EZAYI
TA KITABU
Kitabu faamucogo
Cira Ezayi ani cira Amɔsi, ani cira Oze, ani cira Mise, olugu bɛɛ ka baara kɛ wagati kelen na. Cira Ezayi tun bɛ Zeruzalɛmu. A ka waajuri kɛ ni baraka ye fɔ san biwɔɔrɔ, Zuda mara ra. A ka masacɛw, ani jamana ɲamɔgɔw ladi. O wagati ra, Asiri jamana ta fanga le tun ka bon dunuɲa yɔrɔ caman kan. Cira Ezayi ka Zuda mɔgɔw ladi ko o kana o jigi la o siyaw ta fanga kan. Zuda mɔgɔw tun ka kan ka o jigi la Matigi Ala kelenpe le kan.
Ezayi ta Kitabu damina ra, a ta kumaw ɲasinna Zuda mara mɔgɔw ma, O kɛra Asiri jamana ta fanga wagati ra. Nka k’a damina a sura 40 na, a yɛlɛmana. Zuda mɔgɔ minw tun minana ka taga Babilɔni, cira bɛ kuma k’a ɲasin olugu le ma. O wagati ra, Pɛrɛsi masacɛ Sirusi le tun bɛ fanga ra. Ale le tun bɛna se sɔrɔ Babilɔnikaw kan, ka Zuda mara mɔgɔw labla ka taga o ta jamana ra.
Kitabu ta kumalabanw, minw bɛ damina sura 56 ra, o ye cira ta ladiriw, ani a ta daaririw, ani a ta Alatandodɔnkiriw ye. A bɛ o fɔ Zuda mɔgɔw le ye, minw tun sekɔra ka na ka bɔ Babilɔni.
Cira Ezayi tɔgɔ lara ko «Kibaro diman ta cira», sabu ale le ka kisiri ko fɔ kosɛbɛ (12.1-2; 40.10; 52.7; 61.1), ani jurumun yafa ko (6.7; 40.2; 53.5; 55.7), ani jurumun kafari ko (1.18,25; 27.9; 52.15), ani hɛra (9.6; 26.12; 32.17; 53.5). A k’a yira ko Ala le bɛ o kow bɛɛ kɛ adamadenw bɛɛ ye (11.10; 42.6; 45.22). Ala ka mɔgɔ min ɲanawoloma k’a kɛ kisibaga ye, o le bɛna na, ka na hɛra kɛ mɔgɔw ye (7.14; 9.5,6; 11.10; 55.3).
Yɔrɔba saba bɛ nin kitabu kɔnɔ:
Sura 1–39: Asirikaw ta fanga wagati
Sura 40–55: Zuda mara mɔgɔw minawagati ka taga Babilɔni
Sura 56–66: Izirayɛlimɔgɔw sekɔwagati ka na o ta jamana ra
Kitabu kɔnɔkow
Ala ka Izirayɛlimɔgɔw jarakiri (1–12)
Ala bɛna siyaw tɔw ta kiti tigɛ (13–23)
Ala ka wagati nataw ta kow fɔ (24–27)
Ala bɛna kiti tigɛ k’a ta mɔgɔw kisi (28–35)
Ala ka min kɛ Masacɛ Ezekiyasi ta wagati ra (36–39)
Ala ka Izirayɛli ta jususaaro wagati fɔ (40–55)
Ala ta mɔgɔw ta jarakiri ani Ala ta layiriw (56–66)
Kitabu kumakan fɔlɔ
1
Ala ka Izirayɛlimɔgɔw jarakiri
(1–12)
1 Ala ka nin kow le yira Amɔzi dencɛ Ezayi ra, Zuda mara ni Zeruzalɛmu dugu ta ko ra; o kɛra Zuda masacɛw Oziyasi, ani Yotamu, ani Ahazi, ani Ezekiyasi ta wagatiw ra* 1.1 Aw ye nin yɔrɔw flɛ: Oziyasi: Masacɛw flanan 15.1-7; Yotamu: Masacɛw flanan 15.32-38; Ahazi: Masacɛw flanan 16.1-20; Ezekiyasi: Masacɛw flanan 18.1–20.21..
Ala ta mɔgɔw ta hakirintanya
2 Sankolo, ele ye nin lamɛn, dugukolo, i toro malɔ!
Sabu Matigi Ala le bɛ kumana:
«Ne ka denw lamɔ, ka o kɛ mɔgɔ ye,
nka olugu le murutira ne ma.
3 Hali misi b’a tigi lɔn,
fali fana k’a ta domunikɛyɔrɔ lɔn a tigi ta so;
nka Izirayɛlimɔgɔw ma foyi lɔn,
ne ta mɔgɔw tɛ foyi faamu.»
Zuda jamana halakicogo
4 Aw siya jurumunkɛbaga, bɔnɔ bɛna aw sɔrɔ!
Aw ta terenbariyaw ka ca!
Aw siya kojugukɛbaga!
Aw den cɛnninw!
Aw banna Matigi Ala ra,
aw ka Izirayɛli ta Ala saninman dɔgɔya,
aw ka aw kɔ don a ra.
5 Ne bɛna aw bugɔ aw fan juman le ra tuun?
Mun kosɔn aw bɛ murutira tuma bɛɛ?
Aw kunkolo yɔrɔ bɛɛ ye jori ye,
aw jusukun bɛɛ tɔɔrɔnin lo.
6 K’a ta sentɛgɛ ra ka taga a bla fɔ kunkolo cɛmancɛ ra,
yɔrɔ si tɛ yi ni bana tɛ min na;
a bɛɛ ye bugɔrinɔw ye, ani birindirinɔw, ani jorikɛnɛw;
o joriw si ma ko k’a flakɛ, k’a siri;
turu ma mun a si ra k’a dimi suma.
7 Aw ta jamana kɛra yɔrɔ lakolonba ye!
Tasuma ka aw ta duguw jɛni;
siya wɛrɛ mɔgɔw le bɛ aw ta dugukolo tɔnɔ domuna aw yɛrɛ ɲa kɔrɔ.
Yɔrɔ bɛɛ cɛnna k’a kɛ yɔrɔ lakolon ye,
i ko siya wɛrɛ mɔgɔw ka yɔrɔ min halaki.
8 Siyɔn dugu tora a kelen na
i ko gbata min bɛ rɛzɛnforo cɛ ma,
i ko togo min lɔnin bɛ rɛzɛnforo cɛ ma,
i ko kɛrɛkɛjama ka dugu min lamini.
9 Ni Fangatigi Ala tun ma mɔgɔ dama dama kisi ka olugu to an kɔ,
an tun bɛna kɛ i ko Sodɔmukaw;
an ni Gomɔrikaw† 1.9 Sodɔmukaw, ani Gomɔrikaw tun ka kojugu caman kɛ fɔlɔfɔlɔ, o kosɔn Ala ka o duguw halaki. O kuma bɛ sɔrɔ Damina 19.24-25. bɛɛ tun bɛna kɛ kelen ye.
Izirayɛlimɔgɔw ta batori kɛra haramu ye
10 Aw ye Matigi Ala kumakan lamɛn,
aw Sodɔmu dugu ɲamɔgɔw!
Aw ye aw toro malɔ an ta Ala ta sariya ta kumaw ra,
aw Gomɔri dugumɔgɔw‡ 1.10 O kɔrɔ ye ko Izirayɛli kuntigiw ta kɛwalew tun juguyara ka kɛ i ko Sodɔmu ni Gomɔri dugumɔgɔw ta kɛwalew, o kosɔn Ala bɛ o suma ni o mɔgɔw ye.!
11 «Aw ta bɛgan saraka* caman bɛ mun le ɲa ne ye?
Matigi Ala ko ten.
Ne fara aw ta sagajigi saraka jɛnitaw* ra,
ani aw ta misiden sarakaw ta turuw.
Misitoranw, ani sagadenw, ani bakɔrɔninw joriw,
ne tɛ o si fɛ tuun.
12 Aw bɛna lɔ ne ɲa kɔrɔ,
ka to ka tagama ne ta batoso lukɛnɛ ra!
Jɔntigi le ka aw ci o ra?
13 Aw ye aw ta siman saraka* ɲacintanw bɔri dabla;
ne bɛ aw ta wusunan sarakaw* fana haramuya.
Aw bɛ batori minw kɛ karokuraw ra, ani Nɛnɛkirilonw* na, ani jamalajɛnbaw ra,
ne tɛ se ka sɔn o si ma tuun;
sabu aw bɛ terenbariya ni Alabato jɛn.
14 Aw ta karokura ɲanagbɛw, ani ɲanagbɛlonbaw,
ne bɛ o bɛɛ kɔninya.
O kɛra doni le ye ne kunna,
ne sɛgɛra o kɔrɔ.
15 Hali ni aw bɛ aw boro kɔrɔta,
ne bɛ ne ɲa dogo aw ma.
Hali ni aw ka aw ta daaririw caya cogo o cogo,
ne tɛna aw lamɛn,
sabu mɔgɔw jori ka aw borow bɛɛ maraga.
16 Aw ye ko ka aw yɛrɛ saninya,
aw ye aw ta kɛwalejuguw bɔ ne ɲa kɔrɔ,
aw ye kojugu dabla.
17 Aw ye koɲuman ladegi,
aw ye can ɲini,
aw ye mɔgɔ tɔɲɔninw dɛmɛ,
aw ye feritaw ta kiti tigɛ ka o ta jo di o ma,
aw ye lɔ ni muso cɛ saninw kunkow ye.»
18 «Ayiwa, aw ye na, an ye kuma ka bɛn sa!
Matigi Ala ko ten.
Hali ni aw ta jurumunw wulennin lo cancan,
o bɛna gbɛ pepepe.
Ni o wulennin lo fɔ k’a fin,
o bɛna gbɛ i ko sagasi gbɛman.
19 Ni aw sɔnna ka ne kan mina,
jamana fɛnw bɛɛ ra ɲumanmanw, aw bɛna o le domu.
20 Nka ni aw banna, ni aw ka muruti,
o tuma kɛrɛkɛmuru le bɛna aw domu,
sabu Matigi Ala yɛrɛ da le k’a fɔ ten.»
Zeruzalɛmu ta jurumun
21 E, mun le nana ele kɛ jatɔmuso ye,
ele dugu kankelentigi!
Can tun ka dugu min fa,
terenninya fana tun siginin b’a kɔnɔ!
Nka sisan, a kɛra mɔgɔfagabagaw sigiyɔrɔ le ye.
22 Ayiwa, aw ta warigbɛ kɛra nɛgɛbo le ye
aw ta rɛzɛnji kɛra ji gbansan ye.
23 Aw ta kuntigiw ye mɔgɔ murutininw le ye;
sonw jɛnɲɔgɔnw lo.
Surafɛnw ka di o ye,
o bɛ boribori bonyafɛnw le nɔ fɛ.
O tɛ feritaw ta kiti tigɛ ka o ta jo di o ma,
o tɛ muso cɛ saninw ta ko ɲanabɔ, hali o tɛ miiri o ra.
Zeruzalɛmu saninyacogo
24 O kosɔn, Matigi, Fangatigi Ala, Izirayɛli ta Ala barakaman ko:
«E, ne bɛna ne yɛrɛ mɔnɛbɔ ne kɛrɛbagaw ra fɔ ka wasa;
ne bɛna ne yɛrɛ dimibɔ ne juguw ra.
25 Ne bɛna ne boro lawuri ele Zeruzalɛmu kama tuun;
ne bɛna i yeele ka nɛgɛbo bɛɛ bɔ i ra, i ko sɛgɛn bɛ fɛn saninya cogo min na,
ka nɔgɔ bɛɛ bɔ a ra.
26 Ne bɛna aw ta kititigɛbagaw sigi o nɔ ra tuun, i ko o tun bɛ cogo min na kakɔrɔ,
ka aw ladibagaw fana sigi, i n’a fɔ o tun bɛ cogo min na fɔlɔfɔlɔ.
Ni o kɛra, aw ta dugu bɛna wele ko terenninya ta dugu, dugu kankelentigi!»
27 Siyɔn dugu bɛna kunmabɔ can sababu ra,
ni o ta mɔgɔ minw ka nimisa, olugu bɛna kunmabɔ terenninya sababu ra.
28 Nka halakiri bɛna ben mɔgɔ murutininw, ani jurumunkɛbagaw bɛɛ kan;
minw bɛ ban Matigi Ala ra, olugu bɛna tunu.
29 O tuma ra, aw bɛna maroya yirisunbaw kosɔn,
o yirisunba minw ko tun ka di aw ye haali;
aw tun ka yiritu minw ɲanawoloma
aw bɛna maroya olugu kosɔn§ 1.29 O kɔrɔ ye ko o tun bɛ jow sɔn o yiriw, ani o yirituw jukɔrɔ..
30 Sabu aw yɛrɛ bɛna kɛ i ko yirisun min flaburuw fɔsɔnfɔsɔnna,
ka kɛ i ko yiritu jintan.
31 Cɛ barakaman bɛna kɛ i ko kɔrɔndemugu,
a ta kɛwalew bɛ kɛ tadenw ye;
o fla bɛɛ bɛna jɛni ɲɔgɔn fɛ,
mɔgɔ tɛna sɔrɔ ka o tasuma faga.
*1:1 1.1 Aw ye nin yɔrɔw flɛ: Oziyasi: Masacɛw flanan 15.1-7; Yotamu: Masacɛw flanan 15.32-38; Ahazi: Masacɛw flanan 16.1-20; Ezekiyasi: Masacɛw flanan 18.1–20.21.
†1:9 1.9 Sodɔmukaw, ani Gomɔrikaw tun ka kojugu caman kɛ fɔlɔfɔlɔ, o kosɔn Ala ka o duguw halaki. O kuma bɛ sɔrɔ Damina 19.24-25.
‡1:10 1.10 O kɔrɔ ye ko Izirayɛli kuntigiw ta kɛwalew tun juguyara ka kɛ i ko Sodɔmu ni Gomɔri dugumɔgɔw ta kɛwalew, o kosɔn Ala bɛ o suma ni o mɔgɔw ye.
§1:29 1.29 O kɔrɔ ye ko o tun bɛ jow sɔn o yiriw, ani o yirituw jukɔrɔ.