ዬሱሲ ኪቴዳዋንቱ
ኦሱዋ
ጌሉዋ
ዬሱሲ ኪቴዳዋንቱ ኦሱዋ ጌቴቲያ ማፃፋይ፥ ሉቃሳ ሚሺራቹዋ ካሊዴ ፃፌቴዳ ማፃፋ። ኣው ዴዒያ ሁጴ ቆፋይ ኮይሮ ዬሱሳ ካሌዳ ኣሳቱ ጌሻ ኣያናን ካሌሴቲዴ፥ ኣባ ኦዲያ ሚሺራቹዋ ቃላ «ዬሩሳላሜን፥ ዪሁዳ ጋዲያ ኡባን፥ ሳማርያን፥ ሳዓ ጋፃ ጋካናው» ሚሺራቹዋ ቃላ ዎቲ ጋዲያ ኡባ ጋꬄዴንቶ ኦዳናሳ (ኪት 1፡8)። ማፃፋይ ኪሪስቲና ኣማኑ ኣዪሁዳ ኣሳቱዋ ጊዶን ዶሜቲዴ፥ ኩሜንꬃ ኣላሚያን ዴዒያ ኣሳ ኡባ ኣማኑዋ ጊዳና ጋካናው ዋኒ ኣኬዴንቶ ኦዲያ ታሪኪያ። ፃፊ፥ ኣማኒያ ኣሳቱ ሮማ ካዉቴꬃ ኦላናው ጋርሳና ማቄቲያ ኣሳ ጊዴናዋኔ ኪሪስቲና ኣማኑ ኣዪሁዳቱዋ ኣማኑዋ ኩሜንꬃ ኡዲያዋ ጊዲያዋ ኤሪሳናው ዳሪሲ ዳቡሪዴ ኦꬄዳ።
ዬሱሲ ኪቴዳዋንቱ ኦሱ ዬሱሳባ ኦዲያ ሚሺራቹዋ ቃላይ ጋኪያ ሳዓይ ዎዲያን ዎዲያን ኣኪ ኣኪ ቢያዋኔ ዎሳ ጎሊ ኤቄዳዋ ቆንጪሲያዋ ሄዙ ሁጴ ሳን ሻካናው ዳንዳዬቴ፡
1. ኪሪስቲና ኣማኑ ዬሱሲ ሳሉዋ ፑዴ ቢ ሲሚና ዶሜቴዳባ፤
2. ኢስራዔሊያ ጋዲያ ኡባ ጋኬዳባኔ
3. ሮሜ ጉጂዴ ሜዲቴራኒያ ኣባ ዩሹዋን ዴዒያ ጋዲያን ኣኬዳዋ ኦዴ።
ዬሱሲ ኪቴዳዋንቱ ኦሱዋ ማፃፋን ዳሮፔ ኤሬቶዌ ጌሻ ኣያና ኦሱዋ ጊዲሺን፥ ጴንፄቆስቴ ጋላሲ ዬሩሳላሜን ዴዒያ ኣማኒያዋንቱ ቦላ ዎልቃፔ ኢ ዎꬌዳዋ፥ ሃዋዳንካ ማፃፋ ጊዶን ኦዴቴዳ ኦሳቱዋ ኡባን ቤቴዳዋዳን፥ ጌሻ ኣያናይ ዎሳ ጎሊያኔ ዎሳ ጎሊያ ካሌꬂያዋንታ ካሌꬄዳዋኔ ሚኒሴዳዋ ጉጂዴ ኦዴ። ቤኒ ዎዴ ኦሴቲያ ኪሪስቲና ኪታይ ዱማ ዱማ ኦዴዳ ቃላ ጊዶፔ ማፂ ኬሲና፥ ቃንꬃን ሺቄዳ። ዬሱሲ ኪቴዳዋንቱ ኦሱዋ ጊዶን ፖሌቴዳ ኪታቱካ ሄ ኦሱ ኣማኒያ ኣሳ ዴዑዋኒኔ ኣማኒያዋንቱ ኢቲፔቴꬃን ዴዒያ ዎልቃይ ኣይ ኬና ዳሬንቶ ኦዴ።
ሼምፓቱዋ ኡባቱዋሲ ኢሜቴዳ ቃንꬃ ቆፋቱዋ
ማርካቴꬃው ጊጉዋ (1፡1-26)
ዉርሴꬃን ዬሱሲ ኢሜዳ ኣዛዙዋኔ ሂዶታ (1፡1-14)
ዪሁዳ ኮታ ጌሌዳዋ (1፡15-26)
ዬሩሳላሜን ኦሴቴዳ ማርካቴꬃ (2፡1-8፡3)
ዪሁዳኒኔ ሳማሪያን ኦሴቴዳ ማርካቴꬃ (8፡4-12፡25)
ጳዉሎሲ ኪቴቴዳ ኦሱዋባ (13፡1-28፡31)
ጳዉሎሲ ኪቴቴዳ ኦሱዋሲ ኮይሮ ሃሜታ (13፡1-14፡28)
ዬሩሳላሜ ሺቁዋ (15፡1-35)
ጳዉሎሲ ኪቴቴዳ ኦሱዋሲ ላዔꬆ ሃሜታ (15፡36-18፡22)
ጳዉሎሲ ኪቴቴዳ ኦሱዋሲ ሄዜንꬆ ሃሜታ (18፡23-21፡16)
ዬሩሳላሜን፥ ቄሳሪያኒኔ ሮሜን ሃኔዳ ጳዉሎሳ ቃሹዋ (21፡17-28፡31)
1
1-2 ቶፊሎሳ፥ ሉቅ 1፡1-4 ዬሱሲ ሳሉዋ ቤዳ ጋላሳይ ጋካናው፥ ኦꬃናዉኔ ታማሪሳናው ዶሜዳዋ ኡባባ ታኒ ታ ኮይሮ ማፃፋን * ታ ኮይሮ ማፃፋን፡ ሉቃሳ ሚሺራቹዋ ማፃፋ። ፃፋዲ። ሳሉዋ ባናፔ ካሴ ኢ ባሬ ዶሪዴ ኪቴዳዋንታ ጌሻ ኣያናን ኣዛዜዳ። 3 ኢ ባሬ ኪቴዳዋንቶ ኦይታሙ ጋላሳ ቤቲዲኔ ቃሲ ፆሳ ካዉቴꬃባ ኡንቱንቶ ኦዲዴ፥ ባሬ ዋዪያፔ ጉዪያን፥ ሃይቁዋፔ ዴንዴዳዋ ሲꬌ ባይናን ሎይꬂ ኣማንꬂዴ፥ ባሬና ኡንቱንታ ቤሴዳ። 4 ኡንቱንቱና ኢቲፔ ዴዒዴ፥ ኡንቱንታ ሃዋዳን ያጊዴ ኣዛዜዳ፤ «ዬሩሳላሜፔ ኬሶፒቴ፤ ሺን ሂንቴንቱ ታፔ ሲሴዳ ታ ኣቡ ሂንቴንቶ ኢማና ጊዴ ሂዶቴዳዋ ናጊቴ። ሉቅ 24፡49 5 ኣዪሲ ጎፔ፥ ዮሃኒሲ ሃꬃን ፃማቄዳ፤ ሺን ጉꬃ ዎዲያፔ ጉዪያን፥ ጌሻ ኣያናን ሂንቴንቱ ፃማቄታኒታ» ያጌዳ።
ዬሱሲ ሳሉዋ ቤዳ
(ማር 16፡19-20፤ ሉቅ 24፡50-53)
6 ዬሱሲ ኪቴዳዋንቱ ዬሱሳና ጋኬቴዳ ዎዴ ኣ፥ «ጎዳው፥ ሃ ዎዲያን ኢስራዔላቱዋሲ ካዉቴꬃ ዛራኒ?» ያጊዴ ኦቼዲኖ።
7 ዬሱሲ ኡንቱንታ፥ «ታ ኣቡ ባሬ ጎዳቴꬃን ኬሬዳ ኣጌናኔ ዎዲያ ሂንቴንቱ ኤራናሳ ጊዴና። 8 ሺን ጌሻ ኣያናይ ሂንቴንቱ ቦላ ዎꬊያ ዎዴ፥ ዎልቃ ሂንቴንቱ ኣካኒታ፤ ያቲዴ ዬሩሳላሜኒኔ ዪሁዳ ጋዲያ ኡባን፥ ሳማሪያኒኔ ጋዲያ ጋፃ ኡባ ጋካናው ታው ማርካቲያዋንታ ጊዳኒታ» ያጌዳ።
9 ሄዋ ጌዳዋፔ ጉዪያን፥ ኡንቱንቱ ፄሊሺን፥ ꬎቁ ꬎቁ ጊዴ፥ ሳሉዋ ቢና፥ ኡንቱንቱ ኣይፊያፔ ሻሪ ኣ ጌንꬄዳ።
10 ዬሱሲ ቦላው ዴንዲያ ዎዴ፥ ኡንቱንቱ ሳሉዋ ጫዲ ፄሊሺን፥ ቦꬃ ማዩዋ ማዬዳ ላዑ ኣሳቱ ኤሌካ ኡንቱንቱ ማታን ኤቂዴ፥ 11 «ጋሊላ ኣሳቶ፥ ሳሉዋ ፄሊዴ፥ ሂንቴንቱ ኣዪሲ ኤቄዲቴ? ሃ ሂንቴንቱፔ ሳሉዋ ቤዳ ዬሱሲ ሳሉዋ ቢያዋ ሂንቴንቱ ቤዔዳዋዳንካ፥ ሲሚዴ ያናዋ» ያጌዲኖ።
ዪሁዳ ኮታ ማቲያሲ ዶሬቴዳ
(ማት 27፡3-10)
12 ሄዋፔ ጉዪያን፥ ዬሱሲ ኪቴዳዋንቱ ዴብሬ ዛይቴ ጌቴቲያ ዎጋራ ሚꬃ ዴሪያፔ ዬሩሳላሜ ሲሜዲኖ። ዎጋራ ሚꬃ ዴሪ ዬሩሳላሜፔ ኢቲ ኪሎ ሚቲሪያ ኬና። 13 ዬሱሲ ኪቴዳዋንቱ ዬሩሳላሜ ጌሊዴ፥ ባሬንቱ ዴዒያ ሳዓ ꬎቃ ፑዴ ኬሴዲኖ፤ ያ ኬሴዳዋንቱ ሱንꬃይ ጴፂሮሳ፥ ዮሃኒሳ፥ ያዪቆባ፥ ኢንዲራሳ፥ ፒሊጶሳ፥ ቶማሳ፥ ባርታላሞሳ፥ ማቶሳ፥ ኢልፒዮሳ ናዓ ያዪቆባ፥ ባሬ ጋዲያሲ ሴሌቲያ † ባሬ ጋዲያሲ ሴሌቲያ፡ ሃ ሱንꬃይ ካላፔ ሮሜ ኣሳና ኤቄቲዴ ኦሌቴዳ ኣዪሁዴ ኣሳሲ ኢሜቴዳዋ። ሲሞናኔ ያዪቆባ ናዓ ዪሁዳ። 14 ሃዋንቱ ኡባቱ ማጫዋንቱና፥ ዬሱሳ ዳዪ ማይራሚናኔ ዬሱሳ ኢሻቱዋና ኡባይ ኢቲ ዎዛና ጊዲዴ፥ ኡባ ዎዴ ኢቲፔቴꬃን ዎሳው ሺቂኖ።
15 ሄ ዎዴ፥ ጴፂሮሲ ፄታኔ ላታማ ጊዲያ ኣማኒያ ኣሳ ሺቁዋን ኢቲፔ ዴዒያ ባሬ ኢሻቱዋ ጊዶን ዴንዲ ኤቂዴ፥ ሃዋዳን ያጌዳ፤ 16 «ታናዳን ኣማኒያዋንቶ፥ ዬሱሳ ኦይቄዳዋንታ ካሌꬄዳ ዪሁዳባ ጌሻ ኣያናይ ካሴ ዳዊቴ ዶናን ኦዴዳ ፆሳ ማፃፋ ቃላይ ፖሌታናው ቤሴ። 17 ኣዪሲ ጎፔ፥ ዪሁዳ ኣስቆሮቱ ኑናና ዴዔ፤ ቃሲ ኑናና ኢቱዋ ጊዲ ፓይዴቲዴ ኦሱዋ ባጋይ ዴዓና ማላ ዶሬቴዳ» ያጌዳ።
18 ዪሁዳ ኣስቆሮቱ ባሬ ኢታ ኦሱዋን ዴሜዳ ሚሻን ጋዲያ ሻሜዳ፤ ሲንꬃው ጉፋኒዴ ኩንዲና፥ ኣ ኡሉ ጊዱዋፔ ዳኬቴዳ፤ ኣ ማራጪ ኡባይካ ካሬው ጱልፄቲ ኬሲ ኣጌዳ። 19 ዪሁዳ ቦላ ሃኔዳዋ ዬሩሳላሜን ዴዒያ ኣሳይ ኡባይ ሲሴዳ፤ ሄዋ ዲራው፥ ሄ ጋዲያ ባሬንቱ ቃላን ኣኬልዳማ ጊዴ ሱንꬄዲኖ፤ ሄዋ ቢሌꬃይ ሱꬃ ጋዲያ ጊያዋ።
20 ጴፂሮሲ ኦዲዴ፥ «ኣዪሲ ጎፔ፥ ማዚሙሪያ ማፃፋን፥ ማዝ 69፡25፤ 109፡8
‹ኣ ጎሊ ሜላ ኣቶ፤
ኦኒኔ ሄዋን ዴዖፖ›
ቃሲ
‹ኣ ሱንꬃቴꬃካ ሃራይ ኣኮ›
ጌቴቲዴ ፃፌቴዳ። 21-22 ሄዋ ዲራው፥ ኢቲ ኣሳይ ጎዳ ዬሱሳ ዴንዱዋ ማርካታናው፥ ኑናና ጋኬታናው ቤሴ፤ ዮሃኒሲ ፃማቄዳ ዎዲያፔ ዶሚዴ፥ ዬሱሲ ኑፔ ሳሉዋ ቤዳ ዎዲ ጋካናሲ፥ ጎዳ ዬሱሲ ኑናና ሃሜቴዳ ዎዲያ ኡባን ኢ ኑናና ዴዒያዋንቱፔ ኢቱዋ ጊዲ ሱንꬄታናው ቤሴ።»
23 ሄዋፔ ጉዬ ኣማኒያ ኣሳይ ዶሩዋሲ ዮስፆሳ ጊያ ባርሳባ ጌቴቲያ ዮሴፋኔ ማቲያሳ ላዑዋ ኤሴዲኖ። 24-25 ሄዋፔ ጉዪያን፥ ፆሳ ዎሲዴ፥ «ኡባ ዎዛና ኤሪያ ጎዳው፥ ዪሁዳ ኣስቆሮቱ ባሬሳ ባናው ዬጊዴ ቤዳ ኦሱዋኔ ዬሱሲ ኪቴዳ ኦሱዋ ሃዳራ ኣካናዳን፥ ሃ ላዑ ኣሳቱዋፔ ኢቱዋ ኔኒ ዶሬዳዋ ኑና ቤሳ» ያጌዲኖ። 26 ኡንቱንቱን ሳማ ዬጌዲኖ፤ ሳማይ ማቲያሳ ቦላን ዎꬊና፥ ማቲያሲ ዬሱሲ ኪቴዳ ታማኔ ኢቲ ኪቴታዋንቱና ፓይዴቴዳ።