nini narui, avisave yoko pogos ve sanape pona ve sanape, ana sanapen nap̃a pe apisu kilale re kiau kile la poli, na pupia pogos nanagane nap̃a nesike nemio amiu ea? ?Pona kam na yepemiu mavin ga visu kilaleen yo? Aulai, kam na apilaven manene laa kiamiu visen koren la nene pap̃isi wa.

57 “Popon kam akilali nap̃a akilia towe laa narui sane mrapa ya nap̃a mesmesun aliluia. 58 Visae pogos tai oveveyun sur tai omio yar tai, ana naga sinenan pisape were ko ova osum̃alu ose marana ne yar nalip̃ereena, popon okilayonli nap̃a vena ovis ruru omio naga sumo wa, pogos nap̃a pe atol re kumali poli wa. Visae peraga, pona naga ligan ko e limana ne yerkawa na lip̃ereen yar yo, ana yerkawa nap̃ani pona naga ligan ko m̃ena ova e limana ne yar na taren yaru lala, a yaru na taren yar lala pona aligan ko e yum̃a nakoaena yo. 59 Lelaga, nevisa van ko sanini, nesape visae sanene, yoko tap̃atete si omolue e yum̃a nakoaena, vano-o oul plan make kiom̃a nakoaena sumo wa, p̃isi na okilia omolue sina.”

“Ana visena nini pe lelaga e kiamiu malena na yomarava nini, a pe lelaga m̃ena e lepas na pun amiu amio Ntewa.”