Maka
Givimayeta
Nufunufu nofe o miki viginiwina Yeisu yana mudadava keta yana visawavenena fasisiyai. Nufunufu nofe kana toviginiwa o muka kana wava ita iyaveita atu nauna tovitumaḡana kasi toviketanuneina si vivisawavenena o Maka i viginiwiya. Maka o muka tanake Yeisu yana tonowana sinesiyai, atu tonuwatasuyasuya si vitumaḡana Maka Fita nukusi Noma si fakwa keta Fita i nusifufuwiya Yeisu yana mudadava keta yana visawavenena fasisiyai. Eketa Maka nusifufusima i viginiwiya me Noma tovitumaḡana nenesiyai i ovivitisiya be sina sanamaniya Yeisu aitevana.
Bwadubwadu naumokena viginiwa nofe sinenei i iyavita o biga dewadewana Yeisu Togifafafana Gigibokeinana Guyau Natuna fasinei. Nufunufu nofe sinenei tana kitiya Yeisu na yana fiwana be iba matatafuna ina savivinisiya. Noko nenei tana kitiya yana visawavenena namoḡa nenesiyai, kanunu goyosi i vikikinomanisiya, kasi katona i givibwina eketa yasi fufunagoyo i vinuwateweina. Maka i viginiwa nakasina Yeisu yana savivina fasinei atu muka ita viginiwa nakasina yana visawavenena fasinei. I visawavenita namaise Yeisu yana mate ogonaḡanaḡai be namoḡa matatafusi i gifafafanisiya keta namaise Guyau mateyai i sinaviyawasa-savaviniya.
Biga dewadewana kana kafa viuḡu. (1:1-13)
Yeisu yana mudadava Ganini sinenei. (1:14—9:50)
Ganini nenei tu i niya Yenusanema. (10:1-52)
Wiki kana kafa nusafu Yenusanema sinenei. (11:1—15:47)
Yeisu yana misini-savavineina. (16:1-18)
Yeisu i nikikinomana keta i vaneya abamai. (16:9-20)
1
Yoni Togivibutabuta Ke'ta I Gidewadewiya Yeisu Fasinei
Madiu 3:1-12, Nuke 3:1-18, Yoni 1:19-28
1 Nofe biga dewadewana kana kafa viuḡu Guyau natuna fasinei, tanake Yeisu Togifafafana Gigibokeinana.
2 Manakai 3:1Tova manatuwaina Guyau yana tomatakawa Aiseya i viginiwiya maise,
“Guyau i bwaduwa, ‘Nauna yaku tomatakawa ana visimeiya kunauḡu
be ya ke'ta ina menaniya.’
‘Ke'ta kwa menaniya Tuveka yana nemi fasinei,
yana ke'ta kwa nudawaniniyei.’ ”
4 Eketa nofe tomatakawanama Yoni i nemiya namoḡa i givibutibutisiya wanakikaoḡowai yota Guyau sifufuna namoḡa nenesiyai i numamaniya, “Kwa ugevinaimi yami go'yona nenesiyai be Guyau ina vinuwateweimiya. Ana givibutibutimiya be ita visawavenena, kwami naki i kavinimiya yami go'yona nenesiyai.” 5 Eketa namoḡa matatafusi si fakwafakwa Yudiya kawakawana sinenei be Yenusanema menana nakasina sinenei, si kikinomana Yoni sina vaneneiya. Tovanama yasi go'yona si fonayauwa, Yonidani ukowai i givibutibutisiya. 6 2 Tufomu 1:8Yoni kana nuya kameni utuutuna i kotoniya, yota kana wakina niniwasininei kikimetanina o kikifufunina yomuyomu kwafinina nenei. Kana kabwaga o gonofa keta makawa.
7 Namoḡa i iyavisiya i bwaduwa, “Munikuwai namoḡa tamokaḡa i nenemiya o fifiwanamokena yo iyau. Iyau muka kaku nufota be ana okodu kana kaevatakutakuna kasi unava ana yausi. 8 A gigivibutibutimiya ukowa nenei atu tanake ina givibutibutimiya Kanunu Tafutafuna nenei.”
Yoni Yeisu I Givibutabutiya
Madiu 3:13-17, Nuke 3:21-22
9 Noko tovanama nenei Ganini kawakawana sinenei menana Nasaneti nenei Yeisu i misiniya eketa i nemiya Yoni nenei, eketa Yoni Yeisu i givibutabutiya Yonidani ukowai. 10 Tovanama Yeisu i kakanakasiya ukowa sinenei, muka mwanenena i kitiya abama i kawiya eketa Guyau Kanununa vitana bunebune maise i sobunemiya nenei. 11 Kabikona 22:2, Same 2:7, Aiseya 42:1, Madiu 3:17, 12:18, Maka 9:7, Nuke 3:22Eketa kayokayo abamei i nusifufuwa i bwaduwa, “Kwaḡa o Iyau natukatekateku. Yaku sebobo nakatamokena neneweu.”
Seitani Yeisu I Anuvanuviya
Madiu 4:1-11, Nuke 4:1-13
12 Muka mwanenena Guyau Kanununa Yeisu i noḡokawawiya wanakikaoḡowai. 13 Eketa kuyadayada 40 nokomai i fakwa eatu Seitani i anuvanuviya Yeisu be ita go'yona. Yomuyomu-wanawanaki nukusi si fakwa kabaḡanama nenei atu Guyau kana kaetoḡa abamei si kitavikaviniya.
Yeisu Kana Tomuniyeina Naumokena
Madiu 4:12-22, Nuke 4:14-15, 5:1-11
14 Tufomu Enoda Anitifasi deniyai Yoni i tenefotiya muninei, Yeisu i niya kawakawana Ganini nenei Guyau yana biga dewadewana i yaugeyaniya namoḡa nenesiyai. 15 Madiu 3:2I bwaduwa, “Nofe tova Guyau yana kawasasa vivinuwadadaneinana i nemiya! Guyau yana kafa visime i niketamwakufwa. Yami go'yona nenesiyai kwa ugevinaimi be biga dewadewana kwa vitumaḡanei.”
16 Eketa kuyadayada tamokaḡa Yeisu Ganini tobu nenei kwadewai i fanafana atu tofanufa nasi nuwa i kitisiya, Saimoni keta taina Anideneya, tobu nenei kanevatu si neneneiya. 17 Eketa i iyavisiya i bwaduwa, “Kwa muniyeiku be ana visawavenimiya namoḡa kasi tofanufa.” 18 Muka mwanenena yasi kanevatu si dawana atu si muniiya.
19 Simokaḡamoka i fana i niya, Sebedi natunatuna Yemesa keta Yoni i kitisiya yasi waka sinenei yasi kanevatu si nunubwatabwatata. 20 Tovanama i wenisiya kana muniyeina fasinei, amasi Sebedi yana tobunanige na fatasi nukusi waka sinenei si venumakanovisiya atu si muniiya.
Yeisu Kanunu Goyona I Nukakiya Namoḡa Nenei
Nuke 4:31-37
21 Yeisu kana tomuniyeina nukusi si niya Kafenaumi menana nakasinei. Tovanama kuyadayada Sabati nenei i kanasuna numa kafa yokoyoko sinenei, eketa i vibutuwa Guyau fonana i visawavenena namoḡa nenesiyai. 22 Madiu 7:28,29I vivisawavenena naki maisemoka tamo aitevana fakinina muka maise Mosese yana visime kana tovisawavenena, na nenei keta namoḡa si mayaḡa yana visawavenena nenei.
23 Yeisu i vivisawavenena numa kafa yokoyoko sinenei eatu tovanama nenei namoḡa tamokaḡa kanunu goyona i nuwafiya, i fina i bwaduwa, 24 “Aviyavana tamo ya nuwanuwa kima fasikiyai Yeisu tene Nasaneti? Omasi ku nemiya kima kuna nuyaunikiya? Iyau a sanamaniya kwaḡa aitevana, kwaḡa o Guyau yana Namoḡa Tafutafuu!”
25 Yeisu i kanamaifata atu i bwaduwa, “I kanoveu! Namoḡa ku gionovei.” 26 Eketa kanunu goyona i tatakwayana, namoḡa i sinanewanewiya keta i gionoviya.
27 Namoḡa matatafusi si mayaḡa venemokena eketa si vikanunutoniya si bwaduwa, “Ava o nofe! Nofe visawavenena kiouna yota fakinina. Tumadama yo kanunu goyosi i vivisimeisiya eketa fonana si munimuniiya!” 28 Kakimokimokima tu Yeisu bigana i geyana eketa i venutamatamana Ganini kawakawana kana matatafu i gikafufuya.
Yeisu Namoḡa Yagwanisi I Givibwina
Madiu 8:14-17, Nuke 4:38-41
29 Tovanama numa kafa yokoyoko si teweiya, Yemesa keta Yoni nukusi si niya Saimoni na taina Anideneya yasi numai. 30 Saimoni nawana gumayogu si vinafeyana keta kiviyai si matamataveya eketa fasisiyai muka mwanenena atu si iyavefotefotiya. 31 Eketa i kanasuna i niya nenesiyai, nimasiyai i ova eketa i sinatowamisiniisiya. Na tovanama nenei nafeyana tofwasiyai i kaniniya eketa gumayogusima kabwaga si suniniya Yeisu kana tomuniyeina nukusi fasisiyai.
32 Eketa kana navinavi vanavanasonu muninei,* Vanavanasonu muninei kana givina vitana Sabati naki i kakaviya. Fiyao Diu yasi Sabati i vibutuwa Fanaidei vanavanasonuwai keta i kakaviya Satadei vanavanasonuwai. namoḡa yasi tovisafwavinaḡa keta yota tasike aviyaonana kanunu goyosi si nuwafisiya, si nemiina Yeisu nenei. 33 Menana noko kana matatafu si yokowa numanama wasiketanei. 34 Eketa sabu kasi visafwavinaḡa tunisitunisi nenesiyai i givibwina keta yota namoḡa yagwanisi sininisiyai kanunu goyosi i nukakisiya. Atu kanunu goyosi o sanasanamanisi tanake Guyau Natuna na fasinei muka ita sawateweyeisi be sina nusifufu.† Yeisu naki i sanamaniya taki kanunu goyosi ina sawateweisiya be sina bwadukikinomana vitana Yeisu tanake Togifafafana Gigibokeinana, nao namoḡa sina kamanemaniya be ina vikaimatana tonuaviya fasisiyai, namaise yawane i kitakitafota kasi togifafafana fasinei, e maise Yoni 6:15.
Yeisu Ganini I Numamana
Nuke 4:42-44
35 Tovawedanai Yeisu i towamisiniya, numa i teweiya keta i niya kabaḡa nunukamumunina nenei eketa nokomai i kawakawanunukuwa. 36 Atu Saimoni unaunana nukusi si niya si nunuwasiya. 37 Tovanama si nisaiya, si iyaviya si bwaduwa, “Namoḡa matatafusi si nunuwasiwa.”
38 I bwaduviyewa i bwaduwa, “Ta nai namai tunisi menana ketamwakufwai ebe Guyau fonana yota a yaugeyaniya nenesiyai. Nofe yaku uḡunama fasinei a nemiya.” 39 Madiu 4:23, 9:35Nofe fasinei, Ganini kana matatafu i fanakwaniuwiya eketa Guyau fonana i yaugeyaniya yasi numa kafa yokoyoko sinesiyai yota namoḡa yagwanisi sininisiyai kanunu goyosi i nukakisiya.
Yeisu Namoḡa Gosagosawina I Givibwiniya
Madiu 8:1-4, Nuke 5:12-16
40 Tova tamokaḡa namoḡa kwafinina gosagosawina i nemiya Yeisu nenei i fekuwa kaetutunei eketa i kamanemaniya i bwaduwa, “Ae, taki nuwanuwau maise, kuta givibwinikuwa be ata eyaeya.”‡ Fiyao Diu yasi visime nenei, namoḡa kwafinina gosagosawina tanake muka eyaeyana eketa nunuteweyeinana. Fiyao Diu muka kasi sawateweyeina be nofe visafwavinaḡanama sina givikaviniya. Namoḡa gosagosawisi muka kasi sawateweyeina be sina kodukodu Numa Kodukodu nenei yota muka menana sinenei sina fakwa. Na fasinei taki namoḡa gosagosawina ina bwina, nao tanake naki i eyaeya-savaviniya. Yota Guyau ina visawadewedewiya eketa kana nufota be namoḡa nukusi sina fakwa keta sina kodukoduwa Numa Kodukodu sinenei.
41 Yeisu na yana sineganigani nimana i tuniya keta namoḡa tofwanei i teniya eketa i bwaduwa, “Ika, Iyau nuwanuwaku. Ku eyaeya!” 42 Eketa kakimokimokima tu kwafinina kana gosawa i kakaviya eketa i eyaeya-savaviniya. 43-44 Eketa Yeisu bwadu fifiwanina nenei i iyaviya i bwaduwa, “Nofe tova ku nai eatu muka tamo aitevana kuna iyavei nofe ibanama fasinei. Dawaniniina kuna niya eketa tauḡu kuna visawaveniwa tovibwanaose nenei. Eketa ku bwina fasinei Mosese yana visime maise, vibwanaose kana ketaketai kuna saviviniya ebe ita vikafakita sabu nenesiyai vitana naki ku eyaeya.”§ Tovibwanaose namoḡa yasi kavenenakaoḡo ina vibwanaoseiya fasisiyai Guyau nenei, nofe ina visawavenena naki venemokena namoḡa kana gosawa i kakaviya. (Visime Tafu 14:1-32)
45 Atu Yeisu yana bwadu muka ita muniyei keta i kikinomana namoḡa nenesiyai i eyowiya aviyavana i kikinomana tauna nenei fasinei. Yeisu na yana uḡunama fasinei muka kana nufota be namoḡa matasiyai ina kanasuna menana nakasina sinenei, atu i fakwa kabaḡa nunukamumunisi nenesiyai. Eatu menana matatafuna nenesiyai namoḡa si nemiya nenei.
1:2 Manakai 3:1
1:3 Aiseya 40:3
1:6 2 Tufomu 1:8
1:11 Kabikona 22:2, Same 2:7, Aiseya 42:1, Madiu 3:17, 12:18, Maka 9:7, Nuke 3:22
1:15 Madiu 3:2
1:22 Madiu 7:28,29
*1:32 Vanavanasonu muninei kana givina vitana Sabati naki i kakaviya. Fiyao Diu yasi Sabati i vibutuwa Fanaidei vanavanasonuwai keta i kakaviya Satadei vanavanasonuwai.
†1:34 Yeisu naki i sanamaniya taki kanunu goyosi ina sawateweisiya be sina bwadukikinomana vitana Yeisu tanake Togifafafana Gigibokeinana, nao namoḡa sina kamanemaniya be ina vikaimatana tonuaviya fasisiyai, namaise yawane i kitakitafota kasi togifafafana fasinei, e maise Yoni 6:15.
1:39 Madiu 4:23, 9:35
‡1:40 Fiyao Diu yasi visime nenei, namoḡa kwafinina gosagosawina tanake muka eyaeyana eketa nunuteweyeinana. Fiyao Diu muka kasi sawateweyeina be nofe visafwavinaḡanama sina givikaviniya. Namoḡa gosagosawisi muka kasi sawateweyeina be sina kodukodu Numa Kodukodu nenei yota muka menana sinenei sina fakwa. Na fasinei taki namoḡa gosagosawina ina bwina, nao tanake naki i eyaeya-savaviniya. Yota Guyau ina visawadewedewiya eketa kana nufota be namoḡa nukusi sina fakwa keta sina kodukoduwa Numa Kodukodu sinenei.
§1:43-44 Tovibwanaose namoḡa yasi kavenenakaoḡo ina vibwanaoseiya fasisiyai Guyau nenei, nofe ina visawavenena naki venemokena namoḡa kana gosawa i kakaviya. (Visime Tafu 14:1-32)