119
Luda yã sɛna lei
1 Arubarikadenↄmɛ gbɛ̃ kũ ò kun taari sari
ò Dikiri doka kũnanↄ ũ.
2 Arubarikadenↄmɛ gbɛ̃ kũ ò Dikiri yã kũna
ò a ki wɛtɛ kũ nɛ̀sɛdoonↄ ũ.
3 Òdi yã kpɛdangara kɛro,
òdi táa o a zɛ́ gũn.
4 N n ↄdↄki mↄ̀wɛrɛ,
de ògↄ̃ tɛ́i kũ laakariio.
5 Má ye màgↄ̃ kú ma dↄ̀rↄↄa
màgↄ̃ n yãdannɛnanↄ kũna.
6 Tó má n yãditɛnanↄ kũna pínki,
abirekũ ni tó wé'i ma kũro.
7 Gↄrↄ kũ matɛni n dokayã mananↄ dada,
mani n sáabu kpá kũ nɛ̀sɛpurao.
8 Manigↄ̃ n yãdannɛnanↄ kũna,
ǹsun ma tón sãnsãnlo.
9 Deran kɛfɛnna ni fↄ̃ àgↄ̃ kun gbãsĩ sari nàa?
Séde a yãkɛna kↄ̃ sɛ́ kũ n yão.
10 Matɛni n ki wɛtɛ kũ nɛ̀sɛdoo,
ǹsun tó mà zã n yãditɛnanↄaro.
11 Ma n yã dà ma swɛ̃̀ɛ gũn
de màsun durunna kɛnnɛro yãi.
12 Arubarikademɛ mↄkↄ̃n Dikiri ũ,
ǹ n yãditɛnanↄ damɛnɛ.
13 Dokayã kũ ò bò n lɛ́nnↄ pínki,
mani babańnɛ kũ ma lɛ́o.
14 Madì pↄnna kɛ kũ n yãnↄ
lákũ òdi kɛ kũ aruzɛkɛ zↄ̃kↄ̃ↄo nà.
15 Madì laasun lɛ́ n ↄdↄkia,
ma wɛ́ kú n zɛ́nↄa.
16 Ma pↄ kɛ̀ nna n yãditɛnanↄa,
n yã ni sãmaguro.
17 Ǹ yã mana kɛ makũ n zↄ̀bleriinɛ
de màgↄ̃ kun kũ wɛ̃̀ndiio, mágↄ̃ n yã kũna.
18 Ǹ ma wɛ́ kɛ̃mɛnɛ
de mà wɛ́ si yãbonsarɛnↄlɛ n dokan.
19 Nibↄↄmɛ ma ũ andunia gũn,
ǹsun n yãditɛnanↄ utɛmɛnɛro.
20 N dokayãnↄ nidɛna baala'i
ma swɛ̃̀ɛ blè.
21 Ndì kpãkɛ̃ karambaanide kũ lɛ́ ń kũnↄi,
gbɛ̃ kũ ò zã̀ n yãditɛnanↄanↄ.
22 Ǹ ma bo sↄ̃sↄ̃nan kũ gyabonaao,
zaakũ má n yãnↄ kũna.
23 Bee kũ kínanɛnↄ vùtɛ ò lɛ́ kpàkũsũmai,
ma laasun nigↄ̃ kú n yãdannɛnanↄa.
24 N yãnↄ dì ma pↄ kɛ nna,
n yã pì dì lɛ́ dama.
25 Ma gↄ̃ wutɛna zĩtɛ,
ǹ ma wɛ̃̀ndi dãkpã lákũ n ò nà.
26 Ma a yãkɛnanↄ dↄ̀dↄnnɛ, akũ n wema,
ǹ n yãdannɛnanↄ damɛnɛ.
27 Ǹ tó mà n ↄdↄkinↄ dↄ̃,
ma laasun nigↄ̃ kú n yãbonsarɛnↄa.
28 Ma pↄ sira à kɛ̀ zↄ̃kↄ̃,
ǹ ma gba gbãna lákũ n ò nà.
29 Ǹ ma bo manafiki zɛ́a,
ǹ ma gba zɛ́ mà zɛ kũ n dokao.
30 Ma yãpura zɛ́ sɛ̀,
ma swɛ̃̀ɛ dìgↄ̃ kú n dokaa.
31 Má n yãnↄ kũna ↄplapla,
ǹsun tó wé'i ma kũro, Dikiri.
32 Madì wã n yãditɛnanↄ zɛ́i,
zaakũ n ma laakarii kpàtɛmɛnɛ.
33 Dikiri, ǹ n yãdannɛnanↄ zɛ́ mↄmɛnɛ
de màgↄ̃ kũna ari ma wɛ̃̀ndi lɛ́n.
34 Ǹ ma gba ↄ̃ndↄ̃ màgↄ̃ n doka kũna,
màgↄ̃ zĩ kɛa kũ nɛ̀sɛdoo.
35 Ǹ ma da n yãditɛnanↄ zɛ́n,
zaakũ abirekũ mɛ́ àdi kámagu.
36 Ǹ tó ma swɛ̃̀ tá n yãnↄa,
àsun tá bĩni zɛ́nlo.
37 Ǹ ma wɛ́ go pↄ́ pãnↄa,
ǹ ma wɛ̃̀ndi dãkpã lákũ n ò nà.
38 Ǹ yã kũ n ò papa makũ n zↄ̀bleriinɛ,
lɛ́ kũ n sɛ̀ n vĩnakɛrinↄnɛɛ.
39 Ǹ tó sↄ̃sↄ̃na kũ madì a vĩna kɛ goma,
zaakũ n dokayãnↄn mana.
40 Má ye n ↄdↄkii fá,
ǹ ma wɛ̃̀ndi dãkpã n manakɛ gũn.
41 Dikiri, ǹ mↄ́ ǹ gbɛ̃kɛ kɛmɛnɛ,
ǹ ma sura ba lákũ n ò nà,
42 gbasa mà yã we ma sↄ̃̀sↄ̃rinↄa,
zaakũ matɛni n yã náani kɛ.
43 Ǹsun yãpura yã sí ma lɛ́nlo,
zaakũ n dokayãnↄn ma wɛ́ dↄi.
44 Manigↄ̃ n doka kũna
ari gↄrↄ sĩnda pínki.
45 Manigↄ̃ tɛ́ aafia,
zaakũ ma n ↄdↄki wɛ̀tɛ.
46 Mani n yãnↄ o kínanↄ arɛ,
wé'i ni ma kũro.
47 N yãditɛnanↄ dì ma pↄ gba,
zaakũ má yei.
48 Ma gã̀a sɛ̀ n yãditɛna kũ má yeinↄnɛ,
madì laasun lɛ́ n yãdannɛnanↄa.
49 Ǹ dↄ yã kũ n ò n zↄ̀bleriinɛn,
zaakũ n tò ma wɛ́ dↄi.
50 Yã kũ àdi ma laakari kpátɛ ma warikɛnan dí,
n lɛ́sɛna mɛ́ àdi ma wɛ̃̀ndi dãkpã.
51 Karambaanidenↄ tɛni ma fobo lakanaa sari,
bee kũ abireo madì zã n dokaaro.
52 Madì dↄ n dokayã kũ à kú zaa zĩnↄn,
akũ òdi ma nɛ̀sɛ yĩda kũmɛnɛ, Dikiri.
53 Madì pↄ fɛ̃ manamana,
kũ yãvãnikɛrinↄ dì pã kpá n dokai yãi.
54 Madì lɛ̀ sí n yãdannɛnanↄ musu
ma kunna andunia díkĩna gũn.
55 N yã dìgↄ̃ dↄmagu gwãani, Dikiri,
madìgↄ̃ n dokayãnↄ kũna.
56 Ma dↄ́nɛ kɛ̀ kũ yã birenↄo,
zaakũ madìgↄ̃ n ↄdↄki gwa.
57 Dikiri, mↄkↄ̃mmɛ ma baka ũ,
ma lɛ́ sɛ̀ kũ mani n yã ma.
58 Madì kútɛ kɛnnɛ kũ nɛ̀sɛdoo,
ǹ sùru kɛ kũmao lákũ n ò nà.
59 Ma a yãkɛnanↄ laasunn lɛ̀,
akũ ma ɛra n dokayãnↄa.
60 Mani wã, mani zɛzɛro,
de mà n yãditɛnanↄ da.
61 Bee kũ gbɛ̃ vãninↄ bàa fĩ̀kãmai,
n dokayãnↄ ni sãmaguro.
62 Madì futɛ mà sáabu kɛnnɛ lizãndo
n dokayã mananↄ musu.
63 N vĩnakɛri pínki gbɛ̃nnamɛ ma ũ,
gbɛ̃ kũ òdi n ↄdↄki gwanↄ.
64 Dikiri, n gbɛ̃kɛ andunia pà,
ǹ n yãditɛnanↄ damɛnɛ.
65 N a mana kɛ̀ makũ n zↄ̀bleriinɛ,
lákũ n ò nà, Dikiri.
66 Ǹ wɛ́zɛ̃ kũ dↄ̃naao damɛnɛ,
zaakũ ma n yãditɛnanↄ sì.
67 De ń kpɛ́ ǹ ↄ tↄ̃ma, má sãtɛnamɛ,
ama tera sà má n yã kũna.
68 Ń mana, akũsↄ̃ n yãkɛnanↄn mana,
ǹ n yãditɛnanↄ damɛnɛ.
69 Bee kũ karambaanidenↄ yãsira nàma,
madìgↄ̃ n ↄdↄki gwa kũ nɛ̀sɛdoo.
70 Ń sã dì, àdi yã maro,
makũ sↄ̃ ma pↄ nna n dokaa.
71 N ↄtↄ̃manaa kɛ̀mɛnɛ mana,
de mà le mà n yãdannɛnanↄ dada.
72 Doka kũ à bò n lɛ́n manamɛnɛ
de wura kũ andurufu mɛ̀n dúbu ũgbangbanↄla.
73 N ↄ ma í kàsa à ma kɛ,
ǹ ma gba ↄ̃ndↄ̃ mà n yãditɛnanↄ dada.
74 N vĩnakɛrinↄ ni ma e ò pↄnna kɛ,
zaakũ n yãn ma wɛ́ dↄi.
75 Dikiri, má dↄ̃ kũ n dokayãnↄn mana,
kũ ń náani vĩ yãin n ↄ tↄ̃̀ma.
76 Ǹ gbɛ̃kɛ kɛmɛnɛ de ma nɛ̀sɛ le à yĩda kũ,
lákũ n ò makũ n zↄ̀bleriinɛ nà.
77 Ǹ mↄ́ ǹ wɛ̃nda dↄ̃mɛnɛ de màgↄ̃ kun,
zaakũ n dokayãnↄmɛ ma pↄnna ũ.
78 Ǹ tó wé'i karambaanide kũ ò taari kɛ̀mɛnɛ pãnↄ kũ,
makũ sↄ̃ mani laasun lɛ́ n ↄdↄkia.
79 Ǹ tó n vĩnakɛrinↄ su ma kĩnaa,
gbɛ̃ kũ ò n yãnↄ dↄ̃nↄ.
80 Ǹ tó ma nɛ̀sɛ gↄ̃ yãke vĩro n yãnↄ musu
de wé'i sún ma kũro yãi.
81 N surabana yã tɛni ma swɛ̃̀ ble,
n yãn ma wɛ́ dↄi.
82 Ma wɛ́ dↄdↄna n lɛ́sɛnaai ari ma wɛ́ wò,
bↄrɛn ĩni ma nɛ̀sɛ yĩda kũmɛnɛɛ?
83 Má de lán bára bↄ̀kↄ kũ à túsukpɛ màa bà,
bee kũ abireo n yãditɛnanↄ dì sãmaguro.
84 Makũ n zↄ̀bleri manigↄ̃ n dã ari bↄrɛɛ?
Bↄrɛn ĩni wari dↄ ma wɛ́tãmmarinↄaa?
85 Karambaanidenↄ dì wɛ̀ɛ yↄ̃mɛnɛ mà zun,
ń yã dì kↄ̃ sɛ́ kũ n dokaoro.
86 N yãditɛnanↄ pínki náani vĩ,
ǹ kpámai, zaakũ òtɛn wɛ́ tãma pãmɛ.
87 À gↄ̃̀ fíti kũ oni láka kũmao andunian,
makũ sↄ̃ mádi pã kpá n ↄdↄkinɛro.
88 Ǹ ma wɛ̃̀ndi dãkpã n gbɛ̃kɛ yãi,
mani n yãnↄ da.
89 Dikiri, n yã dìgↄ̃ kun gↄrↄ sĩnda pínki,
a zĩni pɛtɛna zaa musu.
90 Ń náani vĩ wɛ̃̀ kũ wɛ̃̀ɛo,
n andunia kàtɛ, akũ à kpɛ́ kun.
91 Pↄ́ sĩnda pínki kpɛ́ kun gbãra n doka yãi,
zaakũ pↄ́ sĩnda pínki dì donyĩ.
92 Tó n dokamɛ ma pↄnna ũ yãro,
de ma laka ma warikɛnaa gũn.
93 N ↄdↄki ni sãmagu zikiro,
zaakũ a gãin n ma wɛ̃̀ndii dã̀kpã.
94 N pↄ́mɛ ma ũ, ǹ ma sura ba,
zaakũ ma n ↄdↄki wɛ̀tɛ.
95 Gbɛ̃ vãninↄ tɛni ma dã ò ma dɛ,
ama ma laakari kú n yãnↄa.
96 Ma è kũ pↄ́ mana sĩnda pínki zaka lɛ́ kummɛ,
ama n yãditɛnanↄ zↄ̃kↄ̃ lɛ́ vĩro.
97 Má ye n dokai à kɛ̀ zↄ̃kↄ̃ fá,
madìgↄ̃ laasun lɛ́a zaa kↄnkↄ ari ↄkↄsi.
98 N yãditɛnanↄ dì tó ma ↄ̃ndↄ̃ gↄ̃ de ma ibɛrɛnↄ pↄ́la,
zaakũ à kú ma swɛ̃̀n gↄrↄ sĩnda pínki.
99 Ma wɛ́zɛ̃ de ma yãdannɛrinↄ pↄ́la ń pínki,
zaakũ ma laasun dìgↄ̃ kú n yãnↄamɛ.
100 Ma ↄ̃ndↄ̃ de marenↄ pↄ́la,
zaakũ madìgↄ̃ n ↄdↄkinↄ gwa.
101 Madì mì kɛ̃ zɛ́ vãni sĩnda pínkia
de mà le màgↄ̃ n yã kũna yãi.
102 Mádi kɛ̃ n dokayãnↄaro,
zaakũ mↄkↄ̃n mɛ́ n dàmɛnɛ.
103 N yãnↄn nnamɛnɛ à kɛ̀ zↄ̃kↄ̃,
à nna de zↄ́la ma lɛ́n.
104 N ↄdↄki dì ma gba laakarii,
abire yãi ma zã sãtɛna zɛ́ sĩnda pínkin.
105 N yãmɛ fitila ũ ma gbánɛ,
àdi gu pumɛnɛ zɛ́n.
106 Ma la dà ma zɛo
kũ manigↄ̃ tɛ́ n dokayã mananↄi.
107 Ma wɛ́tãmmanaa kɛ̀ zↄ̃kↄ̃, Dikiri,
ǹ ma wɛ̃̀ndi dãkpã lákũ n ò nà.
108 Ǹ ma sáabukpana sí,
gbasa ǹ n dokayãnↄ damɛnɛ, Dikiri.
109 Madìgↄ̃ ma zĩda da karii gũn,
bee kũ abireo n dokayãnↄ dì sãmaguro.
110 Yãvãnikɛrinↄ tankutɛ kpàkpamɛnɛ,
ama mádi zã n ↄdↄkiaro.
111 N yãnↄmɛ ma túbi ũ ari gↄrↄ sĩnda pínki,
mↄ́kↄ̃nↄmɛ ma pↄnna ũ.
112 Ma swɛ̃̀ kú n yãdannɛnanↄa
ari ma wɛ̃̀ndi lɛ́n.
113 Ma zã nɛ̀sɛpladenↄn,
má ye n dokai.
114 Mↄkↄ̃mmɛ ma utɛki kũ ma sɛ̃gbakoo ũ,
n yãn ma wɛ́ dↄi.
115 À gomala ákↄ̃nↄ yãvãnikɛrinↄ
de màgↄ̃ ma Luda yãditɛnanↄ kũna.
116 Ǹgↄ̃ ma kũna lákũ n ò nà, manigↄ̃ kun,
ǹsun tó tãmaa ma nɛro.
117 Ǹ ma sɛ́ musu de mà bo aafia,
ma wɛ́ nigↄ̃ pɛ́ n yãdannɛnanↄa.
118 Ndì gí gbɛ̃ kũ ò zã̀ n yãdannɛnaaanↄi,
ń manafikikɛna bi pãmɛ.
119 Ndì andunia yãvãnikɛrinↄ kↄ́tɛ lán mↄ̀gbↄ̃ↄ bà,
abire yãin má ye n yãnↄi.
120 Ma mɛ̀ɛ dì futɛ n vĩna yãi,
n dokayãnↄn naasi vĩmɛ.
121 Ma yã kɛ̀ a zɛ́a súsu,
ǹsun ma tó ma wɛ́tãmmarinↄnɛro.
122 Ǹ zɛnkpɛkɛ sɛ́ makũ n zↄ̀bleriinɛ de mà bo mana,
ǹsun tó karambaanidenↄ ma wɛ́ tãro.
123 Ma wɛ́ dↄ n surabanaai ari ma kpasa,
matɛni n lɛ́sɛna mana dã.
124 Ǹ yã kɛmɛnɛ n gbɛ̃kɛ gũn,
ǹ n yãdannɛnanↄ da makũ n zↄ̀bleriinɛ.
125 N zↄ̀bleriimɛ ma ũ, ǹ ma gba laakarii
de mà n yãnↄ dↄ̀rↄ dↄ̃.
126 Yãkɛna gↄrↄ kà, Dikiri,
zaakũ òtɛn bo n doka kpɛ.
127 Má ye n yãditɛnanↄi de wurala,
bee wura baasanaa.
128 Ma è n ↄdↄki mana,
abire yãi sãtɛna zɛ́ pínki dì kɛmɛnɛro.
129 N yãnↄn demɛnɛ yãbonsarɛ ũ,
abire yãi má kũna ma swɛ̃̀n.
130 N yã bↄkↄtɛnaa dì gu puńnɛ,
àdi nɛ̀sɛdodenↄ gba laakarii.
131 Ma lɛ́ wɛ̃na, matɛn wesa bo fɛ̀ɛkuu,
zaakũ n dokayãnↄ ni tɛni ma dɛ.
132 Ǹ arɛ dↄma ǹ sùru kɛ kũmao,
lákũ ndì kɛ gbɛ̃ kũ ò ye n tↄ́inↄnɛ nà.
133 Ǹ ma da zɛ́a lákũ n ò nà,
ǹsun tó yã vãni ke kí blemaro.
134 Ǹ ma bo gbɛ̃ takikɛrinↄ ↄĩ
de mà n ↄdↄki gwa.
135 Ǹ ãn were makũ n zↄ̀bleriia,
ǹ tó mà n yãdannɛnanↄ dↄ̃.
136 Wɛ́'i tɛn pla ma wɛ́n
kũ ò n doka kũnaro yãi.
137 Dikiri, ń mana,
n dokayãnↄn zɛ́ vĩ.
138 N n yãnↄ dìtɛ a zɛ́a,
ò náani vĩ manamana.
139 Ma ibɛrɛnↄ sã̀ n yãn,
akũ ń yã ma kũ gbãna manamana.
140 Ò n yã yↄ̃̀ ò gwà à sãnkara ke vĩro,
makũ n zↄ̀bleri, má yei manamana.
141 Pↄ́ken ma ũro, òdi ma gya bo,
bee kũ abireo n ↄdↄki dì sãmaguro.
142 N yãmanakɛna lakana vĩro,
n doka yãpura vĩ.
143 Wari kũ yã'ũmmanaao ma le,
ama n yãditɛnanↄmɛ ma pↄnna ũ.
144 N yãnↄn mana gↄrↄ sĩnda pínki,
ǹ ma gba laakari de màgↄ̃ kun.
145 Madì n sísi kũ nɛ̀sɛdoo Dikiri,
ǹ wema, manigↄ̃ n yãditɛnanↄ kũna.
146 Madì lɛ́ zunyĩ ǹ ma sura ba,
manigↄ̃ n yãnↄ kũna.
147 Madì futɛ gudↄo mà wiki lɛ́mma,
n yãn ma wɛ́ dↄi.
148 I dì na ma wɛ́a gwãaniro
de mà le mà laasun lɛ́ n yãa yãi.
149 Ǹ ma yã ma n gbɛ̃kɛ yãi, Dikiri,
ǹ ma wɛ̃̀ndi dãkpã lákũ n yãzɛdekɛ de nà.
150 Gbɛ̃ kũ òdi lɛ́ kpákũsũmainↄ kãni kũmao,
ama ò zã̀ kũ n dokao.
151 Ń kú kũmao kãni Dikiri,
n yãditɛnanↄ pínki yãpura vĩ.
152 Zaa gìkɛna ma dↄ̃̀ n yãnↄa
kũ n dìtɛ àgↄ̃ kun gↄrↄ sĩnda pínki.
153 Ǹ ma warikɛna gwa ǹ ma sura ba,
zaakũ n doka dí sãmaguro.
154 Ǹ zɛ kũmao ǹ ma bo,
ǹ ma wɛ̃̀ndi dãkpã lákũ n a lɛ́ sɛ̀ nà.
155 N surabanaa zã̀ kũ yãvãnikɛrinↄ,
zaakũ òdi n yãdannɛnanↄ wɛtɛro.
156 N wɛ̃nda zↄ̃kↄ̃, Dikiri,
ǹ ma wɛ̃̀ndi dãkpã lákũ n yãzɛdekɛ de nà.
157 Ma ibɛrɛ kũ òdi wɛ́ tãmanↄn dasi,
ama mádi zã n yãnↄaro.
158 Má ye n náanisaridenↄ kãiro,
kũ ò n yã kũnaro yãi.
159 Ǹ gwa lákũ má ye n ↄdↄkii nà.
Dikiri, ǹ ma wɛ̃̀ndi dãkpã n gbɛ̃kɛ yãi.
160 N yã sĩnda pínki bi yãpuramɛ,
n dokayãnↄn mana ò lakana vĩro.
161 Gbãnadenↄ dì wɛ́ tãma pã,
ama n yã vĩna dì ma kũ.
162 Madì pↄnna kɛ kũ n lɛ́sɛnaao,
lákũ ma aruzɛkɛ zↄ̃kↄ̃ sɛ̀tɛ zĩ̀i gũn bà.
163 Ma zã manafikin, má ye a yãiro,
n dokan má yei.
164 Madìgↄ̃ n táaki lɛ́ gↄrↄ do gɛ̃̀n supplapla
kũ n dokayãnↄn mana yãi.
165 Gbɛ̃ kũ ò ye n dokainↄ aafia zↄ̃kↄ̃,
yãke dì tó ò furo.
166 Ma wɛ́ dↄi ǹ ma sura ba, Dikiri,
madì tɛ́ n yãditɛnanↄi.
167 Má n yãnↄ kũna,
zaakũ má yei manamana.
168 Madì n ↄdↄki gwa madì n yãnↄ ma,
zaakũ ma yãkɛna sĩnda pínki kú n ↄĩmɛ.
169 Ǹ tó ma wikilɛna n kĩnaa le, Dikiri,
ǹ ma gba laakari lákũ n ò nà.
170 Ǹ tó ma aduakɛna n ki le,
ǹ ma sura ba lákũ n lɛ́ sɛ̀ nà.
171 N táakilɛna gↄ̃ da ma lɛ́n,
zaakũ ndì n yãdannɛnanↄ damɛnɛ.
172 Mani lɛ̀ sí n lɛ́sɛnaa musu,
zaakũ n yãditɛnanↄn mana pínki.
173 Ǹgↄ̃ kú kũ soruo ǹ ↄ dama,
zaakũ ma zɛ kũ n ↄdↄkio.
174 Matɛni a ni dɛ ǹ ma sura ba, Dikiri,
n dokamɛ ma pↄnna ũ.
175 Ǹ tó màgↄ̃ kun, manigↄ̃ n táaki lɛ́,
ǹ tó n dokayãnↄ gↄ̃ ma kũna.
176 Ma zã zɛ́a lán sã kũ à sã̀tɛ bà,
ǹ makũ n zↄ̀bleri wɛtɛ,
zaakũ n yãdannɛnanↄ dí sãmaguro.