2
2:1-10 Yesos-ni Kumbi-Lepa “Nanga Kongunale Tenji-Pai.” Nimba Liipa Mundurum Yima-ni Poll Kongun Tirim Mele “Tipili.” Niku Enini Yu-Kene Numanu Tiluna Pupili Kapula-Kapula Muluring Temanele (1:11 pulu monjukunu kanui)
1 Penga punie malapunga tale omba purum kene na kelepu ⸤wale tale-sipu⸥ Jerusallem purundu. Banapas-kene wasie purumbulu. Taitas na-ni liipu mirindu, wasie purumuluko. 2 Akiliinga-pe ⸤Krais-nga yambu Jerusallem muluringma nukuring yima-ni nandu “Ui.” niringeliinga piliipu kene naa purundu. Pulu Yili-ni ‘Na pambu.’ nimba⸥ liipa ora sirim-na purundu. Pupu kene na-ni Juda-yambuma naa molku yambu-lupama muluring koleamanga andupu temani-kaí topu sirindele nimbu sirindu. Akiliinga-pe ‘Na-ni andupu yambuma tepa liilimú kongunale teliu mele kene, ui kongun tirindu mele kene, kamu mania naa pupili.’ nimbu Krais-nga yambu-talapele nukuring yima kanupu bi sipu, we-yambuma naa molangi yi kanuma eni-enini tenga-lupa molangi temani-kaí andupu topu sirindele nimbu sirindu. 3 ⸤Sika Krais-nga Juda-yi mare-ni piliiku kene, “Juda-yambu naa molku yambu-lupa molemelemanga yima Krais-nga yima kamu mulungíndu eninga kangi te kopsai.” niring⸥ akiliinga-pe Taitas na-kene mulurumbulu yili yu sika Grik-yili akiliinga-pe yi-auli kanuma-ni “Yunga kangi te kopsinjamili.” niku karaye naa tiring.
4 ⸤Kangi kopsili ung te wendu naa olka akiliinga-pe⸥ yi gólu tuli mare enini oliundu ‘Eninga anginipilima.’ niku Krais-nga talapena kiyang niku uring. ‘Oliu Krais Yesos-nga yambuma molemuláliinga Moses-ni ⸤“I-siku teai!” nimba “I-siku naa teai!” nimba⸥ ung-mani sirim kanuma-ni oliu naa nokulemú. Kanuma naa piliipu liipu ka-lkuna mele naa molupu we molomulú kene kapula.’ nimbu mulurumulu mele gólu tuli yi kanuma-ni ‘Kanamili.’ niku uring. ‘Moses-ni ung-mani sirimuma piliiku liilimele yambuma mindi Pulu Yili-ni kanupa ‘yambu sumbi nílima’ nimba kanolemú mele piliangi.’ niku ⸤gólu tuli yi kanuma Krais-nga yambu-talapena⸥ uring, akiliinga-pe ‘Aku tiringeliinga ‘Moses-ni “Teai!” nimba ung-mani sirimuma-ni oliu ka sipili, molku kis-sangi.’ niku uringele.’ nimbu piliiker. 5 ⸤‘Yambu-lupamanga yimanga kangi te kopsai.’ niring akili sika niring⸥ akiliinga-pe eninga niring ungele aima naa piliipu liirimulu. ⸤‘Moses-ni ui ung-mani sirimuma-ni laye-kolte kepe oliu Krais-nga yambuma naa nokulemú⸥. Temani-kaiéle mindi ung-sikale, akili-ni mindi eni nukupili, akili mindi eni-kene pípili.’ nimbu “Aima mólu!” nirindu.
6 ⸤Jerusallem Krais-nga yambuma-ni⸥ “Oliunga yi-aulima” niring yi kanuma ‘Enini sika bi molemú mola naa molemúnje, akili ulu te mólu.’ nimbu piliiker. Pulu Yili-ni kangikundu kanupa ‘Kamakoma’ nimba ‘bi naa mulúlima’ nimba yambuma apurupa naa kanolemú. Yi kanuma-ni na ung nimbu siliáliinga ung tepa liipa nokupa konjumba ung te-lupa naa niring. 7 Aima mólu! Pulu Yili-ni Pita-ndu “Juda-yambuma temani-kaiéle pukunu toku si.” nirim mele aku-sipako nandu “Temani-kaiéle Juda-yambu naa molemele yambu-lupama pukunu toku si.” nirim mele kanuku kene ⸤“I-siku ni. I-siku naa ni.” niku ung te olandupa naa niring.⸥ 8 Yesos-ni Pita-ndu “Juda-yambuma mulungína nanga kongunale tenji-pui.” nimba liipa mundurum kene Pulu Yili-ni yu tondulu sipa liipa tapunjupa mulupili kongun kanili tinjirim kanu mele Yesos-ni nandu “Juda-yambuma naa molemele yambu-lupama mulungína nanga kongunale tenji-pui.” nirim kene Pulu Yili-ni na tondulu sipa liipa tapunjupa mulupili kongun kanili andupu tirindu mele kanuku kene, 9 Jemis kene, Pita kene, Jon kene, ⸤Jerusallem⸥ yambuma-ni “Enini oliu nokolemele yi-aulima.” niring yi kanuma-ni Pulu Yili-ni na kongun ili aima sirim mele kanuku kene, ⸤‘Sika kongun tilu-sipu telemulu.’ niku⸥ Banapas olsu ‘Eninga kandi-angin-mele-sele molangli.’ niku ki liiring. Enini kene olsu kene oliu-ni ung te nimbu panjipu kene, “Banapas olsu-ni yambu-lupama liipu tapunjupulu Pulu Yili-nga kongunale teambili. Enini Juda-yambuma liiku tapunjuku Pulu Yili-nga kongunale teangi.” nirimulu. 10 Ung tilu mindi “Tondulu munduku teangli.” niring. “⸤Krais-nga yambu-talapena sukundu⸥ yambu korupa pupili molemelema liiku tapunjangli.” niring. Kongun kanili na kórunga-ui tembundu numanu sirindu kongunale yandupa ekupu kepe tondulu mundupu kongun kanili teliu.
2:11-21 Pita-ni Tepa Kis-Sirim Mele Poll-ni Yu Ung-Mura Sipa Nimba Para Sirim Temanele
11 ⸤Jerusallem yi-aulima-ni nandu “Tellu mele akili kapula tellu. We tekunu mului.” niring⸥ akiliinga-pe penga ⸤na⸥ kolea-auli Andiyok ⸤pupu molambu⸥ Pita urum kene yu-ni ulu te tirimele aima tepa kis-sirimeliinga ⸤kanupu kene⸥ yu mulurumna pupu, tepa kis-sirim mele sumbi-sipu nimbu para sipu ung-mura sirindu. 12 Jemis-ni ⸤“Andiyok pai.” nimba⸥ liipa mundurum yima ui naa wangi Pita Juda-yambuma naa molemele yambu-lupama-kene wasie anduku tapú-toku langi nuring. Akiliinga-pe penga Jemis-ni liipa mundurum yi kanuma uring kene ‘Yi-lupa Krais-nga yi molemelema kangi te kopsangi.’ niring yima-kene mundu-mong tenjipa, ‘Teker mele naa kanangi.’ nimba ⸤Pita⸥ yambu-lupama-kene andupa langi nurum mele akili mundupa kelepa yunu mulurum. 13 Kanu-kene Pita-ni ‘Kapula tembu.’ nimba numanale-ni piliipaliinga yi kanuma naa oku molangi tirim mele penga uring kene mundupa kelepa ‘Okomele yima kene numanu tiluna pupili molemulu.’ nimba topele-mapele topa ulu gólu tuli te tirim mele ⸤Andiyok⸥ Juda-yambu ⸤Krais-nga yambu muluringma⸥ kanuku kene enini kepe Pita-ni topele-mapele topa gólu tuli ulele tirim mele aku-siku manda leku tiringko. Penga enini topele-mapele toku gólu tuli ulele tiring mele Banapas-ni kanupa kene ‘Ui lawa tindu lam. Enini tekemele mele teku konjukumele. Na aku-sipu teambu.’ nimba yu-ni kepe aku-sipa lawa tirim.
14 Kanu-kene enini temani-kaiéliinga ung-sikale-ni ‘Teangi.’ nilimú mele sumbi-siku naa teku lawa tiring mele kanupuliinga, enini pali kanuku piliiku molangi na-ni Pita-ndu nimbu mele: “Nu Juda-yi te akiliinga-pe Juda-yambuma-ni ⸤langi nungíndu ung-manima piliiku kene⸥ telemele mele naa teku, Juda-yambu naa molku yambu-lupa molemelema-ni telemele mele tellu, akiliinga nu-ni yambu-lupamandu “Juda-yambuma-ni ⸤ung-manima⸥ piliiku telemele mele aku-siku manda leku teai.” nikunu nambimuna mani silluye?” ⸤nirindu.⸥
2:15—4:31 “Krais Yesos Mindi Oliunga Tepa Liiliele.” Niku Tondulu Munduku Piliilimili Yambuma Mindi Pulu Yili-ni “ ‘Ulu-Pulu-Kis Te Naa Pili Yambu Sumbi-Nílima’ Nimbu Kanokur.” Nilimú Ung Te
2:15-21 ‘Yesos Sika’ Niku Tondulu Munduku Piliilimili Yambuma Mindi Pulu Yili-ni Kanupa ‘Yambu Sumbi-Nílima’ Nimba Kanolemú Ung Te (2:11-21 pali kanui)
15 “Juda-yambu naa molku yambu-lupa molemelemandu Juda-yambuma-ni ‘ulu-pulu-kis tili yambuma.’ nilimele yambu kanuma oliu Juda-yambuma mólu; Juda-yambuma-ni oliu miringeliinga oliu Juda-yambuma molemulu kanuma ⸤Krais-nga yambuma molupu kene ung tale piliilimulu mele i-sipa:⸥
16 ⸤Te:⸥ ‘Moses-ni “Teai!” nimba ung-mani sirimuma yambuma-ni mimi-siku piliiku liiku telemeláliinga Pulu Yili-ni enini kanupa kene eninga ulu-pulu-kísima mundupa naa kelepa, ‘numanu sumbi nimba pili yambuma’ nimba naa kanolemú.’ nimbu piliilimulu.
⸤Te:⸥ ‘Yambuma-ni ‘Yesos Krais sika’ niku tondulu munduku piliilimili yambuma mindi aku-siku telemeláliinga Pulu Yili-ni enini kanupa kene eninga ulu-pulu-kísima mundupa kelepa, ‘numanu sumbi nimba pili yambuma’ nimba kanolemú.’ nimbu piliilimuluko.
Ung akusele piliipu kene ‘Moses-ni ung-mani sirimuma-ni oliu ⸤Juda-yambuma⸥ kepe manda naa tepa liimba.’ nimbu piliipu kene, ‘Pulu Yili-ni oliu kanupa oliunga ulu-pulu-kísima mundupa kelepa, ‘numanu sumbi nimba pili yambuma’ nimba kanupili.’ nimbu ‘Yesos Krais ⸤molupa tirim mele⸥ sika.’ nimbu tondulu mundupu piliirimulu. ‘Moses-ni ung-mani sirimuma mimi-siku piliiku liiku telemele yambumanga aima tilu kepe aku-sipa tembaliinga Pulu Yili-ni yu kanupa kene yunga ulu-pulu-kísima mundupa naa kelepa, ‘numanu sumbi nimba pili yambale’ aima naa nimba kanomba.’ nimbu piliipuliinga ‘Yesos Krais yu mendepulu Pulu Yili-ni oliu-kene aku-sipa temba kupulanumele.’ nimbu tondulu mundupu piliilimulu.
17 “Aku lem, oliu Juda-yambu mare-ni ‘ ‘Pulu Yili-ni oliu kanupa oliunga ulu-pulu-kísima mundupa kelepa, ‘numanu sumbi nimba pili yambuma’ nimba kanupili.’ akiliinga ‘Yesos Krais mendepulu manda tenjimba.’ nimbu tondulu mundupu piliamili.’ nilimulu ulu kanili-ni oliu i-sipa mele liipa ora silimú: ⸤Oliu-ni “Juda-yambu naa molku yambu-lupa molemelema ulu-pulu-kis tili yambuma molemele.” nilimulu mele⸥ oliu kepe ⸤‘Moses-ni ung-mani sirimuma-ni oliu kapula naa tepa liilimú. Krais-ni mindi oliu kapula tepa liimba.’ nimbu piliipu Moses-ni ung-mani sirimuma mundupu kelelemuláliinga aku-sipa⸥ ulu-pulu-kis tili yambuma molemulu mele liipa ora silimú, mokeringa lelemú. Aku lem oliu ⸤Juda-yambuma⸥ ulu-pulu-kis tili yambuma molemulu mele aku-sipa liipa ora silimú mokeringa lelemáliinga ‘Krais-ni “Ulu-pulu-kísma teai.” nilimú lam.’ nimbu piliilimulu kene kapulaye? Aima mólu! ⸤Krais-ni aku-sipa aima naa nilimú.⸥ 18 Na-ni ui piliipu kene, ‘Moses-ni “Teai!” nimba ung-mani sirimuma-ni na naa tepa liipa, Pulu Yili-ni ‘na “mindili nambu.” nimbá ulu-pulu-kis te naa pili yambu sumbi niliele molemú kanokur.’ nimbá ulu te kapula naa temba.’ nimbu tondulu mundupu piliipu Moses-ni ung-mani sirimuma mundupu kilirindu akili penga kelepu ‘Moses-ni ung-mani sirimuma-ni na manda tepa liipa Pulu Yili-ni na ‘yambu sumbi niliele.’ nimbá ulu-pulele pelemú.’ nimbu alsupu Moses-ni ung-mani sirimuma ambulupu piliipu liipu telkanje telka ulu akili-ni ‘Na Moses-ni ung-mani sirimuma ui mundupu kilirindu kene tepu kis-sirindu.’ nimba liipa ora silka.
19 ⸤Niker akiliinga ung-pulu te i-sipako:⸥ ⸤Yambu te kolemú kene yu nokulemú ulu-puluma mundupa kelemú, ulu-pulu kanuma-ni yu kolemáliinga alsupa naa nokulemú aku-sipa mele⸥ Moses-ni ung-mani sirimuma-ni na nukurum kene mimi-sipu piliipu liipu naa tirindeliinga ung-mani kanuma-ni Pulu Yili-ni na ‘ulu-pulu-kis naa pili yi sumbi niliele’ nimba kanombaliinga ulu-pulele na manda naa sirimeliinga ung-mani kanuma na mundupu kelepu ung-mani kanuma-kene yi kululiele mele mulurundu. Pe ekupu ung-mani kanuma-kene kululi yili moliáliinga Pulu Yili-ni kanupa kaí piliilimú uluma tembundu kona moliu. 20 Krais unji-perana ⸤topa ku toku panjiring kulurum kene⸥ na-kene wasie ⸤toku⸥ ku toku panjiring kulurumbulu. Akiliinga, ekupu na-nanu we kona naa moliu. Krais na-kene tapú-topa molemáliinga yunga kona mululi ulele na-kene pelemú. Akiliinga, kangikundu uluma tepu moliu mele ‘Pulu Yili-nga Málale yu sika.’ nimbu tondulu mundupu piliipu kene aku-sipu kangikundu uluma tepu moliu. ‘Pulu Yili-nga Málale’ niker yili yu na numanu monjupa nanga nimba alko topa kulunjurum yili. 21 ‘Pulu Yili-ni yambuma we kondu kolemú ulele ulu te mólu.’ naa nimbu, akili mundupu naa keleliu. Moses-ni ung-mani sirimuma-ni Pulu Yili-ni oliu ‘yambu sumbi nílima’ nimba kanomba ulu-pulele kapula silkanje Krais we kolka. Yu kulurum ulele-ni ulu te naa telka.” ⸤nimbu Pita-ndu nirindu.⸥