Baruwa yoandikirwa
AEBURANIA
Tanga mbere
Baruwa hino muhimu yaandikirwa Afuasi a Jesu ambao kala ni Ayahudi. Dzambo kulu ambaro rinabishirwa himu baruwani ni ukulu wa Jesu, yehuvugurira njira ya kukala phephi na Mlungu. Baruwa yenye inahakikisha kala Jesu ni mkpwulu kuriko malaika (sura ya 1), achikala mwanadamu ili ausire atu dambi zao (sura ya 2), na ni mkpwulu kuriko nabii yeyesi (sura ya 3). Higa ganawezekana mana Jesu ndiye Mwana wa Mlungu (1:2–4), manage ni, kayaumbwa (mana kutsupira iye Mlungu waumba chila chitu) naye anaonyesa sura kamili ya vira Mlungu arivyo.
Kpwenye sura ya 4 hadi 10, baruwa hino inahueleza kala Jesu ni mkpwulu kuriko alavyadzi-sadaka a Chilagane cha Kare (yani, Torati). Anaelewa unyonje wehu, mana wajezwa kpwa chila njira dza vivyo sisi, ela bila ya kuhenda dambi (4:15). Jesu yu moyo hata kare na kare, ni mtakatifu, bila lawama, na bila ya najisi, tsona ni mkamilifu (7:23–28). Phahi wareha chilagane chiphya, naye wadzilavya dza sadaka isiyo na ila. Kpwa hivyo huna hakika kukala, kpwa sababu ya kazi ya Jesu, hunaweza kumsengerera Mlungu bila ya wuoga (10:19–25).
Sura ya 11:1—13:25 zinahusemurira vira atu a Mlungu alondwavyo kusagala. Sura ya 11 inahuambira kala maisha ga atu atakatifu a Chilagane cha Kare gategemea kuluphiro ela sio mahendo ga haki. Atu hinyo avumirira mateso hata achifwa kpwa sababu ya kumkuluphira Mlungu. Sura ya 12 na 13 zinasemurira kukala afuasi a Jesu nao piya ni lazima avumirire na kumendzana, mana higa ganaonyesa ni ana a kpweli a Mlungu.
Maelezo muhimu kpwa chifupi
Ukulu wa Jesu 1:1–3
Jesu ni mkpwulu kuriko malaika 1:4—2:18
Jesu ni mkpwulu kuriko manabii anjina 3:1—4:13
Jesu ndiye mlavyadzi-sadaka wehu mkpwulu 4:14—7:28
Jesu wareha chilagane chiphya 8:1–23
Jesu wadzilavya dza sadaka kpwa ajili yehu 9:1—10:18
Ni lazima huvumirire 10:19–39
Akare ehu arivyomkuluphira Mlungu 11:1–40
Kulunga mfwano wa Jesu 12:1–29
Malagizo ga mwisho 13:1–19
Mavoyo na salamu 13:20–25
1
Mlungu anavyobisha
kutsupira Mwanawe
kutsupira Mwanawe
1 Hipho kare, Mlungu wabisha na akare ehu kutsupira manabii. Wahenda hivi kano nyinji na kpwa njira tafwauti-tafwauti. 2 Ela siku hizi za phephi na mwisho, Mlungu wagomba naswi kutsupira Mwanawe. Wamtsambula hiye Mwana arisi vitu vyosi, na kutsupira iye Mlungu waumba dzulu na photsi na vyosi virivyo mumo. 3 Hiye Mwana anangʼala kpwa utukufu wa Mlungu na anaonyesa sura kamili ya vira Mlungu arivyo. Anahenda vitu vyosi vya duniani na vya mlunguni vienderere kukala vyo virivyo kpwa nenore renye uwezo. Ariphodzilavya dza sadaka ya kuusira atu dambi, wakpwendasagala mkpwono wa kulume wa Mwenyezi Mlungu, phatu pha ishima kulu ko mlunguni.
Jesu ni mkpwulu kuriko malaika
4 Mlungu wamuhenda Mwanawe akale mkpwulu kuriko malaika dza vira arivyomupha dzina ririro kulu kutsupa rira ra malaika. 5 1:5 Zaburi 2:7; 2 Samueli 7:14; 1 Nyakati 17:13Mana takuna malaika ariyeambwa ni Mlungu maneno higa arigoambira Jesu, “Uwe u Mwanangu, rero nikakala sowe.” Na Mlungu kagombere kuhusu malaika yeyesi akaamba, “Mimi ndakala ise, naye andakala mwanangu.” 6 1:6 Kumbukumbu 32:43Tsona Mlungu ariphokala anamreha Mwanawe mvyere duniani, waamba, “Malaika osi a Mlungu ni amuabudu hiye Mwana.” 7 1:7 Zaburi 104:4Na iye ariphogomba kuhusu malaika, waamba, “Uwe ukuhenda malaikao akakala dza phuto, * 1:7 Chiyunani neno ririrohumirwa hipha rina mana ya roho au phuto. na ukuahenda atumishio akakala dza moho wa kuaka.” 8 1:8 Zaburi 45:6,7Ela kpwa Mwanawe, iye anaamba,
“Chihicho cha chifalume, uwe Mlungu chindasala hata kare na kare,
na utawalao undakala wa haki.
9 Uwe unamendza gara garigo manono,
na kuzira gosi garigo mai.
Kpwa hivyo Mlungu, Mlunguo,
akakusaka mafuha ga kukuhamira
kpwa kukuhenda mkpwulu
kuriko ayao osi.”
10 1:10 Zaburi 102:25–27Chisha achiamba,
“Pho kare, uwe Mwenyezi Mlungu waika misingi ya dunia,
na ko mlunguni ni kazi ya mikonoyo,
11 vindaangamika, ela uwe undadumu,
vyosi vindatsakala kama nguwo, ela uwe kundagaluka.
12 Uwe undavikundza dza kandzu,
vindaparara,
ela uwe kundagaluka na miakayo taina mwisho.”
13 1:13 Zaburi 110:1Mlungu kadzangbwemuambira malaika yeyesi, “Sagala uphande wangu wa kulume, hadi nihende maaduigo akale chihicho cha kuikira magulu.” 14 Kpwa hivyo malaika ni utu wani? Ni roho ambazo zinamhumikira Mlungu, naye nkuzihuma zichahumikira hara ambao andativywa.